Suchocka: Jan Paweł II – Papież łączący świat

27 lat pontyfikatu Jana Pawła II wycisnęło swoje głębokie piętno na stylu uprawiania polityki międzynarodowej i przyzwyczaiło nas do czegoś, co można by określić mianem globalnej obecności Stolicy Apostolskiej i osobiście Ojca Świętego w każdej istotnej debacie międzynarodowej, w centrum której znajduje się człowiek - powiedziała Hanna Suchocka. Ambasador RP przy Stolicy Apostolskiej wystąpiła 18 maja podczas konferencji zorganizowanej na Papieskim Ateneum Regina Apostolorum w Rzymie w 90. rocznicę urodzin Jana Pawła II.

Ambasador Suchocka przypomniała, że wybór kard. Karola Wojtyły na papieża miał miejsce w czasie politycznych i społecznych niepokojów we Włoszech, związanych m.in. z niezwykłą aktywnością organizacji terrorystycznych, w tym porwaniem i zamordowaniem włoskiego premiera, Aldo Moro przez tzw. Czerwone Brygady. Ponadto w sierpniu 1978 r. zmarł Paweł VI, a nowo wybrany Jan Paweł I umarł po 33 dniach pontyfikatu.

Hanna Suchocka podkreśliła, że wybór papieża spoza Włoch i spoza świata zachodniego „otworzył inną przestrzeń międzynarodową dla papiestwa”. „W symboliczny sposób umiędzynarodowił papiestwo, które przez ostatnie czterysta lat było postrzegane jako swego rodzaju instytucja włoska, pomimo całej uniwersalności Kościoła katolickiego” – powiedziała zaznaczając, że Jan Paweł II był papieżem, który „rozumiał świat współczesny, zdawał sobie sprawę ze zmian jakie w nim zachodzą i miał pełne poczucie potrzeby nadania papiestwu nowego wymiaru”.

Amb. Suchocka wskazała na nową wizję Posługi Piotrowej zaproponowaną przez Jana Pawła II. „Wyraźnego wyjścia poza Watykan” – podkreśliła i dodała, że jego wyjątkowość polegała na tym, że sam był sprawcą przemian na arenie międzynarodowej. „Sam pewne zmiany wywoływał, antycypował, przyspieszał” – zaznaczyła.

Wskazała, że Jan Paweł II potrafił w ostatnim ćwierćwieczu XX wieku „zaprezentować wizję, której zabrakło ówczesnym liderom politycznym”, wizję „nie skrępowaną istniejącymi układami”. Zacytowała słynne słowa wypowiedziane przez papieża Polaka podczas inauguracji pontyfikatu: „Nie bójcie się, otwórzcie na oścież drzwi Chrystusowi i Jego zbawczej władzy! Otwórzcie granice państw, systemów ekonomicznych i politycznych, szerokie dziedziny kultury, cywilizacji, rozwoju!”. Jej zdaniem słowa te stały się także niezwykle ważnym programem politycznym.

Hanna Suchocka przypomniała polityczny aspekt pielgrzymek Jana Pawła II do Polski w 1979 r., po której „naród polski poczuł się upodmiotowiony” a rok później powstaje „Solidarność”. Wskazała też na bardzo ważne dla Polaków pielgrzymki w niezwykle trudnych latach 1983 i 1987.

Zdaniem amb. Suchockiej Jan Paweł II miał od początku pontyfikatu „jasną wizję przekreślenia dotychczasowego układu, podziałów i łączenia podzielonego świata”. „Już na początku swojego pontyfikatu Jan Paweł II stwierdził, że Europa nie jest przypisana tylko do członków instytucji europejskich, ale obejmuje cały kontynent, po Ural i w związku z tym powinna oddychać dwoma płucami. Wypowiedź ta miała miejsce zanim rozpoczął się cały proces burzenia granic wewnątrz europejskich i będący jego konsekwencją konkretny już proces integracji” – podkreśliła pani ambasador.

Ponadto amb. Suchocka wskazała na podkreślaną wielokrotnie przez Jana Pawła II konieczność równoprawnego traktowania obu części Europy. „Dla Jana Pawła II stało się oczywiste, że nowa jakość europejska może zostać stworzona tylko w wyniku połączeniu dwóch pełnoprawnych części, z których każda ma sumę wartości ważną do zaoferowania drugiej części” – powiedziała i dodała: „Stąd pojawiło się pojęcie europeizacji całego kontynentu. W jej przekonaniu ustanowienie patronów Europy było jednym z instrumentów realizowania przez Jana Pawła II polityki europejskiej. „Mianowanie kolejnych patronów Europy - świętych Cyryla i Metodego to już wyraźny sygnał polityczny. Rok 1980 - budzenie się krajów będących pod dominacją radziecką, ruch Solidarności i wskazanie wówczas, że patroni Europy przychodzą nie tylko z zachodu ale i ze wschodu” – zaznaczyła amb. Suchocka.

