Unikaj szemrania w relacjach - J 6,41-51

Dzisiejsza perykopa rozgrywa się w oparach szemrania. Właśnie jako "szemrać" polskie tłumaczenie oddaje grecki czasownik egongydzo. Urywek rozpoczyna się od szemrania Żydów, a właściwie Judejczyków (gr. Ioudaioi) - J 6,41 i Jezus rozpoczynając swoją przemowę również odnosi się do ich szemrania - J 6,43.

Czasownik egongydzo sporadycznie pojawia się w tekstach Nowego Testamentu. Najczęściej używa go właśnie św. Jan Ewangelista: cztery razy - J 6,41.43.61; 7,32. Po jednym razie św. Mateusz i św. Łukasz (Mt 20,11; Łk 5,30), jak również św. Paweł operuje czasownikiem dwukrotnie w tym samym wersecie w 1 Kor 10,2. W Ewangelii wg św. Mateusza wyraz pojawia się w przypowieści Jezusa o robotnikach w winnicy, których pewna część szemrze spodziewając się większej zapłaty, a u św. Łukasza szemrzą faryzeusze i uczeni w Piśmie do uczniów Jezusa z powodu ich wspólnego ucztowania z celnikami i grzesznikami. Św. Paweł zaś odwołuje się do szemrania Izraelitów podczas czterdziestoletniej wędrówki przez pustynię.

I właśnie ta historia szemrania ludu izraelskiego stanowi biblijne tło konieczne do odnalezienia sensu czasownika egongydzo. Septuaginta (Wj 17,13; Lb 11,1; 14,27.29; 17,6.20) zaświadcza, że nieustanne sprzeciwianie się ludu izraelskiego Bogu i Mojżeszowi oddane jest właśnie tym terminem. Także w innych księgach pojawia się jakaś forma tego słowa, niekiedy odnosząca się bezpośrednio do dziejów narodu wybranego np. Ps 105,25. Można zatem skrótowo powiedzieć, że czasownik "szemrać" określa postawę ludzi nie potrafiących zaufać całkowicie Bogu i z tego powodu nieustannie wynajdujących wewnętrzne trudności w przyjęciu nakazów Bożych. W zewnętrzny sposób przejawia się to poprzez słowne pół-jawne wyrażanie niezadowolenia z istniejącego stanu rzeczy. Szemranie zatem jest w swojej istocie brakiem prawdziwej wiary.

Nietrudno zauważyć, że właśnie szósty rozdział Ewangelii wg św. Jana posiada swoistą kumulację użycia czasownika egongydzo. Ewangelista nie odnosi terminu wyłącznie do jednej grupy społecznej czy narodowościowej. Oprócz Żydów (J 6,41), jako podmiot terminu pojawiają się również uczniowie w J 6,61 oraz tłum w J 7,32. Nauczanie Jezusa jest trudne do przyjęcia nie tylko dla Jego oponentów, co wydaje się dosyć zrozumiałe, ale również część uczniów nie jest w stanie w sposób pozytywny zinterioryzować nauki Mistrza. Postawa szemrania może zatem pojawić się nie tylko w życiu przeciwników Syna Bożego, ale również w łonie gorliwych wyznawców Chrystusa! Na tym tle szemranie tłumu w J 7,32 stanowi ciekawy przykład teologicznego sensu czasownika. Kapłani i faryzeusze pragną pojmać Jezusa właśnie z powodu szemrania tłumu. W tym punkcie Ewangelii wg św. Jana postawa szemrania stanowi swoiste wyrażenie wiary w bóstwo Jezusa lub przynajmniej odniesienie Go do Mojżesza jako podwaliny wiary narodu wybranego. Przywódcy odczytali jednoznacznie sygnały dochodzące z ludu i zapragnęli pozbyć się Niewygodnego Nauczyciela.

Nigdy nie przenikniemy całkowicie Boskich wyroków. Zawsze pozostanie niepewność i ograniczoność istnienia, które mogą rodzić zwątpienie, bunt lub szemranie. Pismo Święte zdaje się podkreślać, iż Bóg szczególnie nie lubi postawy szemrania. Koheletowe zwątpienie czy Hiobowy bunt są w jakiś sposób usprawiedliwione w oczach Bożych. Szemranie zaś, być może, jest niegodne człowieka stworzonego na obraz i Boże podobieństwo? Nie znam ostatecznej odpowiedzi. Być może trzeba mieć odwagę stanąć twarzą w twarz z Majestatem i usłyszeć odpowiedź, której nie pragnęliśmy? Jedno jest pewne. Szemrania w relacjach ludzkich, a tym bardziej w kwestiach Boskich należy unikać, jak ognia.