Kard. Schönborn: to wspólne wyzwanie dla Kościołów

Podkreślił to kardynał Christoph Schönborn na zakończenie sympozjum ekumenicznego w Międzynarodowym Instytucie Teologicznym (ITI) w Trumau w Dolnej Austrii. Konferencję, której jednym z głównych referentów był kard, Kurt Koch, przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan, zorganizował Nowy Krąg Uczniów Ratzingera/BenedyktaXVI.

Ten "ekumenizm przyjaźni" stanowi zdaniem arcybiskupa Wiednia "szczególną siłę dla przyszłości ekumenizmu". Kard. Schönborn wymienił także “ekumenizm męczeństwa" wynikający z prześladowania chrześcijan na świecie i podkreślił, że przeciwnicy i prześladowcy chrześcijaństwa nie robią różnic między wyznaniami. 

- Z zewnątrz postrzegani jesteśmy jako jeden Kościół - powiedział kard. Schönborn. Jego zdaniem jest to - choć niedobrowolne - wyzwanie, aby dać wspólne świadectwo jako chrześcijanie. W tym kontekście przypomniał o losie syryjskiego duchownego prawosławnego w Iraku, który zaginął tuż po "ratyzbońskim wykładzie" papieża Benedykta XVI w 2006 roku. 

- Porywacze zażądali od niego, aby wyparł się papieża. Mogłoby się wydawać, że dla syryjskiego prawosławnego, który przecież nie jest katolikiem, nie powinno to stanowić problemu. Duchowny jednak sprzeciwił się twierdząc, że w tej sytuacji byłaby to zdrada chrześcijaństwa. W efekcie porywacze zamordowali tego prawosławnego księdza - powiedział austriacki purpurat. 

Grecko-prawosławny metropolita Arseniusz (Kardamakis) zauważył, że w dialogu katolicko-prawosławnym zapanowała cisza i wezwał do ponownego ożywienia tego dialogu. "Musi on być prowadzony `w słowach i czynach` zarówno na najwyższym szczeblu jak i we wspólnotach" - zaznaczył. 

Metropolita przypomniał o ekumenicznym liście społecznym Kościołów chrześcijańskich Austrii z 2003 roku, który był inspiracją dla wspólnych działań przez kolejne lata. Końcowym efektem tego procesu była publikacja broszury zatytułowanej “Solidarna wspólnota". Wszyscy uczestnicy tej inicjatywy byli zgodni, że w sprawach społecznych Kościoły powinny działać wspólnie. 

- Taka wspólnota Kościołów potrzebna jest zwłaszcza w aspekcie niezbędnej nowej ewangelizacji Europy - stwierdził prawosławny metropolita. Jego zdaniem wszystkie Kościoły ponoszą odpowiedzialność za to, aby Europa znowu oparła się o swoje korzenie chrześcijańskie i aby pozostała chrześcijańska. Zaproponował wspólne pielgrzymki oraz wspólne kształcenie katolickich i prawosławnych studentów teologii oraz wspólne fora dyskusji teologicznych, bo "tylko w ten sposób może się udać budowanie osobistego zaufania". 

Metropolita Arseniusz wyraził też zadowolenie, że w Nowym Kręgu Uczniów Ratzingera znaleźli się także teolodzy prawosławni. Jednym z nich jest rumuńsko-prawosławny ksiądz Ioan Moga. W swoim wystąpieniu odniósł się do wystosowanego przez Jana Pawła II w encyklice "Ut unum sint" zaproszenia innych Kościołów do wspólnej refleksji nad kwestią urzędu papieskiego. Jak skonstatował, to zaproszenie w zasadzie nie zostało podjęte przez stronę prawosławną i starał się poszukać uzasadnienia tego stanu rzeczy.

Zdaniem rumuńskiego teologa, w kwestii urzędu papieskiego należy rozróżniać między dogmatycznym wymiarem nauczycielskim i praktycznym - kanonicznym. Dla Kościoła katolickiego urząd papieża ma wymiar teologiczny, obcy dla Kościoła prawosławnego. 

Na hasło sympozjum wybrano "Ut unum sint" - tytuł encykliki z 25 maja 1995 roku, w której papież Jan Paweł II podkreśla życzenie jedności wszystkich chrześcijan i wzywa do dialogu wokół sprawowania urzędu Piotrowego przez biskupa Rzymu. Uczestnicy spotkania omówili m.in. ekumeniczną teologię Benedykta XVI, stosunki katolicko-prawosławne w ponad 50 lat po zniesieniu wzajemnej ekskomuniki oraz stosunek do Kościoła ewangelickiego w aspekcie obchodów 500-lecia reformacji w 2017 r.

Krąg Uczniów Ratzingera (Ratzinger Schülerkreis) istnieje od 1971 r. Grupa powstała dlatego, że przyszły papież miał w Ratyzbonie zbyt wielu doktorantów i nie był w stanie opiekować się indywidualnie każdym z nich. Dlatego wszyscy spotykali się w co drugą sobotę w seminarium duchownym w Ratyzbonie.

Z chwilą mianowania ich profesora w 1977 r. arcybiskupem Monachium, a w 4 lata później przeniesienia go do pracy w Kurii Rzymskiej, grupa spotykała się raz w roku. Od 2005 r., gdy kard. Ratzinger został wybrany papieżem, Krąg zbierał się w Castel Gandolfo.

Spotkania te odbywają się zawsze za zamkniętymi drzwiami. Jest to swoisty powrót do czasów, gdy obecny papież-senior prowadził dyskusje w kręgu akademickim, omawiał tematy naukowe, odpowiadał na pytania i sam zadawał pytania. Od 2009 r. Krąg poszerzył się o młodych teologów, głównie z krajów języka niemieckiego, ale są wśród nich także naukowcy z Meksyku, Hiszpanii, Włoch i USA. Podstawowymi warunkami przyjęcia do tego grona jest studiowanie teologii prof. Josepha Ratzingera i znajomość języka niemieckiego.

Członkami Kręgu Uczniów Ratzingera są głównie profesorowie uniwersyteccy (aktywni zawodowo i emeryci), w tym dwaj kardynałowie: Christoph Schönborn z Wiednia i przewodniczący Papieskiej Rady Popierania ds. Jedności Chrześcijan, kard. Kurt Koch.

W 2008 r. Krąg Uczniów powołał do życia Fundację im. Josepha Ratzingera - Papieża Benedykta XVI. Jej kuratorium przewodniczy kard. Schönborn. Na czele Rady Fundacji stoi były rektor seminarium duchownego w Bambergu ks. Michael Hofmann, a przewodniczącym zarządu jest o. Stephan Otto Horn. Fundacja służy badaniu i krzewieniu teologii "w duchu nauczania prof. Ratzingera" i duchowości papieża. Działa ona za zgodą Benedykta XVI, który na ten cel przekazał fundusz założycielski. W jej ramach utworzono m.in. stanowisko profesora gościnnego na uniwersytecie w Ratyzbonie.

Fundacja składa się z dwóch kręgów: uczniów, liczącego prawie 30 członków oraz młodych doktorantów teologii, spośród których ponad połowa pochodzi z krajów języka niemieckiego, a pozostali - z różnych krajów, od Chile i USA, przez Francję, Rumunię i Grecję po Afrykę. Rzeczniczką tego "Nowego Kręgu" młodych jest Michaela Hastatter - pastoralistka z uniwersytetu we Fryburgu Bryzgowijskim.