Bije, kopie, gryzie, pluje...

Plucie, bicie, gryzienie, kopanie są w przypadku małych dzieci w przedziale wiekowym od dwóch do czterech lat reakcjami na frustracje i zdenerwowanie. Ważne jest, by rodzice potrafili kierować tymi sposobami zachowań, zanim nie zboczą one na złe tory. Jeżeli dzieci, które ukończyły już czwarty rok życia, w dalszym ciągu będą praktykowały takie zachowania, to nie zyskają sympatii rówieśników i zostaną odtrącone.

Jak postępować?

Ważne jest, aby już w pierwszym momencie wystąpienia tych niepożądanych objawów w zachowaniu natychmiast zareagować. Proste, jasne polecenia typu „żadnego gryzienia”, „żadnego kopania” itd., wypowiedziane tonem kategorycznym, okazują się w tego typu sytuacjach pomocne. Starszemu dziecku należy jasno wytłumaczyć, że takie postępowanie nie zostanie zaakceptowane i jakie konsekwencje wynikną z tego, jeśli dalej będzie się podobnie zachowywało. Być może izolacja czasowa (time-out) albo utrata jakiegoś przywileju. Pamiętajmy, aby rozmowa ta odbyła się w spokojnym czasie - a nie wtedy, kiedy właśnie ma miejsce kłótnia - i żeby dziecko całkowicie było świadome, jakie konsekwencje niewłaściwego postępowania mogą go spotkać.

Na początku należy zaobserwować, kiedy dane zachowanie występuje, i odnotować jego czas. Jeśli przykładowo dziecko gryzie, kiedy jest zmęczone, kiedy w pomieszczeniu znajduje się zbyt dużo ludzi, to można na to reagować.

Dzieci, które potrafią się dzielić z innymi, a także te, które usuwają się, żeby uniknąć bójki, należy chwalić i nagradzać. Kiedy maluchy dopiero uczą się zasad współżycia z innymi, ważne jest, aby ustalić reguły i zaznaczyć granice. Gdy potrafią bawić się ze sobą w zgodzie, można je zaskoczyć miłą niespodzianką, np. ciastem albo napojami.

Oczywiście nie obejdzie się bez negatywnych konsekwencji przy próbie ograniczenia zachowań typu plucie, bicie, gryzienie i kopanie.

• Na początku można by unikać sytuacji, które – jak wiadomo z doświadczenia – prowadzą do niestosownych zachowań. Kiedy dziecko zaczyna mieć problemy zawsze wtedy, gdy bawi się z jakimś konkretnym malcem, to lepiej jest, aby albo nie przebywały one w swoim towarzystwie, albo było z nimi trzecie dziecko.
• Jeśli mamy do czynienia z konkretnym niepożądanym zachowaniem, np. opluwaniem innych, to można je zmienić przez każdorazowe zwracanie uwagi i każdorazowe ukaranie dziecka w taki sam sposób, niezależnie od wymiaru przewinienia (overcorrection). Oznacza to, że bez względu na powód i na charakter określonego negatywnego działania jego konsekwencje bywają zawsze tak samo nieprzyjemne. Dziewczynce, która pluje na innych, należałoby kazać umyć zęby, wypłukać gardło i powycierać podłogę w miejscu, gdzie napluła.
  
• Gdy dziecko potrafi się kontrolować, musi za to zostać pochwalone i niezwłocznie otrzymać nagrodę.

Więcej w książcei: Jak sobie poradzić z agresją u dzieci. Poradnik dla rodziców - Dieter Krowatschek