Mniej kleryków i skutki pandemii. Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego opublikował raport za 2020 r.

W seminariach studiowało 1619 alumnów co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu z poprzednimi latami, ale spadek ten spowodowany jest m. in. kryzysem demograficznym, co wiąże się z ogólnym spadkiem liczby młodych mężczyzn w Polsce. Dane te zawiera najnowszy Rocznik Statystyczny Kościoła w Polsce opublikowany dziś przez Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego.

Rocznik przedstawia dane za rok 2020. Wskazują one na wyraźną ciągłość w działalności struktur i organizacji katolickich w Polsce: parafii, diecezji oraz zakonów, przy niewielkim spadku sił apostolskich. Przebadany został również znaczący wpływ epidemii COVID-19 na praktyki niedzielne oraz życie sakramentalne polskich katolików.

Parafie

W 2020 roku w Polsce działalność duszpasterską prowadziło 10 361 parafii katolickich, z czego 661 stanowiły parafie zakonne (w tym 1 parafia w diecezjach grecko-katolickich i 2 Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego). W porównaniu do roku 2019, liczba parafii utrzymuje się praktycznie na stałym poziomie. Największa liczba parafii znajdowała się na terenie diecezji tarnowskiej (454, w tym 17 parafii zakonnych), krakowskiej (448, w tym 56 parafii zakonnych) i poznańskiej (414, w tym 17 parafii zakonnych). Najwięcej parafii zakonnych znajduje się na terenie diecezji krakowskiej, szczecińsko-kamieńskiej i wrocławskiej. Najmniejszymi, pod względem liczby parafii, diecezjami (łacińskimi) są: diecezja drohiczyńska, białostocka, bydgoska i ełcka (nie wliczając Ordynariatu Polowego WP).

Księża i klerycy

Do diecezji inkardynowanych było 24 208 księży w 2020 roku, czyli o 2% mniej niż w roku poprzednim. Najwięcej księży było w diecezji tarnowskiej (1 535), krakowskiej (1 159) oraz katowickiej (1 030). Najmniejszymi diecezjami pod względem liczby księży (nie wliczając Ordynariatu Polowego WP) były: drohiczyńska (257), elbląska (273) i ełcka (313). Liczba alumnów diecezjalnych w 2020 roku wynosiła 1,6 tys. Najwięcej alumnów diecezjalnych przygotowuje się do święceń kapłańskich w diecezjach warszawskiej (124), tarnowskiej (118) oraz poznańskiej (84). W przeliczeniu na 100 księży inkardynowanych, najwięcej alumnów diecezjalnych studiuje w diecezji warszawskiej (14), poznańskiej (11) oraz łódzkiej (11), najmniej zaś w diecezjach zielonogórsko-gorzowskiej (3) oraz częstochowskiej (3).

Zakony i zgromadzenia

Według danych Konsulty Wyższych Przełożonych Zakonów Żeńskich w 2020 roku działały 2 071 domy zgromadzeń czynnych, które gromadziły ogółem 16,8 tys. sióstr zakonnych. W roku 2019 zakony żeńskie skupiały blisko 17,2 tys. sióstr, co oznacza spadek liczby sióstr o 2,5%. Suma czynnych zgromadzeń żeńskich wynosiła 105. Najliczniejszymi zakonami żeńskimi w Polsce są: Służebniczki NMP Starowiejskie, elżbietanki oraz szarytki. Blisko 1,9 tys. sióstr w 2020 roku pracowało poza graniami kraju. Z danych dotyczących zgromadzeń męskich wynika, że w 2020 roku liczba zakonników oraz członków stowarzyszeń życia apostolskiego wynosiła łącznie 11 tys. (w tym 80% posiadających święcenia kapłańskie). W porównaniu do roku poprzedniego obserwuje się spadek liczby zakonników o 1,4%. Za granicą przebywało 26,5% zakonników z polskich prowincji. Najliczniejszymi męskimi zgromadzeniami w 2020 roku byli franciszkanie, salezjanie oraz pallotyni.

Coraz mniej kleryków

W wyższych diecezjalnych seminariach duchownych studiowało w 2020 r. 1619 alumnów co oznacza spadek o ok. 20% w porównaniu z poprzednimi latami, ale spadek ten spowodowany jest m. in. kryzysem demograficznym, co wiąże się z ogólnym spadkiem liczby młodych mężczyzn w Polsce.

