W Watykanie zaplanowano dwie Msze święte upamiętniające trzecią rocznicę śmierci Benedykt XVI, czyli Josepha Ratzingera. We wtorek, 30 grudnia, o godzinie 18.00 w Bazylice św. Piotra zostanie odprawiona Msza św. w języku angielskim, której będzie przewodniczył kard. Gerhard Ludwig Müller, były prefekt Kongregacji Nauki Wiary. Z kolei w środę, 31 grudnia, w dniu rocznicy śmierci papieża seniora, kard. Kurt Koch, prefekt watykańskiej Dykasterii ds. Popierania Jedności Chrześcijan, odprawi Mszę świętą w języku niemieckim w Grotach Watykańskich, w pobliżu grobu Benedykta XVI.
Benedykt XVI zmarł 31 grudnia 2022 roku w klasztorze Mater Ecclesiae na terenie Watykanu, w wieku 95 lat. Jego ostatnie słowa – „Panie, kocham Cię” – stały się duchowym podsumowaniem życia poświęconego Bogu i Kościołowi. Jako następca św. Jana Pawła II sprawował urząd biskupa Rzymu od 19 kwietnia 2005 roku do 28 lutego 2013 roku, kiedy to – jako pierwszy papież od wieków – dobrowolnie zrezygnował z urzędu. W historii Kościoła zapisał się jako 265. papież oraz pierwszy Niemiec na Stolicy Piotrowej od czasów papieża Wiktora II w XI wieku.
Zanim został wybrany papieżem, przez lata należał do grona najważniejszych teologów Kościoła. W latach 1981–2005 pełnił funkcję prefekta Kongregacji Nauki Wiary, będąc jednym z najbliższych współpracowników Jana Pawła II. Przyjmując imię Benedykt, nawiązał zarówno do Benedykta XV – papieża czasu I wojny światowej, nazywanego „papieżem pokoju” – jak i do św. Benedykta z Nursji, patrona Europy i twórcy zachodniego monastycyzmu.
Joseph Alois Ratzinger urodził się 16 kwietnia 1927 roku w bawarskim Marktl am Inn, w Wielką Sobotę. Kilka godzin po narodzinach został ochrzczony w miejscowym kościele św. Oswalda. Po latach wspominał ten fakt jako znak szczególnego „zanurzenia” swojego życia w tajemnicy Paschy. Dzieciństwo i młodość spędził głównie w Traunstein, w rodzinie żandarma i gospodyni domowej.
W czasie II wojny światowej został wcielony do struktur III Rzeszy – służył m.in. jako pomocnik w artylerii przeciwlotniczej oraz w służbie pracy. Pod koniec wojny opuścił jednostkę i powrócił do rodzinnego miasta. Krótko przebywał w amerykańskim obozie jenieckim w Neu-Ulm, z którego został zwolniony w czerwcu 1945 roku. Rok później zdał maturę i rozpoczął studia teologiczne w seminariach we Fryzyndze i Monachium.
Święcenia kapłańskie przyjął 29 czerwca 1951 roku wraz ze swoim bratem Georgiem. Już na początku drogi naukowej dał się poznać jako wybitny intelektualista: w 1953 roku obronił doktorat poświęcony eklezjologii św. Augustyna, a cztery lata później habilitował się pracą dotyczącą teologii dziejów u św. Bonawentury. W kolejnych latach wykładał teologię dogmatyczną i fundamentalną m.in. we Fryzyndze, Bonn, Münster, Tybindze i Ratyzbonie, gdzie pełnił również funkcję wicerektora uniwersytetu.
Podczas Soboru Watykańskiego II był jednym z głównych doradców teologicznych kard. Josefa Fringsa z Kolonii i brał udział w pracach nad końcowymi wersjami kluczowych dokumentów soborowych. W tym czasie ugruntował swoją pozycję jako myśliciel łączący wierność tradycji z dialogiem ze współczesnością. Opublikowana w 1968 roku książka „Wprowadzenie w chrześcijaństwo” stała się jedną z najważniejszych prac teologicznych XX wieku.
W 1977 roku Paweł VI mianował go arcybiskupem Monachium i Fryzyngi, a kilka miesięcy później kardynałem. Jego biskupim zawołaniem stały się słowa „Współpracownicy prawdy”. W 1981 roku Jan Paweł II powierzył mu kierowanie Kongregacją Nauki Wiary. W tej roli kard. Ratzinger odegrał istotną rolę w debatach dotyczących teologii wyzwolenia oraz przewodniczył pracom nad nowym Katechizmem Kościoła Katolickiego, ogłoszonym w 1992 roku.
W 2002 roku został dziekanem Kolegium Kardynalskiego. To on przewodniczył uroczystościom pogrzebowym Jana Pawła II i zwołał konklawe, podczas którego 19 kwietnia 2005 roku został wybrany papieżem. Jego pontyfikat, zainaugurowany 24 kwietnia, miał charakter bardziej refleksyjny i teologiczny. Benedykt XVI podkreślał ciągłość Soboru Watykańskiego II z całą tradycją Kościoła, sprzeciwiając się interpretacjom traktującym go jako zerwanie z przeszłością.
Dążył do pojednania wewnątrz Kościoła, m.in. z tradycjonalistami, ułatwiając sprawowanie liturgii w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. W czasie ośmioletniego pontyfikatu odbył 24 podróże apostolskie, w tym wizytę w Polsce w 2006 roku, zakończoną modlitwą w byłym obozie Auschwitz-Birkenau. Dwukrotnie przewodniczył Światowym Dniom Młodzieży, inicjował spotkania międzyreligijne, m.in. w Asyżu, oraz angażował Stolicę Apostolską w działania na rzecz pokoju, zwłaszcza na Bliskim Wschodzie.
Jednym z najtrudniejszych wyzwań jego pontyfikatu był kryzys związany z nadużyciami seksualnymi w Kościele. Benedykt XVI podejmował zdecydowane działania duszpasterskie i instytucjonalne, krytykował zaniedbania biskupów, spotykał się z ofiarami i zobowiązał episkopaty do opracowania wytycznych chroniących nieletnich. W ostatnich latach pontyfikatu zmierzył się również z aferą Vatileaks, dotyczącą wycieku poufnych dokumentów watykańskich.
11 lutego 2013 roku ogłosił rezygnację z urzędu papieskiego, tłumacząc ją brakiem sił fizycznych do dalszego sprawowania posługi. Po ustąpieniu zamieszkał w klasztorze Mater Ecclesiae w Ogrodach Watykańskich, gdzie poświęcił się modlitwie i kontemplacji. Wielokrotnie publicznie okazywał lojalność i wsparcie swojemu następcy, papieżowi Franciszkowi.
Benedykt XVI zmarł 31 grudnia 2022 roku. Choć nie był papieżem masowej charyzmy, zapisał się w historii jako wybitny teolog, intelektualista i świadek dramatycznego XX wieku. Jego pontyfikat nie był epizodem przejściowym, lecz istotnym etapem refleksji Kościoła nad własną tożsamością, tradycją i miejscem w coraz bardziej zsekularyzowanym świecie.
Skomentuj artykuł