Pozytywny bilans Kościoła dialogu z ateistami

Konferencja Biskupów Niemieckich oraz Watykan odniosły pozytywne wrażenie po spotkaniach dyskusyjnych w ramach inicjatywy "Dziedziniec Pogan". Przewodniczący episkopatu Niemiec, abp Robert Zollitsch podkreślił 29 listopada w Berlinie, że w ciągu tych dwóch dni przeżył wiele "niezwykle ciekawych rozmów, kontrowersyjnych dyskusji i zajmującego dialogu między wierzącymi i niewierzącymi".

Fora dyskusyjne i inne wydarzenia pod ogólnym hasłem "Doświadczenia wolności z Bogiem i bez Boga" odbywały się w dniach 27-29 listopada w kilku miejscach stolicy Niemiec.

Abp Zollitsch uważa, że podjęty w tych dniach dialog powinien być kontynuowany. Odpowiednim dla niego miejscem byłyby katolickie akademie i ośrodki oświatowe, a także "Katholikentagi" - zjazdy katolików niemieckich, które ze swej natury stanowią " forum wymiany myśli". Nie należy też zapominać, że problematyka dialogu mogłaby też znaleźć się w nauczaniu religii w szkołach, "do których uczęszcza niemała liczba uczniów nie przynależących do żadnego wyznania". "A przecież wątpliwości, pytania i starcia między wiarą i niewiarą rozgrywają się też w nas samych" - stwierdził przewodniczący niemieckiego episkopatu.

Przewodniczący Konferencji Biskupów Niemieckich podziękował kard. Gianfranco Ravasiemu za jego aktywną obecność w wydarzeniach "Dziedzińca Pogan", a nade wszystko za wspaniały dialog z lekarzami w berlińskiej klinice Charite na temat granic eksperymentów medycznych na ludzkim mózgu i wynikających z tego problemów etycznych. W opinii przewodniczącego Papieskiej Rady Kultury nasuwają one poważne kwestie sumienia i odpowiedzialności moralnej.

Kard. Ravasi jest odpowiedzialny za inicjatywę dialogu, która od 2011 roku odbyła się już w ponad 20 miastach, w tym także w Warszawie. Podczas nabożeństwa kończącego berlińskie spotkania i dyskusje ostrzegł przed duchową obojętnością i szerzącą się w obecnych czasach "banalną powierzchownością". Zastąpić to powinno sumienie, które poszukuje i stawia pytania. A do tego przyczynił się w znacznym stopniu berliński "Dziedziniec Pogan".

Pod wrażeniem "bardzo poważnych i bardzo osobistych dyskusji" podczas spotkań w Berlinie jest też arcybiskupie stolicy Niemiec, kardynał Rainer Maria Woelki. Podkreślił, że żaden z uczestników nie krył się “za szablonami i z góry przygotowanymi stanowiskami". Nawet najbardziej znany przedstawiciel ateistów i agnostyków, filozof Herbert Schnädelbach, zapewnił podczas panelu, że ma wieli szacunek "do każdej pobożności".

"Dziedziniec Pogan", to były dwa fascynujące i owocne dni - skomentowała niemiecka agencja katolicka KNA. Wbrew obawom organizatorów, w każdym spotkaniu, dyskusjach panelowych oraz wydarzeniach kulturalnych uczestniczyło po kilkaset osób. Szczególnym zainteresowaniem cieszył się wstępny panel filozofów na temat linii podziałów w humanizmie. Wielka aula berlińskiego ratusza pomieściła 400 osób, dla 200 chętnych zabrakło wejściówek.

Cykl spotkań rozpoczęła wizyta w berlińskim ratuszu, gdzie kardynałów Ravasiego i Woelkiego oraz abp. Zollitscha przyjął urzędujący burmistrz stolicy Niemiec Klaus Wowereit. Przed rozpoczęciem spotkań kard. Ravasi oraz abp Zollitsch wpisali się do Złotej Księgi miasta Berlin.

