Konklawe za życia papieża. Pierwsze od 1294 r.

Zapowiedziane na 12 marca konklawe, które wybierze następcę Benedykta XVI, będzie drugim tego rodzaju zgromadzeniem purpuratów w XXI wieku. Pierwsze odbyło się w dniach 18-19 kwietnia 2005 r. i zakończyło się wybraniem Benedykta XVI. Będzie to także pierwsze konklawe od ponad 7 wieków, które zbierze się za życia dotychczasowego papieża. Poprzednie odbyło się w grudniu 1294, po ustąpieniu Celestyna V i wybrało 24 tegoż miesiąca papieża Bonifacego VIII (1294-1303).

Należy jednak pamiętać, że podobny przypadek wydarzył się też prawie 6 wieków temu, gdy obradował Sobór w Konstancji (1414-18), zwołany w celu uporządkowania sytuacji w Kościele i położenia kresu tzw. wielkiej schizmie zachodniej. Urzędowało wówczas jednocześnie 3 papieży - w Awinionie i w Rzymie. Sobór postanowił zmusić całą trójkę do ustąpienia, ale tylko Jan XXIII podpisał 29 maja 1415 (pod wpływem nacisków i z wahaniami), dokument o abdykacji. Dwaj pozostali: Benedykt XIII (1394-1417; w istocie antypapież) i Grzegorz XII (1406-15) nie chcieli tego zrobić i nawet zmuszeni do odejścia uważali się nadal za prawowitych biskupów Rzymu. Nowego papieża wybrano dopiero 11 listopada 1417 - został nim kard. Oddone Colonna, który przybrał imię Marcin V (1417-31).

Sytuacja obecna jest oczywiście zupełnie inna i konklawe zbierze się po całkowicie dobrowolnym odejściu z urzędu Benedykta XVI i w warunkach pełnej wolności, gdy na kardynałów nie są wywierane żadne naciski zewnętrzne. Uprawnionych do głosowania jest obecnie 117 purpuratów, ale wiadomo, że będzie ich 115, gdyż dwóch kardynałów z różnych powodów nie weźmie udziału w tym zgromadzeniu.

Najmłodszym uczestnikiem przyszłego głosowania będzie arcybiskup większy Trivandrum w Indiach dla katolików syromalankarskich kard. Baselios Cleemis Thottunkal, urodzony 15 czerwca 1959, najstarszym zaś emerytowany przewodniczący Papieskiej Rady ds. Popierania Jedności Chrześcijan kard. Walter Kasper, ur. 5 marca 1933. Skończył on wprawdzie 80 lat, ale nastąpiło to już w okresie opuszczonej Stolicy św. Piotra (sede vacante), toteż może on jeszcze brać udział w konklawe. Gdyby przyszłe głosowanie trwało co najmniej do 18 bm., wówczas 80-latkiem stanie się także emerytowany arcybiskup Turynu kard. Severino Poletto.

Od czasu, gdy Grzegorz X (1271-76) bullą "Ubi periculum" z 7 lipca 1274 ustanowił instytucję konklawe jako posiedzenie kardynałów za drzwiami zamkniętymi "na klucz" (cum clave - stąd nazwa), zgromadzenia te trwały zwykle po kilka dni. Ale zdarzały się też długie okresy "bezkrólewia" po śmierci papieży, np. Jana XXII (1316-34) wybrano w 2 lata i 3 miesiące po zgonie jego poprzednika, a Klemensa V (1305-14) - po 11 miesiącach.