Pod wezwaniem, świętej pamięci... i jak to będzie w skrócie? Język polski po bożemu -cz. 7

Niektórym sporo kłopotu sprawia utworzenie skrótu, gdy trzeba zapisać, że kościół jest np. pod wezwaniem świętego Marka. Czy pisze się to z kropką czy z kropkami, z odstępem czy bez odstępu, a i słowo "święty" też niekiedy wprawia z zakłopotanie. Zapraszamy na siódmy odcinek cyklu "Język polski po bożemu", w którym przejrzyście i przystępnie przedstawiamy częste błędy językowe, w tym także te, które dotyczą tematyki religijnej, w tym kościelnej.

Towarzyszą im formy poprawne – takie „po bożemu” – i zwięzłe wyjaśnienia. Niektóre z tych praktycznych i normatywnych porad pochodzą z nowego  „Słownika błędów językowych” (patrz: www.znampolski.pl) i bazują na jego pomysłowej koncepcji. Podobne porady znajdziecie też na www.facebook.com/znampolskipl/.

Co za dużo…

W skrótach niektórych wyrażeń można spotkać… nadmiar kropek. Oto przykłady:

Źródło ilustracji: ZnamPolski.pl

Nie znaczy to jednak, że gdy skracamy wyrażania składające się z dwóch lub więcej wyrazów, to kropka zawsze powinna się pojawić tylko na końcu skrótu. Taka zasada dotyczy wyłącznie tych wyrażeń, w których drugi wyraz i ew. wszystkie kolejne wyrazy zaczyna/-ją  się od spółgłoski. Jeśli natomiast początkową literą któregoś z dalszych wyrazów jest samogłoska, to kropkę trzeba postawić po skrócie każdego wyrazu: pełniący obowiązki – p.o., między innymi – m.in., ograniczona odpowiedzialność – o.o., przed naszą erą – p.n.e. itp. Owszem, są wyjątki, np. n.p.m.

Co za duże…

Było o nadmiarze (kropek), a teraz o „rozmiarze” (liter).

Źródło ilustracji: ZnamPolski.pl

Skróty pw., św., ds. należy zapisywać małymi literami. Również wtedy, gdy są one elementami wielowyrazowej nazwy własnej, której – wg innej zasady – „przysługują” duże litery. Natomiast w wypadku skrótów dotyczących osób (np. bp, o., dr) – które należy stawiać tylko przed nazwiskami lub imionami – ich zapis małą literą też jest jak najbardziej poprawny. Owszem, ze względów grzecznościowych (np. w zwrotach do danej osoby) można użyć dużej litery. W takich prostych komunikatach (informacjach), jak te powyżej jest to błąd.

I jeszcze jedno zastrzeżenie: jeśli skrót (jakikolwiek) występuje na początku zdania, to duża litera jest, oczywiście, niezbędna, np. Św. Wojciech jest patronem Polski.

A wyjaśnienie, dlaczego kropka po skrócie bp. (od formy: biskupa) jest w powyższym przykładzie poprawna – i konieczna – znajdziecie w poprzednim odcinku tego cyklu („Kościół na skróty – 1”).

Kreska – „intruzka”

Często można spotkać skróty tyś. (od tysiąc), oś. (od osiedle) itp. Co je łączy? – Zbędna – a ściślej: błędna – kreska zmiękczająca wymowę danej spółgłoski. Pojawia się ona również w słowach o „tematyce” kościelnej.

Źródło ilustracji: ZnamPolski.pl

Aby uniknąć tych i podobnych błędów, warto zauważyć, że skrót dotyczy pisowni, a nie wymowy danego wyrazu. I skoro nie ma w nim -ś-, -ć-, -ź- lub -ń-, to te litery nie mogą się też pojawić w skrócie!

Przy okazji warto zauważyć – w podanym przykładzie poprawnym – że jeśli skrót zakończony (jak większość skrótów) kropką występuje na końcu zdania, to kropki nie należy powtarzać.

Zapraszamy na kolejne odcinki językowych „pobożności”.  [MZ]

Inne przydatne porady w nowym i pomysłowym „Słowniku błędów językowych” – dostępnym przez stronę www.ZnamPolski.pl jako książka i e-book (pdf).

Znajdziesz nas także na www.facebook.com/znampolskipl/.