Patriarcha Cyryl I w Polsce - szczegóły wizyty

Od serdecznego życzenia błogosławieństwa polskiemu narodowi rozpoczął swoją pierwszą wizytę w Polsce patriarcha Moskwy i całej Cyryl I. "Wyrażam nadzieję, że moja wizyta przyniesie skromny wkład do polepszenia stosunków między Polską a tymi krajami, w których jest Rosyjska Cerkiew Prawosławna. Patriarcha stwierdził, że na osnowie Ewangelii możemy przezwyciężyć wszelkie nieporozumienia.

Gościa na wojskowym lotnisku Okęcie witał cały Episkopat Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego z wyjątkiem sędziwego i chorego władyki Adama. Do schodzącego po schodach patriarchy jako pierwszy podszedł prawosławny metropolita Warszawy i całej Polski abp Sawa. Metropolita specjalnie na powitanie patriarchy, nałożył na piersi panagiję,jaką otrzymał w 1925 r. w darze od rządu II RP metropolita Dionizy, który doprowadził pomyślnie do autokefalii polskiego prawosławia.

Meldunek patriarsze złożył dowódcza Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego kapitan Rafał Dziura. "Czołem żołnierze!" - powiedział patriarcha. "Czołem Wasza Świątobliwość!" odpowiedzieli żołnierze.

Wśród witających dostojnego Gościa był sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski bp Wojciech Polak wraz ze swym zastępcą ks. Jarosławem Mrówczyńskim.

Ze strony rządowej patriarchę powitał minister administracji i cyfryzacji Michał Boni, odpowiedzialny za kontakty z Kościołami. Obecny był także ambasador Rosji z małżonką.

Patriarcha Cyryl szczególnie serdecznie witał się z prezesem Kazimierzem Morawskim, pionierem dialogu katolicko-prawosławnego w Polsce, swoim dobrym znajomym, obecnie ciężko chorym.

Pierwszym punktem programu pobytu Patriarchy będzie doksologia o godz. 14.00 w katedrze prawosławnej na warszawskiej Pradze (Katedra Metropolitalna Św. Marii Magdaleny, Al. Solidarności 52). Nabożeństwo odprawione zostanie według schematu nieszporów - będą więc odśpiewane psalmy, jak w każdym nabożeństwie wieczornym. Abp Sawa - prawosławny metropolita warszawski i całej Polski skieruje słowa powitania do patriarchy Cyryla I, a patriarcha odpowie własnym przemówieniem. Na nabożeństwie zgromadzą się duchowni Kościoła prawosławnego z całej Polski oraz wierni świeccy. Natomiast ze strony Kościoła katolickiego przybędą abp Józef Michalik, oraz obaj biskupi warszawscy kard. Kazimierz Nycz i abp Henryk Hoser.

Jeszcze w tym samym dniu (czwartek) o godz. 17. odbędzie się spotkanie Patriarchy Cyryla z przedstawicielami Konferencji Episkopatu Polski (siedziba KEP, Skwer kard. Stefana Wyszyńskiego 6). Patriarcha Cyryl wraz z osobami towarzyszącymi po przywitaniu przez abp. Józefa Michalika, przewodniczącego Konferencji, uda się na krótką modlitwę do miejscowej kaplicy, a następnie wraz z przedstawicielami polskiego Episkopatu rozmawiać będzie o perspektywach współpracy i dialogu obu Kościołów, jaki oczekiwany jest w ślad za podpisaniem wspólnego przesłania.

Ze strony Konferencji Episkopatu Polski w spotkaniu udział wezmą kardynałowie Kazimierz Nycz, Stanisław Dziwisz i Józef Glemp, Prymas Polski abp Józef Kowalczyk, abp Józef Michalik przewodniczący Konferencji Episkopatu i jego zastępca abp Stanisław Gądecki, bp Wojciech Polak, sekretarz generalny Episkopatu wraz zastępcą ks. Jarosławem Mrówczyńskim, abp Henryk Hoser oraz współautorzy ze strony polskiej wspólnego przesłania Kościołów: abp Henryk Muszyński i abp Stanisław Budzik. W spotkaniu weźmie udział także przedstawiciel Kościoła katolickiego w Rosji w osobie sekretarza generalnego katolickiej Konferencji Episkopatu Federacji Rosyjskiej, ks. Igora Kowalewskiego.

