Impulsywna, zapominalska, roztargniona. Moja mama ma ADHD i jest mi wstyd

Ośmioletni Jake wpadł przez drzwi frontowe, zatrzaskując je za sobą. Jego mama Liz czytała gazetę w pokoju. Stanął przed nią, trzęsąc się z wściekłości, a jego twarz była purpurowa. „Trener powiedział, że nie mogę grać w drużynie, bo nie złożyłaś wniosku. Obiecałaś, że umówisz mnie na wizytę u doktora, żeby mógł wystawić zaświadczenie, ale…”. Jake był tak wściekły, że zaczął płakać z frustracji.

Liz drżała, próbując pocieszyć Jake’a, ale nie mogła znaleźć słów. Nie tylko zapomniała zadzwonić do lekarza, ale także zgubiła formularze.

Jej twarz płonęła ze wstydu; serce jej się krajało, że po raz kolejny zawiodła syna swoim zapominalstwem. Liz poczuła, że znów wpada w przygnębienie, a poczucie winy i wstyd ją przytłaczają.

Gdy jesteś matką z ADHA

Jeśli jesteś matką z ADHD, być może zadawałaś sobie te pytania: „Dlaczego moje biedne dziecko nie ma lepszej mamy? Jak mogę poradzić sobie z dezorganizacją mojego dziecka, skoro nie radzę sobie nawet z własną? Jak mam pomóc dziecku w odrabianiu lekcji, skoro sama zwlekam z codziennymi obowiązkami?”. A co gorsza, może czujesz, że trudno jest nawet nawiązać kontakt ze swoją pociechą, gdy bujasz w obłokach.

Sari Solden, ekspertka w dziedzinie ADHD i autorka bestsellera „Emocjonalne wsparcie dla kobiet z ADHD”, zwięźle opisuje ten dylemat:

„Weźmy pod uwagę opis pracy gospodyni domowej i opiekunki dzieci: Musisz zapewnić organizację i strukturę dla trzech lub więcej osób. Zadania są słabo zdefiniowane, pełne rozbieżności i wymagają ciągłej wielozadaniowości. Ponieważ większość pracy, w tym gotowanie, sprzątanie i pranie, jest nudna, musisz być w stanie funkcjonować bez potrzeby wysokiego poziomu zainteresowania lub stymulacji. Ważny jest również wygląd: Musisz stworzyć atrakcyjne gospodarstwo domowe, dbając o szczegóły wystroju i ubioru dzieci. Istotne jest również zachowanie spokoju podczas opieki nad dziećmi, które z definicji mają problemy z uwagą i zachowaniem”.

Wiele kobiet z ADHD twierdzi, że trudniej jest zostać w domu z dziećmi niż być „pracującą” mamą. Wychowywanie dzieci, gdy ma się ADHD, jest nie lada wyzwaniem, ale stres wzrasta jeszcze bardziej, gdy jedno lub więcej dzieci również ma ADHD.

Jak wygląda ADHD u dorosłego, a jak u dziecka?

ADHD jest często przekazywane genetycznie, więc nie jest niczym niezwykłym, gdy kobieta z ADHD ma jedno lub więcej dzieci z ADHD. W badaniu przeprowadzonym w 1996 roku przez Biedermana i współpracowników stwierdzono, że „odnotowano znacznie zwiększone ryzyko wystąpienia ADHD (57 proc.) wśród potomstwa dorosłych z ADHD” (s. 343). Taki scenariusz prowadzi do sytuacji, którą moglibyśmy określić powiedzeniem „wiódł ślepy kulawego”.

Matka z ADHD próbuje nauczyć swoje dziecko tego, z czym sama ma problemy na co dzień. Chociaż objawy ADHD są zasadniczo takie same zarówno u dzieci, jak i dorosłych, różnią się one w swoich przejawach.

Zobaczmy, jak można porównać najczęstsze objawy ADHD u ciebie i twojego dziecka z ADHD oraz jakie są ich skutki.

ADHD: Uderzenie adrenaliny, czyli zrobię to „w ostatniej chwili”

Zwlekanie jest jednym z najczęstszych objawów ADHD, ale również jednym z najtrudniejszych. Twoje dziecko może czekać do ostatniej chwili, aby oddać pracę domową, podczas gdy ty możesz odkładać wykonanie zadania do pracy.

Dla was obojga adrenalina jest często stymulantem, który zmusza was do ukończenia projektów, ale niestety gotowy produkt może na tym ucierpieć.

Dziecko z ADHA jest rozkojarzone na lekcjach, nie uważa

Nieuwaga jest kolejnym częstym objawem ADHD obserwowanym zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jeśli twoje dziecko nie uważa na lekcjach, może przeoczyć informacje ważne w kontekście szkolnego projektu, co skutkuje słabą oceną.

