W Tyńcu pokazują niezwykły skarb

Tylko przez dwa dni będzie można w opactwie benedyktyńskim w Tyńcu oglądać rękopis pergaminowy z Antyfonarzem opata Mścisława, który powstał w XV w. w skryptorium tynieckim i służył mnichom w trakcie liturgii. Dzieło należy obecnie do Biblioteki Narodowej.

Antyfonarz będzie prezentowany na wystawie zorganizowanej w ramach odbywającego się w opactwie Roku Księgi. Okazja do zobaczenia niezwykłego dzieła jest niepowtarzalna, należy ono bowiem do tzw. obiektów skarbcowych Biblioteki Narodowej i nie jest na co dzień eksponowany. W Muzeum Opactwa w Tyńcu będzie można go obejrzeć 21 i 22 lipca.

(fot. skryptorium tynieckie)

Kodeks wykonany był za rządów opata Mścisława przez katedralisa Przybysława przed 1409 rokiem. Prezentowana w Tyńcu księga to pierwszy tom. Drugi, zawierzający śpiewy na drugą połowę roku liturgicznego, zaginął lub został zniszczony.

W XVI w. Antyfonarz został na nowo oprawiony, wówczas też prawdopodobnie dodano karty papierowe. W 1632 sporządzono indeks śpiewów umieszczony na kartach dodanych na końcu. W Tyńcu oznaczony sygnaturą 2 A1, zanotowaną na przedniej wklejce. Po kasacie opactwa z częścią księgozbioru tynieckiego został przekazany w 1818 Uniwersytetowi Lwowskiemu (sygn. BUL Nr 413). Po drugiej wojnie światowej trafił do Biblioteki Narodowej.

Rękopis zawiera śpiewy de tempore od Adwentu do dwudziestej czwartej niedzieli po Zesłaniu Ducha Świętego. W tekście znajduje się 10 iluminowanych inicjałów, w tym 6 figuralnych; na marginesach asymetryczne przedłużenia z wici roślinnych. Kolorystyka skomponowana została z błękitu, różu, zieleni i złota.

(fot. skryptorium tynieckie)

Wystawa czasowa "W klasztornym skryptorium" przybliża tajniki pracy średniowiecznego skryby i iluminatora. Eksponowane są rękopisy, na co dzień ukryte w różnych bibliotekach klasztornych.

W skomplikowanych losach Europy klasztorne biblioteki okazały się depozytariuszem wiedzy i przechowały książki do czasów, gdy wynalazek druku, a następnie kolejne technologie, pozwoliły na nieograniczone zwielokrotnianie tekstu. Przez wieki w skryptoriach klasztornych mnisi przepisywali księgi przekazując spuściznę swojej epoki, jak i antyku. Z tynieckiego klasztoru wyszły jedne z najcenniejszych manuskryptów na ziemiach polskich. Graduał i Antyfonarz opata Mścisława lub Graduał Macieja Skawinki, jako tzw. obiekty skarbcowe, przechowywane są w Bibliotece Narodowej w Warszawie, a ze względów konserwatorskich - nie są prezentowane publicznie.

(fot. skryptorium tynieckie)

W ramach Roku Księgi w opactwie tynieckim odbywają się wystawy, prezentacje, wykłady, warsztaty i festiwal rękopisów. Podkrakowski klasztor był pierwszym w Polsce, który na nowo przywołał do istnienia zapomniane rzemiosło kaligrafii i iluminatorstwa.

Organizatorem Roku Księgi jest Fundacja Chronić Dobro przy opactwie benedyktynów w Tyńcu, a partnerem Miasto Kraków. Wydarzenie jest objęte patronatem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego oraz Krakowa - Miasta Literatury UNESCO.