Spotkanie Bractw i Stowarzyszeń św. Jakuba

Około 150 osób z całego świata uczestniczyło w Światowym Spotkaniu Bractw i Stowarzyszeń św. Jakuba, które odbyło się w Krakowie. Przez cztery dni uczestnicy dzielili się swoimi doświadczeniami i pracą na rzecz rozwoju Dróg św. Jakuba, a także prezentowali swoje prace i dokonania stowarzyszeń z poszczególnych zakątków świata. Spotkanie Bractw i Stowarzyszeń św. Jakuba odbywało się w dniach 5-8 września.

W trakcie spotkania swoje dokonania na rzecz rozwoju Dróg św. Jakuba prezentowali przedstawicieli różnych krajów, m.in. Agustin Dosil Maceira z Hiszpanii, Klaus Letule z Niemiec, Kenichi Okamoto z Japonii oraz Eivind Luthen z Norwegii. Wśród prelegentów byli także goście z Włoch, Słowenii, Francji, Kanady, Holandii i Danii. Przedstawiciele rozmawiali także na temat dorobku w zakresie badań naukowych oraz o podejmowanych działaniach organizacyjnych związanych z kultem św. Jakuba w Polsce i na świecie. Dzielili również się swoimi doświadczeniami na temat wspierania idei pielgrzymowania Drogą św. Jakuba.

W ramach wydarzenia odbyła się także VI Międzynarodowa Konferencja Naukowa "1200 lat pielgrzymek do grobu św. Jakuba w Santiago de Compostela".

W trakcie spotkania ks. dr hab. Piotr Roszak z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i Uniwersytetu Nawarry w Pampelunie mówił o hermeneutyce wiary i tradycji na Szlaku św. Jakuba. - Camino to nie tylko droga, ale doświadczenie skrzyżowania wielu dróg, wewnętrznych i zewnętrznych, materialnych i duchowych, które przeżywa każdy pielgrzym, choć dokonuje się to z różną intensywnością w odmiennych etapach pielgrzymowania - mówił ks. Roszak.

- Jednym z najistotniejszych wariantów tego doświadczenia jest spotkanie wiary i kultury na Jakubowym Szlaku. Wiara odziewa się w język, a co za tym idzie również w kulturę, która również niesie w sobie zdeponowane świadectwo wiary poprzednich pokoleń - podkreślił prelegent i dodał, że każde z tych pokoleń zostawiało swój niewidzialny, choć wiele również widzialny, ślad duchowych zmagań, poszukiwań, daru z siebie. Jego zdaniem, w przypadku Camino zasadne będzie sformułowanie, że właściwie to wiara stała się kulturą.

Informacje na temat funkcjonowania Dróg św. Jakuba w Polsce przedstawił dr Franciszek Mróz z Instytutu Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Łukasz Mróz z Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, członkowie Bractwa św. Jakuba Apostoła w Więcławicach Starych. Droga św. Jakuba w Polsce jest obecnie najdłuższym, oznakowanym szlakiem pielgrzymkowym w kraju. Długość oznakowanych odcinków Szlaku Jakubowego wynosi blisko 4500 km (stan na 1 września 2013 r.).

Jak podkreśla dr Franciszek Mróz, z każdym rokiem wzrasta liczba Polaków w ogólnej liczbie pątników pielgrzymujących do Santiago de Compostela. W 2004 r. - w momencie rozpoczęcia prac nad wytyczeniem pierwszych odcinków Camino de Santiago w Polsce, 357 osób z Polski otrzymało tzw. "Compostelkę" (dokument potwierdzający odbycie pielgrzymki do grobu św. Jakuba - ostatnich 100 km Camino de Santiago pieszo, konno lub na wózku inwalidzkim, bądź 200 km rowerem). - Natomiast w 2012 r., 2307 Polaków otrzymało "Compostelkę", a udział Polaków w ogóle pielgrzymujących wyniósł 1,2%. Warto podkreślić, że tylko w miesiącach wakacyjnych ( lipiec-sierpień) 2013 r. do grobu św. Jakuba pielgrzymowało 1097 osób z Polski - tj. około 3,5% ogółu cudzoziemców - co stawiało nasz kraj na 7 miejscu wśród pielgrzymów zagranicznych - mówił prelegent.

