Eksperci dementują mity na temat raka

Nie ma oznak i objawów mogących świadczyć o raku" i "nie można nic zrobić, by zapobiegać zachorowaniom na raka" - takie mity chcą m.in. obalać eksperci z okazji Światowego Dnia Walki z Rakiem, obchodzonego 4 lutego.

Wytypowali je przedstawiciele Międzynarodowej Unii do Walki z Rakiem (UICC), która organizuje obchody tego dnia na świecie.

Według nich jednym z najczęściej powtarzanych mitów na temat nowotworów złośliwych jest przekonanie, że nie dają one żadnych objawów, które pozwoliłyby je wcześnie wykrywać. - Prawdą jest, że nie dla wszystkich nowotworów znane są wczesne oznaki i symptomy - podkreślają przedstawiciele organizacji. Należą tu np. rak jajnika oraz rak trzustki. Jednak w przypadku wielu nowotworów, takich, jak rak piersi, szyjki macicy, rak skóry, jamy ustnej i jelita grubego, a także niektóre nowotwory dziecięce, pojawiają się wczesne sygnały ostrzegawcze i możliwe jest wczesne wykrycie choroby na ich podstawie.

Eksperci z UICC zwracają uwagę, że bardzo ważną rolę w identyfikacji tych sygnałów odgrywają programy badań przesiewowych, które pozwalają wykryć zmiany przedrakowe lub raka na bardzo wczesnym stadium rozwoju, kiedy jest on uleczalny niemal w 100 proc. W Polsce są trzy takie programy: Program Wczesnego Wykrywania Raka Piersi, Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy oraz Program Badań Przesiewowych dla wczesnego wykrywania raka jelita grubego. W ramach tych programów osoby z określonych grup wiekowych mogą korzystać z bezpłatnych badań mammograficznych, cytologicznych i kolonoskopowych.

Niestety Polacy ciągle zgłaszają się na nie za rzadko, np. na przesiewowe badania cytologiczne oferowane raz na trzy lata przychodzi ok. 25 proc. uprawnionych pań w wieku 25-59 lat.

Tymczasem z pracy opublikowanej w 2005 r. prestiżowym piśmie "New England Journal of Medicine" wynika, że u kobiet, które skorzystają tylko z jednego takiego badania ryzyko zachorowania na raka szyjki spada o 25-36 proc., natomiast dwukrotny udział w programie przesiewowym obniża to ryzyko nawet o 80 proc.

Badania prowadzone w latach 1989-2010 w 11 krajach europejskich wśród osób w wieku 50 lat i więcej wykazały, że poddanie się co najmniej jednej kolonoskopii w ciągu ostatnich 10 lat przyczyniło się do spadku odsetka zgonów z powodu raka jelita grubego - o 73 proc. wśród panów i o 82 proc. wśród kobiet. Wyniki na ten temat prezentowano we wrześniu 2013 r. podczas ostatniego Europejskiego Kongresu Onkologicznego.

Istotną rolę we wczesnym rozpoznawaniu nowotworów złośliwych u dzieci mogą odegrać lekarze podstawowej opieki zdrowotnej przez pielęgniarki, dlatego niezwykle ważne jest edukowanie ich w tym zakresie - podkreślają przedstawiciele UICC. Dzięki temu, w przypadku wystąpienia u małych pacjentów takich niepokojących objawów, jak niewyjaśnione krwawienia z nosa, łatwe powstawanie siniaków, częste bóle głowy z towarzyszącymi wymiotami, osłabienie czy chudnięcie bez wyraźnej przyczyny, nagłe zaburzenia widzenia czy problemy z chodzeniem, będą szybciej kierować ich do odpowiedniego specjalisty.

Innym mitem, który dementują eksperci z UICC jest przekonanie ludzi, że rak jest rzeczą nieuchronną i nie możemy nic zrobić, by mu zapobiec. Tymczasem adaptując zdrowy styl życia oraz dbając o środowisko, w którym żyjemy i pracujemy można by zapobiec jednej trzeciej przypadków najczęstszych nowotworów złośliwych, zapewniają.

Bardzo duży odsetek nowotworów ma związek z paleniem papierosów, nadużywaniem alkoholu, nadwagą i otyłością, niezdrową dietą, a także rakotwórczymi wirusami (np. HBV wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu B - ważny czynnik ryzyka raka wątroby, czy HPV przyczyniający się do rozwoju raka szyjki macicy), przed którymi możemy się chronić przy pomocy szczepień.

Eksperci z UICC podkreślają, że mity na temat raka mogą stanowić ważną przeszkodę na drodze do poradzenia sobie z globalnym problemem, jakim jest wzrost zachorowań na nowotwory złośliwe.

Z danych zbieranych przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) w ramach programu o nazwie Globocan wynika, że w 2012 r. na świecie zdiagnozowano 14,1 mln nowych zachorowań na nowotwory złośliwe, 8,2 mln osób zmarło z ich powodu. Zgodnie z prognozami WHO liczba nowych zachorowań na raka będzie w najbliższym czasie bardzo szybko rosła. Statystyki wskazują, że znajdują się one w czołówce przyczyn zgonów ludzi na świecie, a niedługo staną się głównym zabójcą ludzi.

Jak ocenia Polskie Towarzystwo Onkologiczne (PTO), w Polsce już teraz stanowią one pierwszą przyczynę przedwczesnych zgonów osób przed 65. rokiem życia. Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że w 2011 r. chorobę nowotworową wykryto w Polsce u 144 tys. osób, a liczba zgonów z tego powodu wyniosła 92 tys.