Berliński sekretarz stanu ds. kultury, Andre Schmitz zapewnił kard. Ravassiego, że Berlin “nie jest religijną pustynią". Podkreślił, że w stolicy Niemiec panuje pluralizm wyznań i form życia, które w ich różnorodności popiera Senat Berlina. Również kard. Woelki przyznał, że minął już czas "zimnej wojny między wierzącymi i niewierzącymi" w niegdyś podzielonym Berlinie. Dlatego miał nadzieję na dyskusje prowadzone we wzajemnym poszanowaniu., które jednak nie będą ukrywały różnic.

Kard. Ravasi powiedział, że celem zainicjowanego przez papieża Benedykta XVI dialogu pod nazwą “Dziedziniec Pogan" jest przełamanie fundamentalistycznych postaw w Kościele, w nauce oraz kulturze. Ten dialog z ludźmi stojącymi poza Kościołem "rozszerzył" papież Franciszek. Według kard. Ravasiego ateiści i agnostycy mogliby pomóc Kościołowi w odkryciu "drugiej strony prawdy".

Przewodniczący Papieskiej Rady Kultury podkreślił też, że spośród ponad 20 "odsłon" Dziedzińca Pogan w różnych miejscach Europy, dialog w Berlinie ma "szczególnie modelowy charakter". Metropolia berlińska uchodzi bowiem za miasto zsekularyzowane i postmodernistyczne. Natomiast zdaniem burmistrza Wowereita Berlin "z pewnością nie jest miastem bez Boga". Zwrócił uwagę, że w stolicy Niemiec jest ponad 250 wspólnot religijnych oraz podejmowanych jest wiele inicjatyw międzyreligijnych.

O tym, jak bardzo silne są korzenie chrześcijańskie przynajmniej w życiu kulturalnym Berlina, mógł się przekonać kard. Ravasi w Muzeum Bodego na berlińskiej Wyspie Muzeów. Pod hasłem "Czy wierzysz w to, o czym wiesz, albo czy wiesz w co wierzysz?" berliński dziennikarz i aktorka w dwóch "procesjach" oprowadza ponad 200-osobową grupą młodzieży szkolnej i studentów pośród zgromadzonych w muzeum figur świętych oraz średniowiecznych ołtarzy. Tłem do spotkania była muzyka współczesnych kompozytorów.

Natomiast ostatnią "odsłoną" Dziedzińca Pogan było wczorajsze nieoficjalne spotkanie kard. Ravasiego z Gregorem Gysim. Szef frakcji "Die Linke" w niemieckim Bundestagu powiedział w rozgłośni "Deutsche Welle", że chętnie przyjął zaproszenie do "Dziedzińca Pogan", m.in. dlatego, że sam uważa się za "poganina". Jego ojciec tłumaczył mu to w ten sposób, że poganinem jest ktoś, do kogo Bóg jeszcze nie przyszedł. "To brzmi całkiem nieźle" - stwierdził Gysi.

Zdaniem Gysiego Kościół, podobnie jak polityka, za mało tłumaczy swoje sprawy mając na uwadze współczesnych ludzi. Podkreślił, że "trzeba znowu stworzyć warunku ku temu, aby ludzie głębiej zastanawiali się nad pewnymi sprawami". "A czy robi się to z pobudek religijnych, czy też światopoglądowych, jest mi zupełnie obojętne" - stwierdził niemiecki polityk. Dodał, że choć nie jest człowiekiem religijnym, doskonale zdaje sobie sprawę, jak wielką rolę odgrywają w Niemczech Kościoły i inne wspólnoty wyznaniowe.

W nieoficjalnym spotkaniu z kardynałem Ravasim, które odbyło się w Niemieckim Towarzystwie Parlamentarzystów w gmachu obok Reichstagu, wzięło udział kilkunastu posłów z różnych frakcji parlamentarnych.

Zakończone w Berlinie fora dyskusyjne i wydarzenia kulturalne Dziedzińca Pogan abp Zollitsch określił jako "eksperyment", który będzie "promieniował" dalej na całe Niemcy.