10 wskazówek, jak przestać się bać

Jesteśmy zakładnikami lęków. Żyjemy w bezpiecznym kącie, w którym wystarcza nam realizacja 10% talentów. Jak przestać to robić i obudzić w sobie odwagę?

To, co przynosi szybkie korzyści i doraźne nagrody, zazwyczaj przychodzi łatwo. Niestety, przekraczanie siebie zazwyczaj wymaga nakładu czasu i powtórek. Nie jest łatwo zabić smoka lęku jednym ciosem miecza. Niemniej, jeśli wytrwamy, naszym udziałem stanie się coraz większe poczucie spokoju i zadowolenia z zajmowania się sprawami, o których wcześniej nawet nie myśleliśmy jako o możliwych.

Nie bądź więźniem swojego lęku

Doskonale pamiętam moją własną młodzieńczą nieśmiałość. Na szczęście dla mnie znaleźli się dobrzy, pełni miłości ludzie, którzy rzucili mi wyzwanie. Dzięki nim włączałem się w dyskusje, a nawet uczestniczyłem w szkolnych konkursach oratorskich. Podczas moich pierwszych występów na scenie miałem wrażenie, że jeśli nawet nie umrę, to na pewno zemdleję z zakłopotania. Po jakimś czasie, na pewno nie bez mojego uporu, onieśmielenie zaczęło zanikać. Dziś niemal wcale go nie odczuwam. (Od czasu do czasu czuję głęboko w sobie tamto małe, onieśmielone dziecko. Mruga oczami i dopytuje się, czy to, co ogląda, jest prawdą.) Nigdy jednak nie zapominam: rozwój jest zawsze stopniowym procesem, mostem, po którym przechodzi się powoli, a nie zakrętem, zza którego nagle się wyskakuje.

Pamiętam, że czytałem kiedyś opisy wyzwalania nazistowskich obozów koncentracyjnych przez aliantów pod koniec II wojny światowej. Było tam napisane, że wielu spośród więźniów z wahaniem opuszczało baraki; oślepieni światłem słonecznym wracali na swoje prycze. Egzystencja obozowa była jedynym życiem, jakie znali przez tak wiele lat. Nauczyli się myśleć o sobie jako o więźniach. Nie potrafili wyobrazić sobie życia na wolności. Dlatego nie mogli natychmiast się przystosować do życia jako wolne istoty ludzkie.

Sądzę, że udziałem większości z nas jest ta jakże ludzka postawa. Byliśmy zakładnikami naszych lęków przez tak długi czas. Żyjemy zatem dalej w niewielkim, ale za to bezpiecznym kąciku, w którym wystarcza nam - niestety - zaledwie 10% naszych talentów. Wtem przychodzi zachęta do przekroczenia siebie - do zrobienia kilku niepewnych na razie kroków poza mury naszego osobistego więzienia. Olśnieni blaskiem słońca, mrużymy oczy i chcielibyśmy szybko powrócić do rzeczy, które znaliśmy: do naszych ciasnych, lecz znanych stref bezpieczeństwa.

Silna albo słaba wola - nie istnieją

Jednym z nieubłaganych praw naszej kondycji ludzkiej jest to, że jeśli zrezygnujemy z jednej przyjemności, musimy się pocieszyć inną, o ile to możliwe większą, przyjemnością. Natura ludzka nie znosi próżni. Przyjemnością, z której rezygnujemy decydując się na przekroczenie siebie, jest poczucie bezpieczeństwa. Wychodzimy poza granice wyznaczane przez płoty i rowy naszych zahamowań, opuszczamy nasze "ciepłe gniazda". Rezygnujemy z ułatwień gwarantowanych nam przez strefę bezpieczeństwa, które dotychczas zapewniały nam pozbawioną wyzwań i ryzyka egzystencję.

Przyjemnością zastępczą, którą daje nam przekraczanie siebie, jest wolność. Stajemy się wolni. Zaczynamy działać wbrew okaleczającym nas lękom, a to już jest wyzwolenie. Zanim zdecydowaliśmy sią na przekroczenie siebie, użytkowaliśmy zaledwie 10% naszych zdolności - zdolności naszych zmysłów, emocji, rozumu i serca. Sięgając po nowe, powoli wychodzimy z ciemności na światło dzienne, z samotności ku miłości, z niepełnej egzystencji ku pełni życia.

