Siedem faktów o wodzie. Niektóre mogą cię zaskoczyć

Każdego roku, 22 marca obchodzimy Światowy Dzień Wody. Ten dzień ma przypominać nam jak ważna jest woda, dzięki której żyją ludzie, zwierzęta, rośliny oraz funkcjonuje świat. O wodzie wiemy bardzo dużo, jednak wiążą się z nią fakty, które mogą być mało znane i dość zaskakujące.

Globalne ocieplenie i jego wpływ na wodę

Naukowiec o globalnym ociepleniu: prognozy są pesymistyczne [ROZMOWA]

Magazyn

Wiele osób zastanawia się czy istnieje takie zjawisko jak globalne ocieplenie. Jak mówi glacjolog Jakub Małecki "jest to przejaw szerszego procesu. Kiedy mówimy o tym zjawisku, myślimy tylko o jednym przejawie zmian klimatu. Tymczasem zmieniają się: temperatura, opady, zachmurzenie, cyrkulacja powietrza… Proces ten zachodzi i nie ma tutaj żadnych wątpliwości."

- Zdecydowana większość badaczy uważa, że wpływ na wzrost temperatury na Ziemi ma emisja dwutlenku węgla. W tej kwestii nie ma dyskusji – dodaje naukowiec.

Jaki zatem wpływ na wodę ma globalne ocieplenie? Zjawisko to dotyka szczególnie lodowce. - Gdyby cały lód zgromadzony na Ziemi stopniał, poziom morza podniósłby się o sześćdziesiąt sześć metrów. Morze Bałtyckie dochodziłoby do Kujaw albo nawet do Wielkopolski. Jesteśmy na prostej drodze do tego, żeby cały lód, po setkach albo tysiącach lat – zniknął - zaznacza badacz.

- Operując bardziej przewidywalnymi danymi, poziom morza podniesie się do końca tego stulecia o jeden metr. Mogłoby się wydawać, że to niewiele, ale ten jeden metr stanowi olbrzymią różnicę dla obszarów, które są niżej położone. Wyobraźmy sobie, co się stanie z Żuławami Wiślanymi, Holandią, Bangladeszem, wyspami na Pacyfiku. Wiele piaszczystych, rajskich wysp już teraz ma ogromne problemy – mówi Jakub Małecki.

Dlaczego gorąca woda zamarza szybciej od zimnej?

O oceanach wiemy mniej niż o kosmosie. Jakie skrywają w sobie tajemnice?

Nauka i technologia

W roku 1963 uczeń jednego z tanzańskich liceów, Erasto Mpemba zauważył, że podgrzana mieszanina do robienia lodów zamarza szybciej niż schłodzona. Zjawisko to nazwano efektem Mbemba.

Naukowcy przez lata zastanawiali się dlaczego gorąca woda zamarza szybciej niż zimna. Mimo wielu teorii nie mogli uzyskać jednoznacznej odpowiedzi. Najbardziej prawdopodobne wytłumaczenie tego zjawiska opisał, dopiero w 2017 roku, zespół amerykańsko-chińskich naukowców. Badacze twierdzili, że przyczyną niezwykłego zachowania wody są wiązania wodorowe, występujące między sąsiednimi cząsteczkami wody.

- Zauważyliśmy, że wiązania wodorowe zmieniają się, kiedy podgrzewamy wodę. W wyższych temperaturach jest więcej silnych wiązań wodorowych, dzięki czemu łatwiej jest wytworzyć strukturę krystaliczną obserwowaną w lodzie – powiedział badacz Dieter Cremer.

Ile wody jest w ludzkim ciele?

Ciało dorosłego człowieka zawiera od 60 do 70 proc. wody. Wartość ta nie jest jednak zawsze taka sama. Niemowlę, które dorasta w łonie matki ma w swoim ciele aż 95 proc. wody. Tuż po urodzeniu dziecka ilość wody w jego organizmie spada do około 77 proc.

Woda znajdująca się w ciele człowieka jest niezbędna dla jego prawidłowego funkcjonowania. Odpowiada m.in. za regulowanie temperatury organizmu czy transportowanie składników odżywczych. Bierze także udział w reakcjach biochemicznych.