Niedzielne uczestniczenie w mszy świętej

Sytuacja epidemii COVID-19 w 2020 roku znacząco wpłynęła na praktyki niedzielne oraz życie sakramentalne polskich katolików. W 2020 roku sakrament chrztu został udzielony 312,1 tys. osób, co stanowi niewielki spadek - 16,3% mniej w porównaniu do roku 2019. Zdecydowana większość ochrzczonych przyjęła sakrament do pierwszego roku życia (90,9%). Między 1 a 7 rokiem życia przyjęło chrzest 8,2% osób, zaś po ukończeniu 7 roku życia 1%. Do bierzmowania przystąpiło 252,3 tys. osób, czyli o 34,0% mniej niż w 2019 r. Liczba udzielonych sakramentów małżeństwa w 2020 roku wynosiła 91,5 tys., tj. o 26,8% mniej w porównaniu z 2019 rokiem. Tzw. „śluby mieszane” (zawarte między osobą o wyznaniu katolickim z osobą o innym wyznaniu) stanowiły 2,8% zawartych w 2020 roku ślubów. Względem 2019 r. rosła natomiast liczba osób przystępujących do pierwszej Komunii Świętej i wyniosła 298 tys. osób, czyli o 49 tys. więcej niż w roku poprzednim (co stanowi więcej o 20%).

W 2020 r. nie zostały zbadane wskaźniki dominicantes i communicantes. Doroczne badanie praktyk niedzielnych Polaków odwołane zostało ze względu na sytuację sanitarno-epidemiologiczną. W Roczniku podane zostały ostatnie dane na ten temat z 2019 r. Dominicantes (czyli uczestnictwo w niedzielnej Mszy św.) wynosiło wówczas w skali ogólnopolskiej 36, 9 % osób zobowiązanych, a systematycznie przystępowało do Komunii św. – 16, 7 %.

Lekcje religii w szkołach

W roku szkolnym 2020/21 na lekcje religii we wszystkich typach placówek edukacyjnych uczęszczało 85,7% uczniów. Najwyższy odsetek uczniów uczęszczających na lekcje religii w szkole odnotowano w diecezjach: tarnowskiej (97,8%), przemyskiej (97,5%) i rzeszowskiej (97,1%), zaś najniższy w diecezji wrocławskiej (65,7%), poznańskiej (69%), warszawskiej (69,5%).

W 2020 roku działało 2 437 poradni życia rodzinnego, które współpracowały z 4 tys. doradcami. Na terenie diecezji działało również 173 katolickich specjalistycznych poradni rodzinnych, które łącznie udzieliły wsparcia ponad 31 tys. osób.

Wpływ pandemii COVID-19

Najnowszy Rocznik zawiera również dane dotyczące wpływu epidemii COVID-19 na życie Kościoła w Polsce. Wynika z nich, że podczas pierwszej fali epidemii w marcu 2020 r. w związku z zagrożeniem epidemicznym wydawane były - w ślad za restrykcyjnymi decyzjami władz państwowych ograniczającymi ilość wiernych mogących uczestniczyć w liturgii - dekrety biskupów zawierające dyspensę od obowiązku uczestnictwa w niedzielnej Eucharystii.

Duża ilość wiernych uczestniczyła w nabożeństwach za pośrednictwem transmisji. W niedzielę 15 marca 2020 oglądalność Mszy św. w wybranych stacjach telewizyjnych wynosiła odpowiednio: TVP1, godz. 11 - 2,265 mln, TVP 1, godz. 7 - 1,438 mln, Polsat News godz. 9 - 0,731 mln.

W związku z epidemią 45% przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego wstrzymało działalność a 34% zmieniło formę lub zakres działania. Na działalność 26%. epidemia nie miała wpływu.

W związku z epidemią wiele przyparafialnych organizacji Kościoła katolickiego podjęło dodatkowe działania obejmujące w 61% wsparcie rzeczowe dla potrzebujących, w 46% usługi społeczne a w 23% - wsparcie finansowe.

Odbiorcami tych działań były w 76,5% osoby indywidualne w ok. 43% - całe społeczności.

Źródło: KAI / pk