Ze strony prawosławnej, oprócz patriarchy Cyryla i członków jego delegacji, na spotkanie zostali zaproszeni przedstawiciele Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego metropolita warszawski i całej Polski Sawa, abp Jeremiasz, biskup wrocławsko-szczeciński i bp Jerzy Pańkowski stojący na czele Prawosławnego Ordynariatu Polowego.

Z kolei darem Kościoła katolickiego z Polski, wręczonym Patriarsze przez abp. Michalika, będzie kopia ikony Matki Bożej Częstochowskiej, która - jak oczekują ofiarodawcy - swe miejsce mogłaby znaleźć w nowo wybudowanej prawosławnej cerkwi w Katyniu. Cerkiew ta znajduje się w bezpośredniej bliskości cmentarza pomordowanych w 1941 r. polskich oficerów. W zamierzeniu, jak zapowiadała dotąd strona prawosławna, ma być ona miejscem, gdzie będą mogli przybywać i modlić się także katoliccy, polscy pielgrzymi. Sprawa ta ma być najprawdopodobniej jednym z tematów warszawskich rozmów przedstawicieli obu Kościołów.

Na kolacji, oprócz osób towarzyszących Patriarsze, będą obecni także biskupi Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego jak i kardynałowie i biskupi katoliccy, ci którzy uczestniczyli w spotkaniu obu delegacji w Sekretariacie Episkopatu.

17 sierpnia rano o 9.30 w miejscu swego zamieszkania, warszawskim Hotelu Hayatt, patriarcha Cyryl spotka się z episkopatem Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Episkopat Kościoła prawosławnego w Polsce składa się z dziesięciu hierarchów, z których sześciu jest ordynariuszami a czterech wikariuszami.

O godz. 12. na Zamku Królewskim w Warszawie nastąpi kulminacyjny moment tej wizyty, ceremonia podpisania wspólnego Przesłania do Narodów Polski i Rosji. Podpisy złożą na nim w imieniu obu Kościołów patriarcha Cyryl oraz abp Józef Michalik. Po złożeniu podpisów pod dokumentem w wersji polskiej oraz rosyjskiej, obaj sygnatariusze wygłoszą przemówienia.

W uroczystości, w najbardziej reprezentacyjnej sali zamku (sala balowa), uczestniczyć będą przedstawiciele Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i Kościoła katolickiego, który reprezentowany będzie także przez Nuncjusza Apostolskiego w Warszawie abp. Celestino Migliore oraz ks. Igora Kowalewskiego, sekretarza generalnego Episkopatu Katolickiego w Federacji Rosyjskiej. Obecny będzie metropolita Sawa i kilku innych biskupów Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Konferencję Episkopatu Polski reprezentować będą: jej przewodniczący abp Józef Michalik, Prymas Polski abp Józef Kowalczyk, kardynałowie Kazimierz Nycz, metropolita warszawski, Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski i Józef Glemp, emerytowany Prymas Polski i metropolita warszawski, abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański i zastępca przewodniczącego KEP, bp Wojciech Polak, sekretarz generalny Episkopatu, abp Stanisław Budzik, metropolita lubelski, abp Henryk Hoser, biskup warszawsko-praski, abp Henryk Muszyński, emerytowany arcybiskup gnieźnieński i Prymas Polski, bp Krzysztof Nitkiewicz, biskup sandomierski, przewodniczący Rady Episkopatu ds. Ekumenizmu i bp Józef Guzdek, biskup polowy.

W ceremonii uczestniczyć będą również członkowie Korpusu Dyplomatycznego, przedstawiciele świata polityki, nauki i kultury, m.in. członkowie polsko-rosyjskiej grupy ds. trudnych z prof. Adamem Rotfeldem na czele.

Przed południem 18 sierpnia zwierzchnik RKP przyjedzie do Białegostoku, gdzie o godz. 11.00 w cerkwi Świętego Ducha zostanie odprawiona uroczysta doksologia i patriarcha spotka się z wiernymi. W godzinę później Patriarcha będzie w katedrze św. Mikołaja. O 12.30 Prezydent Miasta Białegostoku Tadeusz Truskolaski powita Patriarchę na dziedzińcu Pałacu Branickich, następnie we wnętrzu Pałacu zjedzą wspólnie wraz z zaproszonymi gośćmi obiad.

