Obama i Dalajlama XIV w filmie o Polakach

Naród polski ukazany poprzez sukcesy jego przedstawicieli - tak dokument "Polacy w oczach świata" określa autorka Hanna Luiza Ceglińska-Leśnodorska. W filmie, który jesienią trafi do kin, o wybitnych Polakach mówią m.in. Barack Obama, Dalajlama XIV i Steven Spielberg.

Oprócz dystrybucji kinowej i uroczystej premiery nad Wisłą, planowane są premierowe pokazy za granicą, m.in. w USA i Hong Kongu. W intencji reżyserki film przyczynić się ma do "wzrostu wartości, jaką jest marka POLSKA w wymiarze kultury, nauki oraz biznesu".

Dokument trwa 75 minut. Przedstawia sylwetki wybranych - spośród bardzo wielu - wybitnych Polaków, "których działalność na polu naukowym, politycznym, gospodarczym, społecznym czy artystycznym miała w przeszłości i ma współcześnie wpływ na losy całego świata".

Są wśród nich papież Jan Paweł II, lider Solidarności Lech Wałęsa oraz emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego, który przekazał na Zachód informacje o zagładzie Żydów, po wojnie wieloletni wykładowca w Szkole Służby Zagranicznej na waszyngtońskim Uniwersytecie Georgetown Jan Karski, a także m.in.: Jan Czochralski, Ignacy Łukasiewicz, Alfred Tarski, Kazimierz Funk, Stephanie Kwolek, Mieczysław Bekker, Michał Boym.

Jak przypomniano w filmie, to dzięki opracowanej w 1916 r. przez Czochralskiego technologii wytwarzania monokryształów działają m.in. telefony komórkowe, tablety, cyfrowe aparaty fotograficzne, odtwarzacze mp3.

Łukasiewicz, pionier przemysłu naftowego, założył (1854 r. w Bóbrce k. Krosna) jedną z najstarszych na świecie kopalnię ropy naftowej; opracowywane tam były technologie, które dały podwaliny do rozwoju branż przemysłu naftowego - od geologii, wiertnictwa i eksploatacji, po dystrybucję ropy i jej produktów.

Tarski, wybitny logik, profesor na Uniwersytecie Kalifornijskim w Berkeley, stworzył tam jeden z najważniejszych na świecie ośrodków logiki i metodologii. Funk, biochemik, był odkrywcą witamin i twórcą nauki o nich; pierwszą witaminę — witaminę B - wyizolował w 1912 r. z otrąb ryżowych.

Kwolek, amerykańska chemiczka polskiego pochodzenia, stała na czele zespołu odpowiedzialnego za wynalezienie w 1965 r. polimeru, z którego wytwarzany jest kevlar. Przędzie się z niego włókna o wysokiej wytrzymałości na rozciąganie, stosowane m.in. w kamizelkach kuloodpornych, kaskach i hełmach ochronnych, trampolinach, powłokach nart, rakiet tenisowych i kajaków, w częściach pancerzy lotniskowców i kablach światłowodowych.

Bekker, inżynier polskiego pochodzenia pracujący w USA, absolwent Politechniki Warszawskiej, był w latach 60. jednym z głównych konstruktorów pojazdu kołowego LRV (Lunar Roving Vehicle), używanego przez astronautów programu Apollo do przemieszczania się po powierzchni Księżyca, a zamówionego przez NASA. Wykonania pojazdu, na podstawie projektów zespołu konstruktorów kierowanego przez Bekkera, podjęły się wspólnie General Motors i Boeing.

Jezuita Michał Boym, XVII-wieczny orientalista, misjonarz, przyrodnik i kartograf, był jednym z pierwszych europejskich sinologów i propagatorem chińskiej medycyny. Stworzył pierwszy atlas Chin i pierwszy w Europie opis roślinności Dalekiego Wschodu.

Przedstawiciele polskiego środowiska artystycznego, o których mowa w filmie, to np.: rzeźbiarz Igor Mitoraj, kompozytorzy Fryderyk Chopin i Krzysztof Penderecki oraz operator filmowy Janusz Kamiński.

Wśród zagranicznych osobistości podkreślających w dokumencie Ceglińskiej-Leśnodorskiej zasługi Polaków dla świata są m.in.: Dalajlama XIV (mówi o Janie Pawle II i L. Wałęsie; wywiad z duchowym przywódcą Tybetańczyków reżyserka przeprowadziła w październiku 2013 r., gdy gościł on w Warszawie na Szczycie Noblistów), amerykański prezydent Barack Obama (wypowiedzi o J. Karskim; nie pochodzą z wywiadu z prezydentem, lecz są wykorzystanym przez Ceglińską-Leśnodorską fragmentem przemówienia, które Obama wygłosił w Białym Domu w maju 2012 r., podejmując m.in. temat II wojny światowej), reżyser Steven Spielberg (o J. Kamińskim) oraz jeden z szefów Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) Alvaro Gimenez Canete (o Mikołaju Koperniku).

O Polsce mówią w filmie także: była amerykańska sekretarz stanu Madeleine Albright, wykładowca z Berkeley prof. John Addison, dr Bill Barry z NASA, chiński pianista Yundi Li, amerykańska projektantka mody Anna Sui.

Zdjęcia do filmu realizowano od lipca 2012 r. do lutego 2014 r., m.in. w USA, Włoszech, Hong Kongu i chińskim mieście Xi'an. Przed przeprowadzeniem wywiadów z zagranicznymi osobistościami, Ceglińska-Leśnodorska zdecydowała się na wstępny research. Organizowała w różnych krajach uliczne sondy, prosząc przypadkowo napotkanych ludzi, by wymienili nazwiska znanych Polaków.

"Gdy na ulicy we Włoszech zapytałam o trzech znanych Polaków, jako pierwszy zawsze wymieniany był Jan Paweł II, na drugim miejscu Zbigniew Boniek, a jako trzeci Igor Mitoraj. Studenci spotkani na kampusie Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley na miejscu pierwszym wymieniali z kolei Alfreda Tarskiego, a na drugim Fryderyka Chopina. Chińczycy jako pierwszego podawali Chopina. Także Japończycy, którzy na miejscu drugim wskazywali Krzysztofa Pendereckiego, a na trzecim - Basię Trzetrzelewską" - opowiadała PAP Ceglińska-Leśnodorska.

Na 2 października reżyserka zapowiedziała uroczystą premierę dokumentu "Polacy w oczach świata" w Warszawie - pokaz odbędzie się w Warszawskiej Operze Kameralnej. Zaproszeni zostali m.in. Dalajlama XIV oraz projektantka mody Anna Sui - poinformowała Ceglińska-Leśnodorska. Do polskich kin, jak planuje autorka, film trafić ma w listopadzie.

Planowane są ponadto specjalne premierowe pokazy w Waszyngtonie, Nowym Jorku, Los Angeles, Rzymie, Hong Kongu i Sydney. Zainteresowanie emisją telewizyjną zgłosiła m.in. włoska Rai 1 - powiedziała PAP reżyserka.