"Starowierski świat" w olsztyńskim zamku

Wystawę pokazującą świat starowierów, którzy przyjechali na Mazury w latach 30 XIX wieku, otwarto w poniedziałek w olsztyńskim zamku. Najbardziej znanym ośrodkiem starowierów jest Wojnowo. Do dziś na Mazurach mieszka zaledwie kilka rodzin strarowierskich.

Wystawa składa się z dwóch części. W pierwszej pokazane są fotogramy dokumentujące życie zajmujących się rolnictwem starowierów - od codziennych czynności po modlitwy. Jak powiedziała PAP Ada Bogdanowicz z olsztyńskiego muzeum, ta część wystawy została wypożyczona z muzeum w Suwałkach.

Drugą część wystawy stanowią starowierskie ikony oraz przedmioty kultu, np. lestowki tj. odpowiedniki różańca, woskowe świece, lichtarze, stroje pogrzebowe, księgi liturgiczne. Urządzono także tzw. święty kąt, który był w każdym domu staroobrzędowca. Ustawiano w nim ikony (na wystawie znalazły się ikony z klasztoru w Wojnowie), które staroobrzędowcy otaczali szczególnym kultem i czcią.

W katalogu "Ikony staroobrzędowców" kurator wystawy Grażyna Kobrzeniecka- Sikorska przypomniała, że ikony ustawiane były na półkach w specjalnych szafkach we wschodnim rogu izby, jak najadalej od drzwi. Wierni stojąc modlili się przed nimi rano, przed i po posiłkach oraz wieczorem. Nigdy ikon nie dotykali gołymi rękami, lecz tylko przez specjalne ręczniki. Ikon nie mógł też dotknąć innowierca - nawet w celach konserwatorskich. Staroobrzędowcy spali twarzą zwróconą do ikon, a podczas współżycia zasłaniali je ręcznikami.

Ponieważ ikony towarzyszyły staroobrzędowcom także w podróży, istniały ich "podróżne wersje" - one także są prezentowane na olsztyńskiej wystawie. Nazywano je "stworami".

Dzieje staroobrzędowców jako odrębnej grupy społeczno-wyznaniowej sięgają drugiej połowy XVII w. i wiążą się z rozłamem w Kościele prawosławnym (staroobrzędowcy nie przyjęli reform Soboru z 1654 roku). Schizmatycy musieli wyemigrować z Rosji, m.in. do Szwecji, Kurlandii, Prus. Do Wojnowa niedaleko Mrągowa przybyli w latach 20. i 30. XIX wieku z ziemi suwalsko-sejneńskiej, a później także z głębi Rosji. Ich najważniejszym ośrodkiem na Mazurach było Wojnowo.

Olsztyńską wystawę można zwiedzać do października.