Jestem absolutnie przekonany, że nie ma czegoś takiego jak silna lub słaba wola. Silna lub słaba może być jedynie nasza motywacja. To ona, motywacja, wprowadza w ruch naszą wolę. Pragnienie jest tym motorem, który nas popycha. To chyba oczywiste, że wraz ze wzrostem poczucia wolności, radości i samospełnienia będzie wzrastać także nasza motywacja do przekraczania siebie. Wszyscy potrzebujemy pewnych i stałych nagród w postaci pełniejszego życia i większej wolności. W miarę jak czynimy postępy, potrzeba ta nabiera coraz większego znaczenia w naszym życiu.

Warto przekraczać siebie

W każdej szkole jest grupa uczniów, o których mówi się, iż są bierni. Mają wszystko, czego im potrzeba, z wyjątkiem inicjatywy - wewnętrznej siły, która by popychała ich do używania swych talentów. W Stanach Zjednoczonych w wielu szkołach istnieje klasa lub kurs reedukacyjny dla uczniów biernych. Na takim kursie niemal zawsze kładzie się nacisk na jedną rzecz: - Zrób coś z własnej woli. Spróbuj rozbudzić swoje zainteresowania. Przeczytaj książkę. Zgłoś się do grupy wykonującej jakieś konkretne zadanie.

Większość takich uczniów siada gdzieś w kącie klasy, jakby czekając na inspiracje do działania. Problem polega na tym, że trzech nauczycieli na czterech to osobnicy mało inspirujący. Pozostaje to w zgodzie z zasadą przeciętności. Osoba zachowująca się w ten sposób przyzwyczaja się zatem do przebywania na obrzeżach życia i do nieustannych kryzysów tożsamości. Nieustannie mruczy pod nosem: "Kim jestem? Co jestem wart? Kogo to w ogóle obchodzi?"

Przypomina to próbę usiedzenia na bujanym fotelu: donikąd nie prowadzi, ale wypełnia ci czas. Taka bierna osoba będzie pozostawać w otchłani połowicznej egzystencji, dopóki nie znajdzie się ktoś, kto zdoła ją przekonać, że należy przekraczać siebie. Rozpocząwszy ten proces, osoba bierna doświadczy entuzjazmu, który będzie się w niej samoczynnie wyzwalał. Kiedy raz zostaniemy w coś wciągnięci, nasza działalność zacznie wyzwalać entuzjazm. A entuzjazm potrafi się żywić samym sobą. W sposób naturalny pomnaża się i rozwija. Przekraczanie siebie przezwycięża bezwład, a gdy to nastąpi, stopniowo stajemy się motywacją dla samych siebie.

Praktyczne ćwiczenie

Mówiliśmy o przynoszących korzyści obszarach przekraczania siebie. Żeby nie być gołosłownym, wypróbuj każdego dnia jedno z opisanych poniżej "ćwiczeń". Wykonuj je kolejno, aż lista się skończy - wtedy zacznij od nowa. Sprawdź sam, jak te ćwiczenia pomagają wydostać się z ciasnego i samotnego świata stref bezpieczeństwa. Poddaj się doświadczeniu wyzwolenia działania na przekór swoim lękom i bolesnym zahamowaniom.

Pamiętaj: jedno ćwiczenie dziennie, jedno ćwiczenie na raz:

1. Emocja, której nigdy nie odczuwałem. Dziś podzielę z kimś ten rodzaj emocji.
2. Ryzyko, jakiego nigdy nie podjąłem. Dziś podejmę takie ryzyko.
3. Osiągnięcie, do którego nigdy się nie przymierzałem. Dziś podejmę próbę zmierzającą do takiego osiągnięcia.
4. Odrzucenie, któremu nigdy nie dałem szansy. Dziś dam mu szansę.
5. Potrzeba, do której nigdy się nikomu nie przyznałem. Dziś mam zamiar przyznać się do tej potrzeby.
6. Przeprosiny, na które nigdy nie mogłem się zdobyć. Dziś przeproszę.
7. Afirmacja, której zawsze odmawiałem. Dziś jej nie odmówię.
8. Sekret, którym nigdy się z nikim nie podzieliłem. Dziś zawierzę go komuś.
9. Przykrość, której nigdy nie ujawniłem. Dziś ujawnię tę przykrość.
10. Miłość, której nigdy nie okazałem. Dziś powiem komuś: "Kocham cię".

Coś do zapamiętania

Czeka na ciebie większy świat i pełniejsze życie.
Musisz do niego dorosnąć przekraczając siebie.

Na co czekasz? Rusz się. To twój wielki dzień!

Fragment pochodzi z książki "Twoje szczęście jest w Tobie" autorstwa Johna Powella SJ. Polecamy książkę tego autora dostępną w Wydawnictwie WAM o nazwie "W poszukiwaniu siebie".