Skąd się biorą "single"?

To, czy ma się chłopaka lub dziewczynę w okresie dorastania, płeć rówieśników, którymi się ktoś otacza, poziom lęku przed odrzuceniem czy kompetencje relacyjne - m.in. od tych czynników zależy to, czy dana osoba będzie w dorosłym życiu żyła w związku czy w pojedynkę - wynika z badań dr Katarzyny Palus z Instytutu Psychologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza.

Badania te dostały nagrodę publiczności w kategorii nauk humanistycznych w konkursie "Cudze chwalicie, swego nie znacie - promocja osiągnięć nauki polskiej".

Dr Katarzyna Palus badała wybrane psychologiczne uwarunkowania braku partnera życiowego wśród osób w wieku 20-35 lat. Przyjrzała się osobom, które nie miały partnera dłużej niż przez pół roku, a które deklarowały, że chciałyby go mieć. Z jej badań wynikło, że obecność niektórych cech zwiększa prawdopodobieństwo braku partnera życiowego.

- U osób samotnych można spotykać niższy niż u osób w związkach poziom kompetencji relacyjnych - wyjaśnia dr Katarzyna Palus. - Osoby żyjące w pojedynkę posiadają mniejszą wiedzę na temat zachowań w związkach i mają słabszą umiejętność odnalezienia się m.in. w zachowaniach: bliskości fizycznej, pojednawczych, seksualnych.

Kolejnym czynnikiem, który ma związek z brakiem partnera życiowego jest - według psycholog - styl przywiązania danej osoby do innych ludzi. Osoby żyjące w pojedynkę charakteryzuje często lęk przed odrzuceniem. Lęk ten jest wśród nich wyższy niż u osób, które pozostają w związku. Osoby samotne cechuje też mały komfort związany z bliskością w relacji, czy mniejsza umiejętność polegania na drugiej osobie.

Brak partnera w okresie wczesnej dorosłości może wiązać się z pewnymi doświadczenia z osobami przeciwnej płci w okresie dojrzewania. A więc, jak wynika z badań Palus, większe szanse na znalezienie partnera życiowego mają osoby, które często umawiały się w szkole na randki, w fazie wchodzenia w dorosłe życie miały chłopaka czy dziewczynę, podejmowały kontakty seksualne, czy osoby, które w ramach swoich grup towarzyskich otaczały się znajomymi różnej płci.

- Niższe kompetencje relacyjne, określone doświadczenia z osobami płci przeciwnej w wieku dorastania czy lęk przed porzuceniem to cechy, które pozwalają nam w 68,6 proc. określić, czy dana osoba będzie osobą nie posiadająca partnera. - mówi Palus.

W pozostałych 31,4 proc. przypadków o nieposiadaniu partnera decydują czynniki, które nie zostały ujęte w badaniach psycholog. Czynniki te mogłyby wyjaśnić, dlaczego osoba posiadająca cechy predysponujące ją do życia w pojedynkę, jest osobą będącą związku oraz dlaczego osoba predysponowana do bycia w związku, nie ma partnera. Jak tłumaczy Palus, niemożliwe jest jednak podanie listy wszystkich czynników psychologicznych, które mają związek z życiem w pojedynkę.

- Zapytani o przyczyny braku partnera, badani najczęściej mówili, że nie spotkali jeszcze właściwej osoby. Wśród popularnych odpowiedzi znalazły się również: brak zainteresowania ze strony potencjalnego partnera, nieśmiałość, czy własna decyzja. - mówi Palus.

- Osoby uczestniczące w badaniach określały siebie raczej jako osoby "nie mające partnera", "żyjące w pojedynkę" lub "poszukujące partnera". W większości nie chciały być określane jako "single", a słowo to kojarzyło się im negatywnie - podkreśla psycholog.

Z danych Powszechnego Spisu Ludności z 2002 r., na które powołuje się Katarzyna Palus, wynika, że w Polsce w roku 1988 na 100 osób w wieku 20-24 lata przypadało przeciętnie 48 panien oraz 77 kawalerów, a w roku 2002 proporcje te wynosiły odpowiednio 71 oraz 87. W kolejnej grupie wiekowej - 25-29 lat odsetek kawalerów zwiększył się z 34 proc. do 47 proc., a panien - z 16 proc. do 29 proc.

Dr Palus część wyników zaprezentowała w ramach swojej rozprawy doktorskiej. Na badania dostała grant z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Psycholog chce kontynuować badania nad zjawiskiem braku partnera życiowego i rozwijać wątki poruszone w jej wcześniejszych badaniach.