Planujesz ciążę - zrób test na HIV

Kobieta planująca ciążę lub ciężarna powinna obowiązkowo wykonywać badania w kierunku zakażenia HIV - alarmują eksperci. Wiedza na temat infekcji pozwala zastosować odpowiednią profilaktykę, która daje blisko 100 proc. szansę na urodzenie zdrowego dziecka.

Specjaliści mówili o tym podczas warsztatów dla dziennikarzy "Zakażenie HIV - problem wielu kobiet", które w weekend odbyły się w Wesołej pod Warszawą.

Prof. Tomasz Niemiec z Zakładu Poradnictwa i Seksuologii Uniwersytetu Zielonogórskiego przypomniał, że rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 września 2010 r. nakłada na lekarzy ginekologów obowiązek zlecania ciężarnym badania w kierunku HIV. Powinno ono być bezpłatne, podobnie jak badanie na grupę krwi.

Jak podkreśliła dr Jolanta Popielska z Kliniki Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego WUM i z Oddziału Pediatrycznego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego w Warszawie, jeśli ciężarna nie wie o zakażeniu HIV to ryzyko, że jej dziecko będzie zakażone wynosi 15-30 proc., a gdy długo karmi piersią - wzrasta nawet do ponad 50 proc.

Z danych przedstawionych przez dr Popielską wynika, że w USA i krajach Unii Europejskiej ryzyko urodzenia zakażonego dziecka przez kobietę z HIV wynosi do 3 proc. Natomiast, w Polsce, może ono dochodzić do 50 proc. co jest porównywalne z krajami Afryki. - Dzieje się tak, bo lekarze w naszym kraju za rzadko oferują ciężarnym badania w kierunku HIV - oceniła dr Popielska.

Ministerstwo Zdrowia zaleca, by pierwsze badanie w kierunku HIV kobieta w ciąży wykonała w pierwszym trymestrze, do 10 tygodnia ciąży, a jeśli jego wynik jest negatywny powinna je jeszcze raz powtórzyć w trzecim trymestrze - między 33. a 37 tygodniem.

Jest to związane z tym, że jeśli ojciec dziecka ma infekcję HIV to nie musi zakazić kobiety od razu, ale np. w późniejszym okresie ciąży, przed porodem, wyjaśniła Magdalena Ankiersztejn-Bartczak, założycielka Fundacji Edukacji Społecznej. Dlatego, najlepiej, by test w kierunku HIV wykonywał też ojciec dziecka, zaznaczyła.

Przypomniała również, że wynik dodatni testu przesiewowego u kobiety w I trymestrze ciąży nie musi jeszcze oznaczać infekcji. - Zdarza się, że w tym okresie uzyskujemy wynik fałszywie dodatni, dlatego badanie trzeba powtórzyć w odstępie tygodnia z tej samej próbki krwi - powiedziała Ankiersztejn-Bartczak.

Potwierdzony pozytywny wynik jest wskazaniem do zastosowania pełnej profilaktyki odmatczynego zakażenia HIV. Składa się na nią skuteczna terapia lekami antyretrowirusowymi u ciężarnej i monitorowanie poziomu wirusa (tzw. wiremii) w jej krwi, odpowiednie przeprowadzenie porodu oraz podawanie noworodkowi leków antyretrowirusowych przez 4 tygodnie, tłumaczyła dr Popielska.

- Wtedy, kobieta ma blisko 100-proc. szanse na urodzenie zdrowego dziecka - powiedziała specjalistka.

- Ja zawsze mówię ciężarnym pacjentkom: jeśli chce pani mieć zdrowe dziecko musi pani wykonać szereg badań, w tym test w kierunku HIV. Dotychczas miałem tylko pojedyncze przypadki, że kobieta odmówiła. Ale wówczas, własnym podpisem musi poświadczyć odmowę w karcie lekarskiej - wyjaśnił prof. Niemiec.

Podkreślił, że dokładnie nie wiadomo ile w Polsce rodzi się co roku dzieci zakażonych HIV od matki, ale według jego szacunków liczba ta może dochodzić do 100. W 2011 r. leki antyretrowirusowe podawano 34 noworodkom urodzonym przez kobiety zakażone tym wirusem, a w 2010 r. liczba ta wynosiła 54.

Jak podsumowali eksperci, gdyby każda kobieta planująca ciążę i będąca w ciąży wykonywała badania w kierunku HIV, to w Polsce prawie w ogóle nie rodziłyby się dzieci zakażone tym wirusem.

PAP - Nauka w Polsce