I dodał, że z każdym rokiem wzrasta liczba osób, którzy decydują się indywidualnie bądź też w niewielkich grupach pielgrzymować tym "muszelkowym szlakiem" w Polsce. Dla przykładu można podać, że w Księdze pielgrzymów do grobu św. Jakuba Starszego Apostoła z parafii w Kotuszowie w 2010 r. zarejestrowano 105 osób pielgrzymujących Małopolską Drogą św. Jakuba, natomiast w 2012 r. było to już 384 pątników.

Zdaniem dr. Mroza, na szczególne podkreślenie zasługują nowe inicjatywy wędrówek Szlakiem Jakubowym, których inicjatorami są nie tylko członkowie Bractw św. Jakuba i miłośnicy Drogi św. Jakuba, ale także studenci, harcerze i młodzież szkolna. - Coraz częściej szlak muszli św. Jakuba jest miejscem rekolekcji w drodze organizowanych przez parafie i różne grupy duszpasterskie - mówił.

Według niego sukcesy związane z genezą i rozwojem polskich odcinków Drogi św. Jakuba nie mogą w żadnym stopniu przysłonić ogromu dalszych zadań, jakie stoją przed organizacjami, stowarzyszeniami, bractwami i miłośnikami Drogi św. Jakuba zaangażowanymi w oznakowanie i opiekę nad Camino de Santiago w Polsce. - Do priorytetowych zadań, które trzeba podjąć, należy przede wszystkim poprawa oznakowania, promocja i informacja o Jakubowym Szlaku zwłaszcza w regionie, przez który on przebiega oraz przygotowanie odpowiedniej bazy turystycznej, zwłaszcza noclegowej, żywieniowej i informacyjnej - uważa dr Mróz.

- Niezbędne jest wyznaczenie grupy wolontariuszy - 'strażników' opiekujących się odcinkiem Drogi św. Jakuba w danym regionie. Ogromnie ważne jest, aby osoby opiekujące się szlakiem dokonywali systematycznego przeglądu stanu oznakowania drogi, zwłaszcza w okresie pielgrzymkowym - podkreśla członek Bractwa św. Jakuba Apostoła. Jego zdaniem, kluczowym zadaniem stojącym przed organizacjami, stowarzyszeniami i szeroką grupą miłośników Drogi św. Jakuba w Polsce jest zapewnienie, aby polskie odcinki Szlaku Jakubowego nie zatraciły w żaden sposób charakteru szlaku pielgrzymkowego, a w związku z tym wędrowanie tą drogą miało przede wszystkim wymiar religijny i stanowiły nową formę ewangelizacji na "pustyniach współczesnego świata".

Natomiast Bogna Matuszewska z Instytutu Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, członek Bractwa św. Jakuba w Więcławicach Starych, mówiła na temat chrześcijańskich inicjatyw na Camino de Santiago. Jak podkreśliła w ostatnich latach ruch pielgrzymkowy na Camino de Santiago wzrósł wielokrotnie. Jak podaje biuro obsługi pielgrzymów w Santiago de Compostela, w latach: 2010 - 272 135 pielgrzymów odebrało Compostelkę, w 2011 - 183 366, a w 2012 - 192 488. - Wraz ze wzrostem ilości pielgrzymów, zmieniła się również ich struktura narodowościowa oraz motywacja. Coraz częściej, prócz Europejczyków, można spotkać mieszkańców innych kontynentów, nawet tak odległych jak Australia. W ciągu kilku ostatnich lat Drogą św. Jakuba podążali pielgrzymi z Azji, z Japonii, czy z Korei Południowej - mówiła prelegentka. Jej zdaniem, zróżnicowanie struktury narodowościowej pielgrzymów prowadzi do zetknięcia z innymi religiami praktykowanymi także poza Europą, w Azji, Ameryce, Afryce.

