Jedna trzecia papieży wyniesiona na ołtarze

Podczas dzisiejszego konsystorza kardynałów papież Franciszek ogłosi datę kanonizacji błogosławionych papieży Jana XXIII i Jana Pawła II. Za najbardziej prawdopodobną datę kanonizacji uważa się Niedzielę Miłosierdzia Bożego 27 kwietnia 2014 r.

Dotychczas chwały ołtarzy dostąpiło 90 spośród 266 papieży, czyli prawie dokładnie jedna trzecia tej liczby. Zanim Kościół wypracował obowiązujące obecnie zasady ogłaszania błogosławionych i świętych, istniały pewne zwyczaje lokalne i tradycje, wedle których np. pierwszych ponad 50 biskupów Rzymu było niejako "automatycznie" uznawanych za świętych.

Świętymi są wszyscy kolejni papieże, począwszy od pierwszego - Piotra do Feliksa IV (526-30), z wyjątkiem Liberiusza (352-66) i Anastazego II (496-98), łącznie 52. Dodatkowo tradycja kościelna uznaje za męczenników wszystkich papieży, którzy zasiadali na Tronie Piotrowym do czasu wydania w 313 r. przez cesarza Konstantyna edyktu mediolańskiego, który kładł kres prześladowaniom chrześcijaństwa w Cesarstwie Rzymskim. Chociaż nie wszyscy biskupi Rzymu do tego czasu rzeczywiście zginęli za wiarę, to jednak uważa się ich za męczenników - w sumie 31 papieży, ostatnim był św. Euzebiusz (309), który kierował Kościołem zaledwie 4 miesiące i zmarł na wygnaniu na Sycylii.

Po tych pierwszych papieżach, świętych niejako "z urzędu", kolejnymi, wyniesionymi do chwały ołtarzy, byli św. Agapit (535-36) i jego bezpośredni następca - św. Sylweriusz (536-37). Później jednak odstępy między następnymi świętymi są już dłuższe. Do końca pierwszego tysiąclecia jeszcze 20 innych biskupów Rzymu dostąpiło tego zaszczytu, ostatnim był św. Hadrian III (884-85). Wśród świętych tego okresu znajdowały się tak wybitne jednostki, jak Grzegorz I Wielki (590-604), Marcin I (649-55) - papież-męczennik, uprowadzony z Rzymu na rozkaz cesarza wschodniego Konstansa, zamęczony w Chersonezie na Krymie i św. Mikołaj I Wielki (858-67).

W drugim tysiącleciu, gdy zaczęto wypracowywać coraz bardziej rygorystyczne i sztywne zasady ogłaszania świętości, a w XVII w. wprowadzono obowiązujące do dzisiaj dwa szczeble w tej procedurze: beatyfikację i kanonizację, liczba papieży wyniesionych na ołtarze znacznie zmalała. Pierwszym biskupem Rzymu, ogłoszonym świętym w II tysiącleciu, był Leon IX (1049-54), po nim Grzegorz VII (1073-85), ale na następnego, obdarzonego tym tytułem, trzeba było czekać do końca XIII w.: został nim Celestyn V (1294) - nawiasem mówiąc, pierwszy i do czasu decyzji Benedykta XVI z lutego br., jedyny papież, który ustąpił z urzędu. Do końca minionego tysiąclecia kanonizowano ponadto jeszcze dwóch papieży: Piusa V (1566-72), wielkiego reformatora Kurii Rzymskiej i głównego realizatora Soboru Trydenckiego i Piusa X (1903-14), apostoła Eucharystii i gorącego obrońcę czystości wiary.

W tym czasie było jeszcze kilku innych pontifeksów, uznanych za świętych, ale bez przeprowadzenia odpowiednich obrzędów formalnych, toteż dzisiaj uważa się ich za błogosławionych. Są to: Wiktor III (1086-87), Urban II (1088-99), Eugeniusz III (1145-53), Grzegorz X (1271-76), Innocenty V (1276), Benedykt XI (1303-04), Urban V (1362-70), Innocenty XI (1676-89).