Ty jako dorosła możesz zapomnieć podpisać dokumenty szkolne swojego dziecka, spakować mu śniadanie lub zapominać o umawianiu się na regularne wizyty u dentysty. Możesz nawet nie zauważyć, że dziecko wyrosło ze swoich ubrań, ma za krótkie spodnie lub że twoja córka od trzech tygodni nie dostała kieszonkowego.

Matka z ADHD: Mamo, słuchasz mnie?

Twoje dziecko również może odczuwać skutki twojej nieuwagi. Niestety to rozproszenie może spowodować, że będziecie mieli słaby kontakt. Na przykład jeśli spędzasz godziny przy komputerze na wysokim poziomie stymulacji, twoje dziecko może zinterpretować to jako brak troski. Może to powodować poważne problemy w waszej relacji, takie jak poczucie odrzucenia:

„Mama tak naprawdę o mnie nie dba. Jest bardziej zainteresowana swoją grą komputerową”. Twoje dziecko może doświadczać depresji z powodu poczucia odrzucenia i/lub rozrabiać, aby zwrócić na siebie uwagę. Może to skutkować u ciebie niską samooceną z powodu tego, że nie jesteś „na bieżąco” z jego działaniami, przez co nie pamiętasz o wydarzeniach sportowych, w których uczestniczy, lub zapominasz o przygotowaniu specjalnych strojów na te wydarzenia.

Skok na głęboką wodę… bez wiosła

Impulsywność to działanie bez myślenia o konsekwencjach. Mały chłopiec może impulsywnie popchnąć dziecko stojące przed nim w szkolnej kolejce, podczas gdy kobieta może zrobić debet na koncie z powodu impulsywnych zakupów.

Jako mama możesz mieć duże problemy z ustalaniem i przestrzeganiem harmonogramów dla swoich dzieci. A może zdarzyło ci się powiedzieć coś, czego nie chciałaś, i zranić uczucia swojego dziecka?

Kiedy mama jest króliczkiem na baterie

Podobnie jak impulsywność, nadpobudliwość również może przeszkadzać w rodzicielstwie. Jeśli jesteś nadpobudliwa, jak możesz mieć dobry kontakt z dzieckiem, które woli spokojne gry planszowe i oglądanie telewizji?

Dzieci z ADHD mogą nie być w stanie usiedzieć spokojnie w klasie, podczas gdy nadpobudliwa matka może nie mieć cierpliwości do cichego, introspektywnego dziecka, które chce, aby to ona czytała z nim w łóżku przed snem lub chodziła na przedstawienia, filmy czy inne zajęcia, które wymagają uwagi i zwolnienia tempa. Dziecko może to zinterpretować jako brak troski ze strony mamy.

Zbyt dużo, zbyt głośno, zbyt irytująco

Dzieci robią bałagan i są zazwyczaj głośne i wymagające. Powoduje to ogromny stres, jeśli jesteś nadreaktywna i/lub nadwrażliwa.

Jeśli szybko się denerwujesz, możesz naskakiwać na członków rodziny za każdy drobiazg, z kolei nadreaktywne dzieci mogą płakać nawet przy najdrobniejszych niepowodzeniach, takich jak niemożność zawiązania butów. Jeśli jesteś nadwrażliwa, choć kochasz swoje dziecko, możesz nie znosić tego, jak się na ciebie wspina, szarpie i szturcha. Wrzaskliwy śmiech i płacz mogą sprawić, że czujesz się złą mamą, ponieważ uważasz, że nie tolerujesz normalnych zachowań dziecka.

Ruchome piaski niskiej samooceny

Wyzwania związane z rodzicielstwem z ADHD mogą zepchnąć poczucie własnej wartości w bagno depresji.

Myśli takie jak: „Dlaczego nie mogę być lepszą mamą?” lub „Co jest ze mną nie tak, że nie mogę nawet postawić obiadu na stole?” mogą wywoływać poczucie winy, złość i wstyd. Możesz być postrzegana jako „zła matka”, ponieważ nie potrafisz kontrolować zachowania swoich dzieci w miejscach publicznych. Inni mogą krytykować cię za to, że nie jesteś w stanie prowadzić domu.

Twoje dzieci mogą wstydzić się zapraszać do siebie kolegów i w rezultacie izolować się społecznie. Mogą odczuwać niepokój lub rekompensować sobie twoje tak zwane deficyty lub zapominalstwo, biorąc na siebie dodatkowe obowiązki, takie jak sprzątanie lub przypominanie ci o nadchodzących wydarzeniach, co sprawia, że czujesz się jeszcze gorzej.

* * *

Fragment pochodzi z książki „Miłość z ADHD. Jak dbać o relacje z osobami neuroróżnorodnymi” wydanej nadkładem wyd. WAM.

Oprac. Dominika Miros