2011 Rokiem Heweliusza i Skłodowskiej-Curie

Sejmowa Komisja Kultury i Środków Przekazu poparła w środę projekty dwóch uchwał w sprawie ustanowienia roku 2011 Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie i Jana Heweliusza.

W 2011 roku przypada setna rocznica przyznania Skłodowskiej-Curie drugiej Nagrody Nobla i czterechsetna rocznica urodzin słynnego gdańskiego astronoma.

- Sejm Rzeczypospolitej Polskiej postanawia oddać hołd jednemu z najwybitniejszych naukowców naszych czasów, którego przełomowe odkrycia przyczyniły się do światowego rozwoju nauki - napisano w projekcie uchwały w sprawie ustanowienia roku 2011 Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie.

Jak podkreśliła poseł Małgorzata Kidawa-Błońska (PO), rzadko w historii świata zdarzają się tacy uczeni, jak polska noblistka. - Potrafiła bardzo szybko wyniki swoich badań naukowych wprowadzić w życie i sprawdzić je w praktyce. W czasie I wojny światowej jej odkrycia miały ogromne znaczenie przy niesieniu pomocy rannym żołnierzom (organizowała m.in. ruchome stacje rentgenowskie - PAP). Nawet dziś bardzo rzadko wynalazki tak szybko znajdują zastosowanie praktyczne - powiedziała poseł.

Maria Skłodowska-Curie(1867-1934) jest jedyną kobietą, którą uhonorowano Nagrodą Nobla w dwóch różnych dziedzinach naukowych. W 1903 roku wspólnie z mężem Piotrem Curie i fizykiem Henri Becquerelem otrzymała Nobla z fizyki za badania nad promieniotwórczością. W 1911 r. za odkrycie nowych pierwiastków: polonu i radu, nagrodzono ją Nagrodą Nobla w dziedzinie chemii.

Pod jej osobistym kierunkiem prowadzono pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniowania jonizującego. "Po jej śmierci Albert Einstein w pięknym eseju napisał, że była jedynym niezepsutym przez sławę człowiekiem spośród tych, których przyszło mu poznać" - można przeczytać w projekcie uchwały.

Drugi projekt uchwały ustanawia rok 2011 Rokiem Jana Heweliusza. Jak napisano, Heweliusz był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli świata nauki XVII wieku. "Stworzył podwaliny współczesnej astronomii i na stałe wpisał się w historię światowej nauki".

Jak powiedział poseł Tadeusz Sławecki (PSL), trudno o lepszą wizytówkę ośrodków naukowych i uczelni Gdańska, Polski i Europy.

Jan Heweliusz (1611-1687) określany czasem jako "polski Leonardo da Vinci" był wybitnym badaczem ciał niebieskich, twórcą nowoczesnej selenografii, czyli dziedziny astronomii zajmującej się opisem powierzchni Księżyca. Prowadził też browar i drukarnię, był m.in. ławnikiem, rajcą miejskim, konstruktorem przyrządów nawigacyjnych i pomiarowych.

"Na dachach swych trzech domów zbudował obserwatorium astronomiczne, które wyposażył we własnoręcznie skonstruowane, znakomitej jakości teleskopy i przyrządy pomiarowe, czyniąc je ówcześnie najlepiej wyposażonym tego typu obiektem na świecie" - napisano w projekcie uchwały.

Stworzył ponad 20 wielkich dzieł oraz atlas 54 gwiazdozbiorów, z których 12 opisano po raz pierwszy. Jest również twórcą prototypu zegara wahadłowego i peryskopu. "Dzisiaj - mając tyle wynalazków na swoim koncie - prawdopodobnie byłby bardzo bogatym człowiekiem. Przerósł swoje czasy, ale w ówczesnym Gdańsku był klimat do tego typu działań" - powiedział poseł Sławecki.

Przypomniał, że w czasie polskiej prezydencji w Unii Europejskiej w 2011 roku całej Europie będzie można zaprezentować postać tego wielkiego gdańszczanina, Polaka i Europejczyka.

Wnioskodawcą uchwały dotyczącej ustanowienia 2011 r. Rokiem Marii Skłodowskiej-Curie jest Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a o ustanowienie 2011 r. Rokiem Jana Heweliusza wnioskowały władze Gdańska.

W październiku Sejm przyjął uchwałę o ustanowieniu roku 2011 Rokiem Czesława Miłosza.