Audiencja ogólna na temat harmonii sztuki

Kontynuując katechezy o geniuszu średniowiecznego Kościoła, Papież mówił tym razem o artystach. Wiara chrześcijańska głęboko zakorzeniona w człowieku średniowiecza – powiedział – przejawiała się nie tylko w arcydziełach literatury teologicznej, ale również w jednym z najwspanialszych dzieł cywilizacji, jaką jest romańska i gotycka katedra – chluba średniowiecza chrześcijaństwa.

Budowniczowie katedr romańskich, o łagodnych, kamiennych sklepieniach przykładali dużą wagę do tego, aby budziły one mocne wrażenia w duszach wiernych, które miały prowadzić do ascezy, unikania zła i praktykowania cnót. Rzeźby tego okresu, to najczęściej przedstawienie Chrystusa Sędziego, w otoczeniu postaci z Apokalipsy. Katedry gotyckie charakteryzują się strzelistością form architektonicznych i dużą ilością światła. Przedstawiały syntezę wiary i sztuki. Strzelistość zapraszała do modlitewnego uniesienia i miała być znakiem tęsknoty duszy za Bogiem. Wielkie okna mogły być ozdobione witrażami, które – przedstawiając sceny biblijne i z życia świętych – miały charakter edukacyjny.

Katedry, oprócz tego, że są znakiem jedności wszystkich członków Kościoła, każdego stanu, zaangażowanych we wspólne dzieło na chwałę Bożą, są też symbolem harmonii pomiędzy wiarą i sztuką w poszukiwaniu piękna, które ma swoje źródło i spełnienie w Bogu.

Ojciec Święty zauważył, że nad wejściem do średniowiecznych świątyń przedstawiano zazwyczaj apokaliptyczny wizerunek Chrystusa, który jest sędzią, a zarazem bramą nowego życia. Budowniczowie katedr chcieli, by wierzący, wchodząc do katedry, mieli poczucie, że wkraczają do innego świata, że poprzez obcowanie ze sztuką sakralną i udział w liturgii uczestniczą w świecie przyszłym. W tym sensie średniowieczne katedry ukazywały syntezę wiary i sztuki, wyrażoną w uniwersalnym języku piękna. Ich dekoracje były świadectwem wiary pogodnej i szczęśliwej.

Papież zapowiedział też, że o owej syntezie wiary i sztuki będzie rozmawiał z artystami z całego świata, których na najbliższą sobotę zaprosił do Watykanu.

Nie można w pełni zrozumieć arcydzieł sztuki europejskiej minionych wieków, jeśli się nie weźmie się pod uwagę ducha wiary, który ją inspirował – mówił Benedykt XVI. – Marc Chagall, który zawsze był świadkiem owego spotkania estetyki i wiary, napisał, że malarze przez wieki maczali swój pędzel w tym wielobarwnym alfabecie, którym jest Biblia. Kiedy wiara, zwłaszcza w liturgii, spotyka sztukę, powstaje głęboka harmonia. Ponieważ zarówno wiara, jak i sztuka mogą i chcą mówić o Bogu, sprawiają, że niewidzialne staje się widzialne. Droga piękna jest jedną z najpewniejszych dróg zbliżających nas do tajemnicy Boga. Czymże bowiem jest piękno, które poeci, muzycy i artyści kontemplują i przekładają na swój język, jeśli nie odblaskiem Słowa Przedwiecznego, które stało się ciałem? – powiedział Ojciec Święty.

Benedykt XVI pozdrowił też w różnych językach pielgrzymów, którzy przybyli do Auli Pawła VI.