W XX wieku świętym został ogłoszony Pius X (1903-14), a błogosławionymi: Pius IX (1846-78) i Jan XXIII (1958-63). Dwie ostatnie beatyfikacje były dziełem Jana Pawła II, który dokonał ich 3 września 2000, a następnie sam został wyniesiony na ołtarze, ale już w wieku XXI - 1 maja 2011.

Oto pełny wykaz świętych i błogosławionych papieży:

1. św. Piotr (30/37-64/67)
2. św. Linus (64?-76?)
3. św. Anaklet (Klet; 76?-88?)
4. św. Klemens I (88?-97?)
5. św. Ewaryst (97?-105?)
6. św. Aleksander I (105?-115?)
7. św. Sykstus I (115?-125?)
8. św. Telesfor (125?-136?)
9. św. Hygin (136?-140?)
10. św. Pius I (140?-155?)
11. św. Anicet (155?-166?)
12. św. Soter (166?-175?)
13. św. Eleuter (175?-189?)
14. św. Wiktor I (189-199)
15. św. Zefiryn (199-217)
16. św. Kalikst I (217-22)
17. św. Urban I (222-30)
18. św. Poncjan (230-35)
19. św. Anter (235-36)
20. św. Fabian (236-50)
21. św. Korneliusz (251-53)
22. św. Lucjusz I (253-54)
23. św. Stefan I (254-57)
24. św. Sykstus II (257-58)
25. św. Dionizy (259-68)
26. św. Feliks I (269-74)
27. św. Eutychian (275-83)
28. św. Gajus (283-96)
29. św. Marcelin (296-304)
30. św. Marceli I (308-09)
31. św. Euzebiusz (309)
32. św. Milcjades (311-14)
33. św. Sylwester I (314-35)
34. św. Marek (336)
35. św. Juliusz I (337-52)
36. św. Damazy I (366-84)
37. św. Syrycjusz I (384-99)
38. św. Anastazy I (399-401)
39. św. Innocenty I (401-17)
40. św. Zozym (417-18)
41. św. Bonifacy I (418-22)
42. św. Celestyn I (422-32)
43. św. Sykstus III (432-40)
44. św. Leon I Wielki (440-61)
45. św. Hilary (461-68)
46. św. Symplicjusz (468-83)
47. św. Feliks III (483-92)
48. św. Gelazy I (492-96)
49. św. Symmach (498-514)
50. św. Hormizdas (514-23)
51. św. Jan I (423-26)
52. św. Feliks IV (526-30)
53. św. Agapit (535-36)
54. św. Sylweriusz (536-37)
55. św. Grzegorz I Wielki (590-604)
56. św. Bonifacy III (607-08)
57. św. Adeodat I (Deusdedit; 615-18)
58. św. Marcin I Wielki (649-55)
59. św. Eugeniusz I (654-57)
60. św. Witalian (657-72)
61. św. Adeodat II (672-76)
62. św. Agaton (678-81)
63. św. Leon II (682-83)
64. św. Benedykt II (684-85)
65. św. Sergiusz I (687-701)
66. św. Grzegorz II (715-31)
67. św. Grzegorz III (715-31)
68. św. Zachariasz (741-52)
69. św. Paweł I (757-67)
70. św. Leon III (795-816)
71. św. Paschalis I (817-24)
72. św. Leon IV (847-55)
73. św. Mikołaj I Wielki (858-67)
74. św. Hadrian III (884-85)
75. św. Leon IX (1049-54)
76. św. Grzegorz VII (1073-85)
77. bł. Wiktor III (1086-87)
78. bł. Urban II (1088-99)
79. bł. Eugeniusz III (1145-53)
80. bł. Grzegorz X 91271-76)
81. bł. Innocenty V (1276-77)
82. św. Celestyn V (1294)
83. bł. Benedykt XI (1303-04)
84. bł. Urban V (1362-70)
85. św. Pius V (1566-72)
86. bł. Innocenty XI (1676-89)
87. bł. Pius IX (1846-78)
88. św. Pius X (1903-14)
89. bł. Jan XXIII (1958-63)
90. bł. Jan Paweł II (1978-2005)

Ponadto tytuł świętego nosi antypapież Hipolit (217-35), wybrany niezgodnie z zasadami wyboru papieży, wypędzony później z Rzymu wraz z legalnym papieżem św. Poncjanem na Sardynię; przed śmiercią pojednał się z Kościołem.