Kolegium Kardynalskie w liczbach

Po zapowiedzi 6 stycznia zwołania przez Benedykta XVI kolejnego konsystorza na 18 lutego i mianowania na nim 22 nowych kardynałów Kolegium Kardynalskie liczyć będzie 214 członków. W gronie tym jest 4 purpuratów, kreowanych jeszcze przez Pawła VI, 131 - przez Jana Pawła II i 79 przez obecnego papieża (łącznie z nominatami).

Do 19 lutego, czyli do wręczenia insygniów kardynalskich nowym członkom Kolegium, jeden z dotychczasowych kardynałów - Joseph Zen Ze-kiun z Hongkongu skończy 13 stycznia 80 lat i tym samym liczba potencjalnych uczestników konklawe wynosić będzie obecnie 107. Ale już ponad miesiąc później będzie ich 125, a więc o 5 więcej niż wynosi górna granica liczby uprawnionych do wyboru papieża. Nie jest to najwyższy tego rodzaju wskaźnik, gdyż po ostatnim, jak się okazało, konsystorzu zwołanym przez Jana Pawła II dla kreacji nowych kardynałów 21 października 2003, liczba elektorów wyniosła 135; a jednak, gdy w niespełna półtora roku później zebrało się konklawe, uczestniczyło w nim już tylko 115 purpuratów.

Obecnie - po zapowiedzi zwołania czwartego konsystorza obecnego pontyfikatu - Kolegium Kardynalskie liczyć będzie 214 członków i jest to najwyższa liczba tego gremium w dziejach Kościoła. Pochodzą oni z 70 krajów, przy czym prawa wyborcze mają hierarchowie z 51 państw. Ponad połowa purpuratów - 119 to Europejczycy, następni w kolejności są mieszkańcy Ameryki - 54, w tym Ameryki Łacińskiej - 32 i Północnej - 22. Kardynałów azjatyckich jest 20, afrykańskich - 17 a z Australii i Oceanii - 4.

Tradycyjnie najwięcej purpuratów mają Włosi - 52 (łącznie z 7 mianowanymi obecnie), z których 30 ma prawa wyborcze; liczba kardynałów włoskich stanowi obecnie niespełna jedną czwartą ogółu Kolegium i równo ćwierć dopuszczalnej liczby elektorów. Wskaźnik ten daleko odbiega od sytuacji jeszcze w pierwszej połowie XX wieku (i tym bardziej wcześniej), gdy purpuratów z Włoch było więcej niż z pozostałych krajów razem wziętych. Nie sięgając zbyt daleko w przeszłość przypomnijmy, że Piusa X (1903-14) wybierało 62 kardynałów, w tym 38 Włochów, Benedykta XV (1914-22) - odpowiednio 57 i 31, Piusa XI (1922-39) - 53 i 30, a w konklawe, które wybrało 2 marca 1939 Piusa XII (1939-58), uczestniczyło 62 kardynałów, z których 35 było Włochami. Ale już jego następcę - Jana XXIII wybierało 51 elektorów, wśród których Włochów było jedynie 17, czyli jedna trzecia. Od tamtego czasu odsetek hierarchów włoskich w Kolegium Kardynalskim wyraźnie zmalał, choć nadal jest ich najwięcej.

Po Włochach najwięcej kardynałów mają Stany Zjednoczone - 19, w tym 12 poniżej 80. roku życia, a kolejne miejsca zajmują Brazylijczycy i Hiszpanie - po 10, Francuzi i Niemcy - po 9 oraz Polacy - 8 (w połowie poniżej i powyżej 80. roku życia). W tym ostatnim wypadku należy jednak pamiętać, że Polakiem jest także emerytowany łaciński arcybiskup Lwowa kard. Marian Jaworski (obecnie 85-letni), ale w wykazach oficjalnych wymienia się go jako jednego z dwóch kardynałów ukraińskich (drugim jest emerytowany arcybiskup większy kijowsko-halicki kard. Lubomyr Huzar). Ponadto korzenie polskie mają dwaj kardynałowie amerykańscy: Adam Maida i Edmund C. Szoka - obaj zresztą mający ponad 80 lat.

Swoich kardynałów mają w Europie obecnie 23 kraje, w obu Amerykach - 17, w tym w Ameryce Łacińskiej - 15, w Afryce - 16, w Azji - 12 oraz w Oceanii - 4 (Australia - 3 i Nowa Zelandia - 1).