Tajemnica wyschniętego Jeziora Aralskiego

Jeszcze w latach 60. XX wieku Jezioro Aralskie, znajdujące się na granicy kazachsko-uzbekistańskiej, było czwartym pod względem powierzchni jeziorem na świecie. Obecnie wody w tym zbiorniku jest bardzo niewiele, a do tak drastycznej zmiany przyczynili się… Rosjanie.

Fot. domena publiczna / commons.wikimedia.org / Basen Jeziora Aralskiego w sierpniu 2014. Czarna linia oznacza linię brzegową z lat 60. XX w.

Początek procesu wysychania Jeziora Aralskiego miał miejsce w 1918 roku. Wtedy to władze sowieckie zdecydowały, że na suchych terenach, wzdłuż rzek Amu-darii i Syr-darii powstaną plantacje bawełny. Jak podaje national-geographic.pl, „Kanały masowo budowane w dorzeczach rzek miały zasilać wodą okoliczne pola, jednak szybko okazało się, że plan ten spalił na panewce. Projekt przeprowadzano niezgodnie z wszelkimi zasadami hydrologicznymi, przez co woda nie docierała do plantacji, lecz parowała i wsiąkała w glebę po drodze. Rzeki przestały także dopływać do swojego naturalnego ujścia, co spowodowało wysychanie Jeziora Aralskiego”.

Brak wody w Jeziorze Aralskim doprowadził do wielu katastrof takich jak wyniszczenie przemysłu rybackiego, spadek produktywności okolicznych pól czy wzrost burz piaskowych i solno-pyłowych. Susza w tym rejonie powoduje także u ludzi problemy z oddychaniem, czy zapadanie na ciężkie choroby takie jak padaczka, tyfus i białaczka.

Woda w produkcji

Woda odgrywa znaczną rolę w światowej produkcji m.in. żywności, napojów czy ubrań. Aby z kilograma bawełny wyprodukować jedną parę koszuli czy jeansów konieczne jest wykorzystanie 10 tys. litrów wody. Jeszcze więcej wody, bo aż 15 tys. litrów potrzeba do wyprodukowania 1 kilograma wołowiny.

100 litrów H₂O jest niezbędne do wytworzenia tylko dwóch kromek chleba, 150 litrów do wyprodukowania 0,5 litra piwa, natomiast 200 litrów wody do produkcji ziaren kawy na jedną filiżankę tego napoju.

Co jeśli przedawkujesz wodę?

Za filtrowanie wody w organizmie człowieka odpowiadają nerki. Są one w stanie przefiltrować 1,5 litra płynu w ciągu godziny. Kiedy jednak człowiek wypije zbyt dużo wody może dojść do przewodnienia hipotonicznego.

Objawia się to np. nudnościami, wymiotami, problemem ze złapaniem oddechu, a w skrajnych przypadkach nawet śpiączką. Leczenie przewodnienia jest dość skomplikowane, więc lepiej unikać picia zbyt dużej ilości wody.

Czy H₂O jest tylko na Ziemi?

Niezwykłe odkrycie na Marsie. Znajduje się tam znaczna ilość wody

Po godzinach

Woda to związek chemiczny, który występuje nie tylko na naszej planecie. Naukowcy odkryli, że jeden z księżyców Saturna, Enceladus pokrywa niemal w całości lód. Sonda kosmiczna, badająca w 2017 roku ten obiekt ustaliła, że Enceladus skrywa pod lodową powierzchnią ocean ciekłej wody. Co więcej, okazało się, że z południowego bieguna księżyca tryskają gejzery pary wodnej sięgające dziesiątki kilometrów nad powierzchnię.

W grudniu 2021 roku sonda ExoMars, należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej, odkryła na Czerwonej Planecie dużą ilość wody. Znajduje się ona pod powierzchnią kanionów Valles Marineris. Bogaty w H₂O obszar ma powierzchnię Holandii.

Źródło: national-geographic.pl / ecowater.pl