Problemy przed Soborem Wszechprawosławnym

Mówi o tym ogłoszone 2 czerwca oświadczenie Synodu, przypominając, że 31 maja Synod Patriarchatu Konstantynopolskiego zaproponował powołanie komisji złożonej z przedstawicieli skonfliktowanych Kościołów Antiocheńskiego i Jerozolimskiego w celu rozpatrzenia spornych spraw między nimi. Miałaby ona rozpocząć prace zaraz po Soborze z pośrednictwem przedstawicieli Konstantynopola.

Napięcie między dwoma starożytnymi patriarchatami prawosławnymi powstało po ustanowieniu w marcu 2013 przez Kościół jerozolimski własnej metropolii w Katarze, który - według Kościoła antiocheńskiego - należy do jego "obszaru kanonicznego". 

Patriarchat Antiocheński oświadczył natychmiast, że jeśli Jerozolima nie zmieni swego stanowiska, zerwie z nią częściowo łączność eucharystyczną. Nastąpiło to w kwietniu następnego roku, a w czerwcu 2015 Synod Kościoła Antiocheńskiego oznajmił o pełnym ustaniu wspólnoty z Patriarchatem Jerozolimskim.

- Kościół Antiocheński stwierdza z rozgoryczeniem, że wspomniana wyżej decyzja [Konstantynopola] oznacza fiasko tych wysiłków, podejmowanych w ciągu ostatnich trzech lat, czyli od agresji Patriarchatu Jerozolimskiego na kanoniczny obszar Patriarchatu Antiocheńskiego w Katarze, i wszystkich inicjatyw pokojowych, które Antiochia próbowała podejmować za pośrednictwem Patriarchatu Konstantynopolskiego, aby znaleźć rozwiązanie problemu powstałego wokół tej agresji - głosi oświadczenie biskupów antiocheńskich.

Wyrazili oni szczególne ubolewanie z tego powodu, gdyż - według nich - decyzja Konstantynopola w istocie rzeczy przekreśliła nowe inicjatywy pokojowe, rozpoczęte tuż przed Soborem Wszechprawosławnym, który ma się rozpocząć 16 czerwca na Krecie. Próby te podjęto właśnie teraz, aby Sobór mógł stać się wyrazem jedności prawosławnej, która "ujawniłaby się najlepiej w czasie liturgii sprawowanej przez przedstawicieli wszystkich autokefalicznych Kościołów prawosławnych w uroczystość Pięćdziesiątnicy [według kalendarza juliańskiego przypada ona w tym roku 19 czerwca i w tym dniu ma się formalnie rozpocząć Sobór Wszechprawosławny - KAI]".

Tymczasem najnowsza decyzja Konstantynopola pomniejsza rolę przyszłego Soboru jako "wyrazu jedności wszechprawosławnej" - uważają biskupi antiocheńscy. Według nich "obojętność Patriarchatu Jerozolimskiego wobec wielu antiocheńskich inicjatyw pokojowych zagraża samemu zwołaniu Soboru w zaplanowanym terminie". 

Hierarchowie wezwali wszystkie Kościoły autokefaliczne, aby uczyniły wszystko, co w ich mocy dla zachowania jedności prawosławnej, która jest obecnie zagrożona. Zapowiedzieli ponadto, że sesja ich Synodu nie będzie zakończona i w ciągu najbliższych dni odbędą się nowe posiedzenia, na których zostaną rozpatrzone najnowsze wydarzenia związane z przyszłym Soborem.

- Oczekując na zbliżającą się Pięćdziesiątnicę modlimy się wspólnie i mamy nadzieję, że Duch Święty tak pokieruje Kościołem i jego kierownictwem, aby mogło ono znaleźć słuszną drogę świadczenia o jedności, do której wezwał nas Pan, a dzisiaj bardziej niż kiedykolwiek przedtem - zakończyli swe oświadczenie prawosławni biskupi antiocheńscy.

Prawosławny Patriarchat Antiocheński należy do starożytnych Kościołów apostolskich, tzn. takich, które za swoich założycieli uważają któregoś z apostołów - w tym wypadku byli nimi św. Piotr, a także Paweł, Barnaba i inni uczniowie Jezusa. Na honorowej liście patriarchatów znajduje się na trzecim miejscu - po Konstantynopolu i Aleksandrii a przed Jerozolimą. Jego obecny obszar kanoniczny to Liban, Syria, Irak, Kuwejt i inne kraje Zatoki Perskiej, Iran, Półwysep Arabski i Południowa Turcja. Ponadto istnieją diecezje i parafie Patriarchatu Antiocheńskiego w Ameryce Północnej i Południowej, w Australii i Europie. Na czele Kościoła stoi patriarcha Wielkiego Bożego Grodu Antiochii, Syrii, Arabii, Cylicji, Iberii i Mezopotamii oraz całego Wschodu z siedzibą w Damaszku; od 17 grudnia 2007 jest nim Jan X (Jazidżi; ur. w 1955).