19 sierpnia o godz. 9.30 pod przewodnictwem patriarchy Cyryla w klasztorze na Świętej Górze Grabarka odprawiona zostanie uroczysta liturgia z okazji uroczystości Przemienienia Pańskiego. W liturgii uczestniczyć będzie zwierzchnik polskiego prawosławia metropolita Sawa, inni biskupi prawosławni z Polski i Rosji oraz wierni tego Kościoła ze wszystkich stron kraju.

Ze strony katolickiej w uroczystościach na Grabarce weźmie udział abp Józef Michalik wraz z abp. Edwardem Ozorowskim, metropolitą białostockim oraz biskupami Antonim Dydyczem, biskupem drohiczyńskim, Krzysztofem Nitkiewiczem, biskupem sandomierskim, przewodniczącym Rady ds. Ekumenizmu KEP i Wojciechem Polakiem, sekretarzem generalnym KEP.

Jest to pierwsza wizyta w Polsce Głowy Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Patriarcha Cyryl zrobił wyjątek przybywając do Polski wcześniej, niż wyznacza mu to tradycja. W jej świetle każdy nowo wybrany zwierzchnik autokefalicznego (niezależnego) Kościoła prawosławnego odwiedza pozostałe Kościoły i ich zwierzchników. Dokonuje się to w określonej kolejności, zgodnie z miejscem danego Kościoła w tzw. dyptychach, czyli ustalonych w ciągu wieków wykazach patriarchatów, metropolii i arcybiskupstw. Pierwsze miejsce zajmuje w nich Patriarchat Konstantynopolitański, następnie Aleksandryjski, Antiocheński, Jerozolimski, Moskiewski, Serbski i inne Kościoły. Polskie prawosławie zajmuje na tej liście miejsce 12. lub 13. - za lub przed Albanią - i w tej kolejności winien przybyć do naszego kraju patriarcha Cyryl, który odwiedził dotychczas tylko Konstantynopol, Aleksandrię, Antiochię i Gruzję.

Zwierzchnik RKP zrobił wyjątek ze względu na podpisanie przesłania obu Kościołów do narodów polskiego i rosyjskiego, co zdaniem komentatorów świadczy o randze wizyty.

Wspólne Przesłanie do Narodów Polski i Rosji, jakie na Zamku Królewskim w Warszawie podpiszą w piątek Patriarcha Cyryl w imieniu Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego i abp Józef Michalik w imieniu Kościoła katolickiego w Polsce, ma też charakter bezprecedensowy. Nigdy dotąd nie było tego rodzaju wspólnego orędzia Kościoła prawosławnego i katolickiego, adresowanego do sąsiadujących ze sobą narodów. Przesłanie to otwiera więc nowy etap we wzajemnych stosunkach katolicyzmu w Polsce i rosyjskiego prawosławia. Jest ono apelem o wzajemny dialog, o wyjaśnienie trudnej wspólnej przeszłości obu narodów i o pojednanie w duchu Ewangelii. Dokument mówi też o potrzebie wspólnego świadectwa Kościoła prawosławnego i katolickiego wobec nowych wyzwań jakie stwarza przed chrześcijaństwem współczesna Europa i sekularyzujący się świat.

Patriarcha Cyryl I przekazał abp Sawie relikwie św. Romana Miedwiedia

W czasie doksologii - nabożeństwa powitalnego i dziękczynnego w katedrze pw. św. Marii Magdaleny - z okazji rozpoczęcia wizyty patriarchy Moskwy i Rusi Cyryla I - dostojny Gość wręczył abp. Sawie relikwie św. Romana Miedwiedia.

Ożenił się w 1901 r. (wybranką jego serca była Anna Niewzorowa), a potem uzyskał święcenia kapłańskie. Pracował m.in. w cerkwi Marii i Magdaleny w Petersburgu, a potem został przeniesiony do Sewastopola. Objął m.in. funkcję dziekana rosyjskiej floty czarnomorskiej.

W 1912 r. na okręcie "Święty Jan Złotousty" wybuchł bunt. Dzięki dyplomatycznym zabiegom Romana udało się go stłumić. Bolszewicy mu tego nie darowali. Duchowny był prześladowany, a w 1931 r. został oskarżony o działalność kontrrewolucyjną. Zesłano go do sowieckiego gułagu (wraz z nim aresztowano także ok. 30 jego parafian). Po 5 latach Roman został zwolniony ze względu na fatalny stan zdrowia. Zamieszkał w Małojarosławcu. NKWD nie dało mu jednak spokoju. Wydano kolejny nakaz aresztowania. Nie wykonano go. Śmierć była szybsza.