35 purpuratów to zakonnicy - należą oni łącznie do 15 zakonów i zgromadzeń zakonnych. Najwięcej swych członków mają w Kolegium Kardynalskim jezuici - 8, w tym dwóch poniżej 80. roku życia, następnie franciszkanie i salezjanie - po 6, z tym że ci pierwsi mają 3 elektorów, a ci drudzy - 4. Trzech kardynałów należy do zakonu kaznodziejskiego (dominikanów), w tym dwóch ma prawa wyborcze, a dwóch do Zgromadzenia Kapłanów Najświętszego Serca Jezusowego (dehonianów); jednym z nich jest Polak kard. Stanisław Nagy (90 lat). Pozostałe wspólnoty zakonne mają po jednym swym przedstawicielu wśród kardynałów. Jest w tym gronie jeden zakon wschodni - mnichów studytów, reprezentowany przez kard. Lubomyra Huzara, emerytowanego greckokatolickiego arcybiskupa większego kijowsko-halickiego (niespełna 79-letniego).

Najstarszymi kardynałami są obecnie dwaj Włosi: Ersilio Tonini (ur. 20 VII 1914) i Fiorenzo Angelini (1 VIII 1916), najmłodszymi zaś: Reinhard Marx z Niemiec (21 IX 1953), Péter Erdő z Węgier (25 VI 1952) i Philippe Barbarin z Francji (17 X 1950). Ale po lutowym konsystorzu najmłodszym kardynałem będzie inny purpurat niemiecki - Rainer Woelki z Berlina, urodzony 18 sierpnia 1956. Natomiast najdłuższy staż w Kolegium Kardynalskim ma obecnie Brazylijczyk Paulo Evaristo Arns OFM (ur. 14 IX 1921), mianowany kardynałem 5 marca 1973.

Z Polski najstarszy wiekiem jest kardynał Stanisław Nagy, urodzony 30 września 1921, najmłodszy zaś - kard. Kazimierz Nycz, ur. 1 lutego 1950, a najwcześniej insygnia kardynalskie otrzymał kard. Franciszek Macharski (ur. 20 maja 1927) - 30 września 1979.

Najwięcej kardynałów mianował, jak dotychczas, bł. Jan Paweł II - 231 na 9 konsystorzach; spośród nich żyje jeszcze 131, a 62 z nich ma prawa elektorskie, podczas gdy Benedykt XVI zwołał cztery konsystorze (łącznie z tym zapowiedzianym), na których kreował 84 kardynałów, z których 5 zmarło, a prawa wyborcze ma 63. Wśród nowo mianowanych jest 3 Polaków (Stanisław Dziwisz, Stanisław Ryłko i Kazimierz Nycz), ale trzeba pamiętać, że na konsystorzu 24 listopada 2007 obecny papież chciał obdarzyć purpurą kardynalską emerytowanego biskupa koszalińsko-kołobrzeskiego Ignacego Jeża, który jednak zmarł nagle w Rzymie w przededniu ogłoszenia zapowiedzi tej decyzji (16 października 2007).

Na zakończenie dodajmy, że 214 kardynałów nosi w sumie 110 różnych imion, przy czym najwięcej jest Janów i ich odpowiedników obcojęzycznych (np. Giovanni, John, Juan, Jean, Seán po irlandzku itp.) - 21, następnie Franciszków (Franc, Francesco, Francisco i Francis) i Józefów (José, Joseph, Giuseppe itp.) - po 10 oraz Jerzych (Georg, George, Jorge...) - 7, a także po 6 Antonich, Karolów i Pawłów. Pięciu purpuratów włoskich nosi niespotykane u nas imię Anioł (Angelo), jest też czterech Stanisławów, w tym trzech Polaków (Dziwisz, Nagy i Ryłko) i jeden Argentyńczyk, ale pochodzenia chorwackiego - Karlic (Karlić), noszący imię Estanislao. Sześć imion nie ma swoich odpowiedników polskich: Audrys (Bačkis z Litwy), Keith (O’Brien ze Szkocji), Cormac ( Murphy-O’Connor (z Anglii), Kurt (Koch ze Szwajcarii), Nasrallah (patriarcha Sfeir z Libanu) i Santos (Abril y Castelló z Hiszpanii).