Jak się modlić. Przewodnik

Rozważania zawarte w książce Jak się modlić skupiają się wokół trzech obszernych tematów.

W pierwszym rozdziale autor zachęca do kształtowania motywacji do modlitwy, uzasadnia potrzebę i wartość modlitwy, a także ukazuje jej piękno. W gruncie rzeczy idzie jeszcze dalej, gdyż próbuje rozjaśnić naturę modlitwy, opisać, czym jest, kim jest Bóg, do którego ją kierujemy, oraz modlący się człowiek.

Temat drugiego rozdziału wyznaczony został pytaniem o to, co jest potrzebne, by można było się modlić. O. Augustyn wielopłaszczyznowo i integralnie przedstawia cały zestaw zewnętrznych i wewnętrznych warunków oraz pomocy sprzyjających modlitwie.

Rozdział trzeci porusza problematykę metod i treści modlitwy. Jest on być może najbardziej przesiąknięty duchowością ignacjańską i charakterystycznymi dla niej sposobami modlitwy. Poruszone w nim zostały także zagadnienia modlitwy adoracyjnej oraz wdzięczność i dziękowanie na modlitwie. Wiele cennych porad można znaleźć również w kwestii radzenia sobie z modlitwą w momentach pokus czy w doświadczeniach cierpienia.

Poruszone tematy i treści oraz ich układ bardziej niż z systematycznej analizy zagadnienia wynikają po prostu z szukania odpowiedzi na konkretne pytania ludzi zmagających się o modlitwę w swoim życiu. Pytania te wypływają z praktyki, dlatego też odpowiedzi chcą do praktyki prowadzić. Wyraża się to przede wszystkim w ostatnim, czwartym rozdziale książki, który proponuje rozbudowany zestaw „duchowych ćwiczeń” opartych na modlitewnej, egzystencjalnie pogłębionej refleksji nad tak zwaną Walką Jakuba z Aniołem, opisaną w Księdze Rodzaju. Wydarzenie to jest dla autora „opowiadaniem o istocie modlitwy, o wzajemnych zmaganiach Boga z człowiekiem i człowieka z Bogiem” (s. 175).

Obok bardzo częstych odwołań do Biblii, autor obficie nawiązuje do książeczki Ćwiczeń duchownych. Duch św. Ignacego i jego dzieła można odnaleźć na wielu stronicach tej książki. Dlatego publikacja staje się szczególnie użyteczna dla osób, które przeżyły w takiej czy innej formie rekolekcje ignacjańskie. Może stać się inspiracją do tego, co robić dalej, jak przekładać doświadczenie rekolekcyjne na konkret codziennego życia. Jednak każdy modlący się czytelnik, niezależnie od tego, na jakim etapie życia duchowego się znajduje, może znaleźć tu inspiracje dla siebie. Autorowi bowiem chodzi o modlitwę wcieloną w życie. Dlatego często rozpatruje zagadnienia w kontekście codzienności i zwykłych spraw każdego chrześcijanina. Kładzie akcent na łączenie modlitwy z ludzkimi doświadczeniami, zwłaszcza tymi najtrudniejszymi, z kruchością człowieka zmagającego się z sobą samym i światem.

To trzecie, przepracowane wydanie książki; wcześniejsze ukazały się pod tytułem Duch wspomaga słabość naszą. Wprowadzenie w życie modlitewne. Za każdym razem autor przeformułowywał swoje przemyślenia w świetle nowych, bardzo bogatych doświadczeń opartych na osobistych spotkaniach i rozmowach. W obecnym wydaniu widać ślady nowych doświadczeń autora, jak podróże na Ukrainę, do Rosji, Ziemi Świętej, a także echa aktualnych wydarzeń, którymi żyje świat, na przykład wydarzenia z 11 września 2001 roku.