14 lutego - święto św. Cyryla i Metodego

Świętych Cyryla i Metodego, apostołów Słowian i patronów Europy Kościół uroczyście wspomina 14 lutego. Urodzeni w Tesalonikach (po słowiańsku Sołuń) święci bracia stali się pierwszymi misjonarzami narodów słowiańskich, przetłumaczyli na język słowiański księgi liturgiczne. Do tego celu opracowali pismo nazwane później cyrylicą. Tym samym położyli fundamenty pod literaturę i kulturę słowiańską.

Św. Cyryl (chrzcielne imię Konstanty) urodził się w 826 r. w rodzinie wyższego urzędnika cesarskiego. Po studiach w Konstantynopolu został bibliotekarzem przy świątyni Hagia Sophia. Wkrótce jednak porzucił życie dworskie i usunął się do klasztoru. Pod wpływem nalegań zgodził się prowadzić wykłady z filozofii w szkole cesarskiej i tam, dzięki wybitnej mądrości, otrzymał przydomek "Filozofa". Wkrótce i tę posadę porzucił, udał się na górę Olimp, gdzie dołączył do swojego starszego brata, Metodego. Na zlecenie cesarza obaj prowadzili misje w Bułgarii i na Morawach. Cyryl przetłumaczył Pismo Święte i księgi liturgiczne na język starosłowiański. Stworzył alfabet pisma staro-cerkiewno-słowiańskiego (głagolica). Odważnie stosowana przez Braci Sołuńskich zasada inkulturacji budziła często wrogość duchowieństwa zachodniego. Święci byli nawet prześladowani i oskarżani o herezję. Na wezwanie papieża Cyryl udał się wraz z Metodym do Rzymu, gdzie przeczuwając bliską śmierć wstąpił do greckiego klasztoru i tam dopiero przybierał imię Cyryl. Zmarł 14 lutego 869 r.

Św. Metody - na chrzcie prawdopodobnie otrzymał imię Michał. Urodził się ok. 815 r. W młodości był archontem, czyli zarządcą jednej z prowincji cesarstwa. W 840 r. porzucił urząd i wstąpił do klasztoru na górze Olimp, gdzie wkrótce został przełożonym. Następnie razem ze swoim bratem uczestniczył z misjach słowiańskich. Po śmierci Cyryla papież Hadrian II udzielił Metodemu święceń biskupich i ustanowił go arcybiskupem Panonii (Węgry) i Moraw. Jako biskup kontynuował ewangelizację Słowian. Z powodu wprowadzania obrządku słowiańskiego był jednak atakowany, a nawet więziony przez abp. Salzburga. Po interwencji papieża i kolejnej wizycie w Rzymie udał się do Konstantynopola, gdzie zdał sprawę ze swojej działalności patriarsze Focjuszowi. Zmarł w Welehradzie 6 kwietnia 885 r.

Wśród dokumentów znalezionych po śmierci Metodego odkryto jego list do księcia Wiślan z napomnieniem, by nie utrudniał pracy misjonarzom. Kiedy w 1977 r. w Wiślicy odkryto chrzcielnicę z IX w. niektórzy historycy wysunęli tezę, że misjonarze Metodego dotarli aż do ziem polskich.

W 1880 r. papież Leon XIII rozszerzył kult obu świętych na cały Kościół powszechny. W sto lat później, 31 grudnia 1980 r., Jan Paweł II Listem Apostolskim "Egregiae virtutis" ogłosił ich współpatronami Europy. Wcześniej Paweł VI ogłosił patronem Europy św. Benedykta. W ten sposób podkreślona została jedność Europy: Wschodu i Zachodu.

Święci bracia są otoczeni największym kultem przede wszystkim w Kościele prawosławnym, ale też od początku czczeni byli w Krakowie i na Śląsku. Najstarsze kalendarze wymieniają jako dni ich wspomnienia 9 i 10 marca. Potem byli wspominani 7 lipca. W niektórych rejonach nadal święto Cyryla i Metodego obchodzone jest 5 i 7 lipca, a w Kościele wschodnim 11 maja.

Bracia Cyryl i Metody w ikonografii przedstawiani są prawie zawsze w szatach biskupich albo jako biskup i mnich, czasem Metody ma w ręku obraz Sądu Ostatecznego, a Cyryl ukazany jest w długim płaszczu filozofa. Ich atrybuty tą księgi i zwój pisma z alfabetem słowiańskim. Bracia św. Cyryl i św. Metody od 1980 r. są patronami Europy, wszystkich narodów słowiańskich i Śląska Opolskiego. Wstawiennictwu świętych wierni powierzają się w czasie burzy. Imię Cyryl pochodzi od greckiego słowa "kyrios" (pan, bóg, władca). U Słowian wschodnich imię to przyjęło postać Kirył. Imię Metody pochodzi od greckiego słowa "methodus" (sposób postępowania).

W czerwcu 1985 r. Jan Paweł II ogłosił encyklikę "Slavorum Apostoli" ukazując w niej ogromne znaczenie świętych Apostołów Słowian dla kultury i ekumenizmu oraz podkreślając ich "katolicki zmysł Kościoła". Byli oni bowiem wysłani na misje przez patriarchę Konstantynopola, ale działali w ścisłym porozumieniu z Rzymem. "Realizując własny charyzmat Cyryl i Metody wnieśli decydujący wkład w budowę Europy nie tylko jako wspólnoty wiary chrześcijańskiej - pisze Jan Paweł II - ale także jako organizmu państwowego i kulturowego. Dzisiaj również nie ma innej drogi do przezwyciężenia napięć i naprawienia rozłamów czy usunięcia zarówno w Europie, jak i w świecie antagonizmów, które zagrażają wywołaniem straszliwego zniszczenia życia i wartości. Być chrześcijaninem w naszych czasach oznacza być twórcą komunii w Kościele i w społeczeństwie".