Jiri Menzel odbierze "Złotego Anioła"

"Złotego Anioła", specjalną nagrodę Międzynarodowego Festiwalu Filmowego Tofifest w Toruniu, otrzyma w tym roku czeski reżyser Jiri Menzel. Zdobywca Oscara poprowadzi w Toruniu lekcję mistrzowską reżyserii, a widzowie zobaczą przegląd jego filmów.

Jiri Menzel odbierze w Toruniu Specjalnego "Złotego Anioła" Tofifest za "otwieranie nowych horyzontów i twórczy wkład w kinematografię światową".

"Menzel to żywa legenda kina. Nikt lepiej niż on nie umiał pokazać światu czeskiej duszy, zwłaszcza tej opisywanej przez Bohumila Hrabala. Ale Menzel to nie tylko reżyser. Także aktor i scenarzysta. Wyreżyserował 28 filmów, do 20 napisał scenariusze i zagrał w - bagatela! - 67 tytułach" - podkreśliła Katarzyna Jaworska, dyrektor festiwalu Tofifest.

Pierwszy samodzielny film Menzla, "Pociągi pod specjalnym nadzorem" ("Ostre sledovane vlaky"), przyniósł reżyserowi Oscara dla najlepszej produkcji nieanglojęzycznej. Kkinowym debiutem artysty była jednak nieco wcześniejsza "Śmierć pana Baltazara" ("Smrt pana Baltazara", 1966), jedna z nowel pełnometrażowego zbioru "Perły na dnie" (1966).

Po Oscarze za "Pociągi..." powstało "Kapryśne lato" ("Rozmarne leto") w 1968 roku przynosząc reżyserowi Grand Prix na Międzynarodowym festiwalu Filmowym w Karlovych Varach. Do Hrabala wrócił w "Skowronkach na uwięzi" ("Skrivanci na niti", 1969). Komunistyczna cenzura filmu nie przepuściła, trafił do magazynu i wszedł na ekrany dopiero w 1990 na Międyznarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie, gdzie zdobył Złotego Niedźwiedzia.

W 1968 Menzel usiłował też nakręcić komedię "Zbrodnia w nocnym lokalu", ale przerwał pracę z filmem po wkroczeniu do Czech wojsk Układu Warszawskiego. Władze wydały zakaz realizacji filmów i Menzel zajął się teatrem.

Filmowa przerwa trwała ponad sześć lat.

Powrót łączył się z filmami "Kto szuka złotego dna" ("Kdo hleda zlate dno", 1975), "Na skraju lasu" ("Na samote u lesa", 1976) oraz "Cudowni mężczyźni z korbką" ("Bajecni muzi s klikou", 1978). Menzel wrócił też do Hrabala - powstały ekranizacje utworów "Postrzyżyny" ("Postriziny", 1980) i "Święto przebiśniegu" ("Slavnosti snezenek", 1983) oraz "Wsi moja sielska, anielska" ("Vesnicko ma strediskova", 1985) na podstawie scenariusza Zdenka Sveraka. W 1989 r. Menzel nakręcił "Koniec starych czasów" ("Konec starych casu").

Ostatnim jak na razie reżyserskim dokonaniem Czecha (i kolejną wariacją na temat twórczości Hrabala) jest "Obsługiwałem angielskiego króla" ("Obsluhoval jsem anglickeho krale", 2006).

Spośród aktorskich dokonań Jiriego Menzla krytycy najczęściej wspominają takie filmy jak "Oskarżony" (reż. Jan Kadar, Elmar Klos; Oscar 1965 dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego), "Czuły barbarzyńca" (reż. Petr Koliha, 1989), "Marta i ja" (reż. Jiri Weiss, 1990), "Mała apokalipsa" według Tadeusza Konwickiego (reż. Costa Gavras, 1992). W tej chwili przygotowuje się do roli w najnowszym filmie Istvana Szabo "The Door".

Prócz Jiriego Menzla gośćmi festiwalu Tofifest, który rozpocznie się 25 czerwca, będą m.in. Jim Sheridan, Jerzy Stuhr, Dagur Kari, Grzegorz Królikiewicz, Robert Więckiewicz i Lech Majewski. Królikiewicz, Sheridan i Menzel poprowadzą w Toruniu swoje lekcje mistrzowskie.