Papież: nie można sprowadzać umysłu do materialności mózgu

"Biblia, a przede wszystkim refleksja filozoficzno-teologiczna nad pojęciem «duszy» określiła wyjątkowość człowieka, specyfikę osoby nieredukowalną do żadnej innej formy bytu żywego" - stwierdził papież.

Do pogłębienia refleksji nad powiązaniem ludzkiego umysłu, ciała i duszy zachęcił Ojciec Święty w przesłaniu wideo wystosowanym do odbywającej się w trybie online V Międzynarodowej Konferencji "Badanie umysłu, ciała i duszy. Jak innowacje i nowe systemy dostarczania leków poprawiają ludzkie zdrowie", która odbyła się w dniach 6-8 maja 2021 roku. Zorganizowała ją Papieska Rada ds. Kultury we współpracy z fundacjami "Cura" oraz "Nauka i Wiara".

Papież zauważył, że wspomniana konferencja łączy refleksję filozoficzną i teologiczną z badaniami naukowymi, zwłaszcza w dziedzinie medycyny. Przy tej okazji wyraził wdzięczność lekarzom i pracownikom służby zdrowia oraz osobom troszczącym się o najbardziej potrzebujących. Podkreślił, że wzajemnie powiązanie umysłu, ciała i duszy to temat, nad którym od wieków prowadzone są badania mające na celu zrozumienie tajemnicy osoby ludzkiej.

"W tych dniach wszyscy jesteśmy wdzięczni osobom niestrudzenie pracującym nad zwalczaniem pandemii, która nadal pochłania wiele istnień ludzkich, a jednocześnie stanowi wyzwanie dla naszego poczucia solidarności i autentycznego braterstwa. Dlatego troska o centralne miejsce osoby ludzkiej wymaga również refleksji nad modelami opieki zdrowotnej, które byłyby dostępne dla wszystkich chorych, bez żadnych różnic" - powiedział Franciszek w przesłaniu wideo.

Ojciec Święty przypomniał, że ludzka cielesność jest wymiarem podstawowym naszego istnienia. "Nie jesteśmy czystymi duchami; dla każdego z nas wszystko zaczyna się od naszego ciała, ale nie tylko: od poczęcia do śmierci nie mamy po prostu ciała; jesteśmy ciałem. Wiara chrześcijańska mówi nam, że będzie to również prawdą w zmartwychwstaniu" - stwierdził papież. Przypomniał jednocześnie, że "medycyna stanowi pomost między naukami przyrodniczymi i humanistycznymi, do tego stopnia, że w przeszłości określano ją mianem philosophia corporis, o czym świadczy jeden z manuskryptów przechowywanych w Watykańskiej Bibliotece Apostolskiej".

Nie można sprowadzać umysłu do samej materialności jego mózgu.

Mówiąc o drugim wymiarze osoby ludzkiej - umyśle, Franciszek zauważył, że obecnie często występuje tendencja do utożsamiania tego istotnego elementu konstytutywnego człowieka z mózgiem i jego procesami neurologicznymi. Przestrzegł jednak, że nie można sprowadzać umysłu do samej materialności jego mózgu.

Ojciec Święty mówiąc o duszy, która ma różne znaczenia w różnych kulturach i religiach, przypomniał, iż koncepcja, którą odziedziczyliśmy po filozofii klasycznej, przypisuje duszy rolę zasady konstytutywnej, która organizuje całe ciało i z której wywodzą się cechy intelektualne, afektywne i wolitywne, w tym sumienie moralne.

Franciszek zaznaczył, iż Biblia, a przede wszystkim refleksja filozoficzno-teologiczna nad pojęciem "duszy" określiła wyjątkowość człowieka, specyfikę osoby nieredukowalną do żadnej innej formy bytu żywego, w tym jej otwartość na wymiar nadprzyrodzony, a więc na Boga. "To otwarcie na transcendencję, na coś większego od siebie, jest konstytutywne dla nieskończonej wartości każdej osoby ludzkiej i świadczy o niej. Możemy powiedzieć, w języku potocznym, że jest jak okno, które wychodzi na zewnątrz i prowadzi ku horyzontowi" - wyjaśnił papież w przesłaniu wideo.

Papież zachęcił uczestników konferencji do kontynuowania badań interdyscyplinarnych w celu lepszego zrozumienia nas samych i naszej ludzkiej natury, ze wszystkimi jej ograniczeniami i możliwościami, pamiętając zawsze o horyzoncie transcendentnym, do którego zmierza nasza istota.

"Proszę Boga, aby pobłogosławił waszą pracę i wyrażam nadzieję, że zawsze zachowacie entuzjazm, a nawet zdumienie wobec coraz głębszej tajemnicy człowieka. Św. Augustyn bowiem, powtarzając za Biblią, mówi nam w słowach, które pozostają zawsze aktualne: «Wielką, tajemniczą przepaścią jest człowiek» (Wyznania IV, 14, 22)" - powiedział Ojciec Święty do uczestników V Międzynarodowej Konferencji "Badanie umysłu, ciała i duszy".

Źródło: KAI / pk