Podkreśliła, że Jan Paweł II przywiązywał ogromną wagę do jednoczenia kontynentu europejskiego i zawsze podkreślał, że „Europa musi jednoczyć się na gruncie wspólnych wartości, których zasadniczym trzonem jest chrześcijaństwo”.

Zdaniem polskiej ambasador przy Watykanie Jan Paweł II przeniósł na poziom międzynarodowy i nadał charakter internacjonalistyczny nauczaniu moralnemu i etycznemu. „Do języka dysput międzynarodowych wniósł pojęcia tradycyjnie używane w obrębie języka religijnego czy kościelnego, takie jak przebaczenie, solidarność, miłosierdzie. Uzupełnił też w sposób istotny istniejące w języku organizacji międzynarodowych pojęcia takie jak pokój i sprawiedliwość” – mówiła. Za przykład podała słowo „pokój” , które ze sloganu stało się pojęciem odniesionym do jednostki ludzkiej, do konkretnego człowieka. „Osadzone zostało w szerszym wymiarze transcendentnym i dlatego stało się wartością, a nie tylko instrumentem” – zaznaczyła. Jej zdaniem wysiłki Jana Pawła II na rzecz pokoju nigdy nie sprowadzały się do prostego pacyfizmu. „Nigdy też nie mogą być wpisane w walkę ideologiczną pomiędzy przedstawicielami różnych opcji politycznych, choć niewątpliwie istnieje zawsze pokusa takiego zawłaszczania” - powiedziała.

Przypomniała też, że stanowisko papieża-Polaka wobec wojny wynikało nie z ocen politycznych, ale ze względów humanistycznych, u podłoża której leży właśnie głęboka troska o niezbywalną godność każdego człowieka. Ponadto personalizm Jana Pawła II wpłynął, zdaniem amb. Suchockiej, na rozwijającą się dynamicznie w latach siedemdziesiątych koncepcją praw człowieka „co w sposób zasadniczy otworzyło nowe przestrzenie aktywności międzynarodowej Stolicy Apostolskiej, a także w istotnej mierze wpłynęło na sposób jej realizacji”.

Pani ambasador podkreśliła, że Jan Paweł II nadał prawom człowieka nowy impuls. „Z jednej strony zwrócił uwagę na te prawa, które poprzednio były jakby pomijane milczeniem w obrębie Kościoła, jak np. prawa mniejszości etnicznych, narodowych czy religijnych, z drugiej strony natomiast ostro kontestował deformacje praw człowieka”. „Do takich właśnie anty-praw zalicza prawo do aborcji, prawo do eutanazji, a także prawo do klonowania. Internacjonalizacja praw człowieka, tworzenie standardów uniwersalnych praw człowieka przeniosło także dyskusje dotyczącą tych obszarów, na poziom międzynarodowy, na forum organizacji międzynarodowych” – powiedziała amb. Suchocka.

Jej zdaniem 27 lat pontyfikatu Jana Pawła II „wycisnęło swoje głębokie piętno na stylu uprawiania polityki międzynarodowej i przyzwyczaiło nas do czegoś, co można by określić mianem globalnej obecności Stolicy Apostolskiej i osobiście Ojca Świętego w każdej istotnej debacie międzynarodowej, w centrum której znajduje się człowiek.

Spotkanie otworzył rektor Papieskiego Ateneum Regina Apostolorum, ks. Pedro Barrajón oraz koordynator Ośrodka Studiów Jana Pawła II tej uczelni, inż. Martino Cichocki. W czasie konferencji z referatami wystąpili Edith Arbib, która mówiła o relacjach Jana Pawła II ze światem żydowskim, natomiast autor rozmów z ks. Sławomirem Oderem, dziennikarz Saverio Gaeta, mówił na temat „Dlaczego święty: doświadczenie postulatora sprawy kanonizacyjnej Jana Pawła II”. Wykładowca filozofii na rzymskiej uczelni, Guido Traversa, nakreślił sylwetkę filozoficzną Karola Wojtyły a Antonello Blasi i prof. Luigi Lombardo z Uniwersytetu Laterańskiego zastanawiali się, co oznacza dawanie żywego świadectwa.