Chrześcijanie i muzułmanie o "nowym" Egipcie

Państwo obywatelskie to propozycja, nad którą pracują środowiska chrześcijańskie i muzułmańskie dla przyszłego Egiptu. O perspektywach dla tego kraju rozmawiał z włoskim dziennikiem "Il Sussidiario" kard. Antonios Naguib z Aleksandrii.

Patriarcha katolickich Koptów podkreśla, że tamtejszy dialog międzyreligijny skupia się na poszukiwaniu najlepszej formy ustrojowej dla przyszłości Egiptu. Środowisko koptyjskie wspólnie z intelektualistami muzułmańskimi z uniwersytetu Al Azhar zgodziło się, że państwo obywatelskie jest najlepszą tego formułą.

Kard. Naguib podkreślił, że w opracowaniach nie są brane pod uwagę modele zachodnioeuropejskie i amerykańskie z ich definicją państwa świeckiego. Zdaniem egipskiego purpurata w krajach Zachodu doprowadzono bowiem do tak dalekiego rozdziału religii i państwa, że doszło do tzw. dyktatury wolności.

- W ten sposób w Europie wszyscy są wolni, za wyjątkiem chrześcijan, którzy publicznie nie mogą wyznawać swej wiary - stwierdził patriarcha Aleksandrii. - Poza tym model państwa świeckiego doprowadza do tworzenia zasad i ustaw sprzecznych z moralnym prawem naturalnym, i przeciwnych wartościom religijnym, tak muzułmańskim jak i chrześcijańskim.

Kard. Naguib podkreślił, że nowe ramy ustrojowe Egiptu mają pomóc mu stać się państwem nowoczesnym, opartym nie na przynależności religijnej, ale na prawie, obywatelskości oraz wolności określonej prawem. Nie są też brane pod uwagę modele irański czy turecki - zauważa patriarcha katolickich Koptów w Egipcie.

Rektor uniwersytetu Al Azhar w Egipcie proponuje prawne zrównanie tamtejszych chrześcijan z muzułmanami oraz daje szansę na wznowienie dialogu ze Stolicą Apostolską. Zwierzchnik jednej z najbardziej prestiżowych uczelni islamskich Usamah Elabed bierze udział w Mityngu Przyjaźni Narodów w Rimini i przy tej okazji udzielił wywiadu włoskiemu dziennikowi Il Sussidiario. Jego zdaniem prawdziwy islam nigdy nie zakładał instytucjonalnej teokracji, a państwo powinno mieć charakter obywatelski, gdzie wszyscy byliby równi wobec prawa.

"W krajach o muzułmańskiej większości chrześcijanie powinni być wolni, gdy chodzi o odwoływanie się do Ewangelii i własnych przekonań w rozstrzyganiu swoich prywatnych kwestii - stwierdził islamski uczony. - Jednocześnie w tym, co odnosi się do ogólnego ustroju państwa, muzułmanie i chrześcijanie powinni być równi wobec prawa, posiadać te same uprawnienia i obowiązki. Jesteśmy zatem przeciwni jakiejkolwiek supremacji muzułmanów nad chrześcijanami, jako że wszyscy są obywatelami tego samego państwa, żyjąc pod tym samym niebem i na tej samej ziemi".

Usamah Elabed wyjaśnił ponadto, że islam nie zakłada wyznaniowości państwa, a jedynie jego "podłoże religijne". Polegałoby to na zadeklarowaniu "preferencji" religijnej przez obywateli, ale nie prowadziłoby do teokracji, czyli rządów duchowieństwa, co jak zaznaczył, zdarzało się w przeszłości w Europie.

Zapytany o sprawę zawieszenia dialogu z Watykanem przez uniwersytet Al Azhar jego rektor stwierdził, że posunięcie to "miało swój motyw", i jeśli go zabraknie, uczelnia "jest gotowa wznowić dialog". "Jesteśmy otwarci na cały świat i wysłuchujemy także tych, którzy mają idee odmienne od naszych - stwierdził Elabed. - Jednak musimy wychodzić od wzajemnego szacunku i zachowywać własną tożsamość, by umożliwić pokój na świecie i poszanowanie praw człowieka". Muzułmański uczony dodał, że jego uczelnia domaga się konkretnie od Watykanu wyrażenia owego obopólnego szacunku dla przekonań drugiej strony, a także "poszanowania specyfiki i tradycji ludów, tak w słowach, jak i czynach".

Al Azhar zerwał dialog ze Stolicą Apostolską w styczniu po tym, jak Benedykt XVI publicznie wystąpił w obronie chrześcijan w Egipcie po zamachu na koptyjski kościół w Aleksandrii. Władze uczelni do tej pory uzależniały wznowienie relacji od oficjalnych przeprosin Papieża za mieszanie się w wewnętrzne sprawy Egiptu oraz za obrazę islamu, której miał się rzekomo dopuścić podczas wykładu w Ratyzbonie w 2006 r. Wyrażone na łamach Il Sussidiario zdanie rektora uniwersytetu wydaje się nieco łagodzić te warunki.