Bułgaria: pogrzeb patriarchy Maksyma

Bicie żałobnych dzwonów w całym kraju, kir na kopule soboru św. Aleksandra Newskiego, opuszczone do połowy flagi państwowe - Bułgarzy pożegnali dziś zmarłego 6 października w wieku 98 lat zwierzchnika Bułgarskiej Cerkwi Prawosławnej patriarchę Maksyma. Żałobnej liturgii za duszę zmarłego przewodniczył w soborze pw. św. Aleksandra Newskiego patriarcha ekumeniczny Konstantynopola Bartłomiej.

Po zakończeniu uroczystości, ciało zmarłego zostało przewiezione do monasteru trojańskiego, do którego wstąpił w 1926 r. w wieku lat dwunastu, a później był przełożonym wspólnoty mnichów. To właśnie tu, w 1926 r., 12-letni wówczas Marin Minkow Raczew ze wsi Oreszak zgłosił się do nowicjatu. Przez kilka lat był też przełożonym - ihumenem i archimandrytą tego klasztoru.

Marmurowy sarkofag z ciałem patriarchy Maksyma został złożony za cudowną ikoną Świętej Bogurodzicy Trojeruczicy [Trójręcznej]oraz tronem biskupim w klasztornej cerkwi.

W uroczystościach wzięli udział patriarcha ekumeniczny Bartłomiej, rumuński patriarcha Daniel, arcybiskup Aten i całej Grecji Hieronim, serbski patriarcha Ireneusz i wielu dostojników Cerkwi prawosławnej, Kościoła katolickiego i licznych wspólnot wyznaniowych. Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny reprezentował arcybiskup lubelski i chełmski Abel oraz ks. Andrzej Pugacewicz.

Dzień wcześniej tysiące wiernych oddało cześć Zmarłemu. Ciało patriarchy było wystawione w katedrze sofijskiej pw. św. Niedzieli. Wśród osób, które przybyły do katedry był patriarcha Konstantynopola Bartłomiej I oraz premier rządu Bojko Borisów. Za duszę zmarłego patriarchy odprawiona została liturgia żałobna.

Po jej zakończeniu metropolita Płowdiwu Mikołaj stwierdził, że patriarcha Maksym objął stery Cerkwi w czasach pozbawionych nadziei, przeprowadził ją przez pustynię i ją zachował. Wspominał czasy antyludzkiego reżimu, który był zdeterminowany odebrać ludziom wolność, zabić ich ducha, zamienić w niewolników materii.

Zdaniem metropolity, czas po 1989 r. był niemniej trudny. Nawiązując do rozłamu stwierdził, że Cerkwi groziło wówczas zniszczenie przez ludzkie namiętności. "Gdybyśmy wówczas stracili Cerkiew, czy nie stracilibyśmy i państwa? - pytał retorycznie. - Dzięki Bogu, on nie ustąpił i mocno stał na skale wiary z pełną świadomością, że jest to ostatnia i najmocniejsza opoka Bułgarii".

Metropolita Mikołaj stwierdził, że dzięki zaletom i twardości wiary Cerkiew bułgarska miała wsparcie ze strony całego prawosławia. Podkreślił, że zmarły ani na moment nie zdradził Chrystusowej cerkwi, nie poddał się populistycznym żądaniom.

- Patriarcha Maksym wiedział, że jedynym sternikiem Cerkwi jest Pan Jezus Chrystus i słuchał jedynie Niego. Modlił się (...) do wszystkich świętych żeby ocalili Bułgarską Cerkiew Prawosławną i oni ją ocalili dzięki niemu, dlatego, że był prawdziwym duchowym pasterzem, człowiekiem wierzącym Bogu prawdziwie i bezwarunkowo - zakończył przemówienie metropolita Mikołaj.

Maksym (Najden Minczew Raczew) urodził się 29 października 1914 r. we wsi Oreszak w środkowej Bułgarii. Kształcił się w Sofijskim Seminarium Duchownym, w 1941 r. w Klasztorze Trojańskim niedaleko swych stron rodzinnych przyjął imię zakonne Maksym na cześć św. Maksyma Wyznawcy. 14 maja 1944 r. otrzymał święcenia kapłańskie.

Był m.in. ihumenem i archimandrytą (przełożonym) w swym dawnym klasztorze. W latach 1950-55 był proboszczem tzw. podworia (rodzaj przedstawicielstwa) BKP w Moskwie. Po powrocie do kraju 30 grudnia 1956 r. został biskupem Branicy, a po śmierci metropolity łowczańskiego Filareta w 1960 r. objął rządy w tej eparchii (diecezji).

4 lipca 1971 r., po śmierci patriarchy Cyryla, wybrano go metropolitą sofijskim i patriarchą bułgarskim. Okoliczności tamtego wyboru do dziś budzą kontrowersje - zarzuca mu się, że odbył się on niezgodnie z kanonami kościelnymi i pod naciskiem partii komunistycznej.

Po upadku komunizmu konflikt nasilił się tak bardzo, że w 1992 r. doszło do rozłamu - powstał równoległy synod patriarchy Pimena, którego przywódcą - po śmierci Pimena w 1996 r. - był bp Innocenty. W 1998 r. zwołany w Sofii Synod Wszechprawosławny pod przewodnictwem patriarchy ekumenicznego Bartłomieja I uznał kanoniczność wyboru Maksyma.

Patriarcha Maksym był najdłużej sprawującym swój urząd zwierzchnikiem autokefalicznego (niezależnego) kanonicznego Kościoła prawosławnego na świecie.