- Nie można pominąć osób poszukujących swej drogi duchowej. Nie brakuje także tych, dla których duchowy aspekt pielgrzymowania nie jest istotny. Ta ostatnia grupa traktuje drogę Jakubową jako wyczyn sportowy, przygodę, turystykę, czy też sposób na spędzenie tanich wakacji - wyjaśniała. - Niejednokrotnie po przebyciu kilkuset kilometrów, dzięki kontaktom z innymi, własnym przemyśleniom, a także zetknięciu z działalnością różnych organizacji chrześcijańskich czy katolickich, zmieniają swe podejście do ważnych spraw duchowych - powiedziała Bogna Matuszewska - Sulima.

Według niej podtrzymywanie wartości, które stanowią fundament Camino de Santiago jest niezmiernie ważne, szczególnie w dzisiejszej dobie, kiedy religię sprowadza się na plan dalszy i kwalifikuje jako prywatna sprawę. "Nie można zapomnieć, że to kult św. Jakuba począwszy od VIII wieku tworzył korzenie chrześcijańskiej tożsamości europejskiej. O chrześcijańskich korzeniach Europy wspominał bł. Jan Paweł II podczas swych pielgrzymek do Santiago de Compostela w 1982 i 1989 roku" - mówiła prelegentka.

W ostatnim dniu spotkania, przedstawiciele bractw z całego świata a także pielgrzymi, przeszli wspólnie 11 km Małopolską Drogą św. Jakuba z Polanowic do kościoła pw. św. Jakuba w Więcławicach Starych, gdzie odbyła się jubileuszowa Msza św. w szóstą rocznicę przekazania relikwii św. Jakuba Apostoła do kościoła w Więcławicach Starych.

Organizatorami wydarzenia byli Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Instytut Geografii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie oraz Bractwo św. Jakuba Starszego Apostoła w Więcławicach Starych.

Patronat honorowy nad spotkaniem objęli m. in. kard. Stanisław Dziwisz, metropolita krakowski, abp Julian Barrio Barrio, metropolita Santiago de Compostela, abpa Celestino Migliore, nuncjusz apostolski w Polsce, Agustin Núñez Martínez, Ambasador Królestwa Hiszpanii w Polsce.

Droga Świętego Jakuba (Camino de Santiago) to jeden z najstarszych europejskich, chrześcijańskich szlaków pielgrzymkowych. Prowadzi do grobu apostoła Jakuba Starszego, który - według tradycji, mieści się w katedrze w Santiago de Compostela w północno-zachodniej Hiszpanii.

Szlaki, którymi pielgrzymi zmierzali do Santiago, tworzyły gęstą sieć obejmującą niemal cały Stary Kontynent, stając się jednocześnie drogą rozprzestrzeniania kultury i tożsamości europejskiej.
Współcześnie odżywa tradycja pielgrzymowania Drogą Świętego Jakuba. Z roku na rok coraz więcej osób wyrusza tym szlakiem ze względów religijnych, kulturalnych, czy krajoznawczych.

Rada Europy ogłosiła Drogę pierwszym Europejskim Szlakiem Kulturowym i wezwała państwa, przez które przechodzą historyczne odcinki szlaku do ich odnawiania.

Podczas swoich odwiedzin w sanktuarium św. Jakuba w Santiago de Compostela w 1982 r. Jan Paweł II wygłosił "Akt Europejski" zawierający tezy o duchowej jedności Europy. Papież apelował: "Stara Europo (...) odnajdź siebie samą! Bądź sobą! Odkryj swoje początki. Tchnij życie w swoje korzenie. Tchnij życie w te autentyczne wartości, które sprawiały, że twoje dzieje były pełne chwały, a twoja obecność na innych kontynentach dobroczynna. (...) Możesz jeszcze być latarnią cywilizacji i bodźcem postępu dla świata. Inne kontynenty patrzą na ciebie, a spodziewają się po tobie tej samej odpowiedzi, jaką święty Jakub dał Chrystusowi: Mogę."

Pierwszy odcinek Szlaku do Santiago w Polsce został otwarty w 2005 r. i pod nazwą Dolnośląskiej Drogi św. Jakuba połączył Jakubów koło Głogowa ze Zgorzelcem. Od tego czasu wytyczony, oznakowanych i opisanych zostało ponad 4500 kilometrów Jakubowych Szlaków.