Roczna składka ZUS dla księży to ponad 5 tys. zł

Rocznie po 5254,2 zł płaciliby na ubezpieczenia społeczne w ZUS księża i siostry zakonne pracujący w duszpasterstwie, gdyby został zlikwidowany Fundusz Kościelny. Najbardziej stratni byliby misjonarze i siostry z klasztorów klauzurowych, których składki do ZUS obecnie w 100 proc. pochodzą z Funduszu Kościelnego.

Obecnie duchowni, którzy pracują np. w duszpasterstwie, pokrywają z własnej kieszeni 20 proc. składki na ubezpieczenia społeczne (emerytalne, rentowe, wypadkowe) w ZUS a pozostałe 80 proc. płaci za nich Fundusz Kościelny.

W praktyce co miesiąc mają do zapłacenia na ubezpieczenia społeczne 87,57 zł a pozostałe 350,28 zł płaci za nich Fundusz Kościelny. Ponadto 135 zł wpłacają do ZUS na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne. Podstawa ubezpieczenia obliczana jest od minimalnego wynagrodzenia, czyli 1,5 tys. zł.

Osoby duchowne (w świetle prawa państwowego) - to nie tylko księża, ale też siostry i bracia zakonni - płacą z własnej kieszeni na ubezpieczenia społeczne rocznie 1050,84 zł od osoby. Gdyby zlikwidowano Fundusz Kościelny musieliby płacić o 4203,36 zł więcej niż obecnie czyli 5254,2 zł rocznie.

Szczególnie trudna byłaby sytuacja misjonarzy i sióstr klauzurowych, za których składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe odprowadzane są do ZUS w 100 proc. z Funduszu Kościelnego.

Kościół katolicki w Polsce posłał na misje 2170 misjonarzy, którzy pracują w 94 krajach świata. Na ich ubezpieczenia społeczne z Funduszu Kościelnego przekazywane jest do ZUS rocznie ponad 11,4 mln zł.

W Polsce jest ponadto 1412 sióstr w klasztorach klauzurowych. Nie mają one dochodów, z których te składki mogłyby opłacać. Z Funduszu Kościelnego rocznie przekazywanych jest na ich ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe - ok. 7,4 mln zł.

Propozycję likwidacji Funduszu Kościelnego, możliwości przekazywania przez obywateli 0,3 proc. podatku dochodowego oraz płacenie składek na ubezpieczenia społeczne przez duchownych przedstawił 15 marca minister administracji i cyfryzacji Michał Boni na posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu w Warszawie.

Podczas konferencji prasowej min. Boni powiedział, że "rząd uznał, iż zasady dotyczące płacenia składek na ubezpieczenie powinny być powszechne dla wszystkich grup zawodowych, niezależnie od zadań i misji przez nie wykonywanych".

Projekt rządowy zakłada, że Kościoły i związki wyznaniowe samodzielnie płaciłyby składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne duchownych. - W tym projekcie proponujemy usamodzielnienie płacenia składek przez osoby duchowne, ale uważamy też, że płatnikiem składek tych osób jest zwierzchnia instytucja wyznaniowa danej osoby duchownej - zaznaczył Boni, dodając, że ten zapis wymagać będzie uzupełnienia o dokładną definicję takich instytucji.

Płacenie składek ubezpieczeniowych przez wszystkie osoby zatrudnione w formie stosunku pracy (np. przez księży katechetów) odbywałoby się natomiast w taki sam sposób jak obecnie. - Księża katecheci będą mieli nadal wynagrodzenie i składkę ubezpieczeniową i zdrowotną odprowadzaną od wynagrodzenia, jakie otrzymują ze środków publicznych. W tej dziedzinie żadnych zmian nie ma. Uznajemy, że nie miałoby to żadnego sensu - dodał min. Boni.

Prawo przekazywania części podatku na cele związane z misją publiczną Kościołów i związków wyznaniowych obowiązywałoby od 1 stycznia 2013 r. Usamodzielnienie płacenia składek przez Kościoły nastąpiłoby z dniem 1 stycznia 2014 r.

Jak powiedział po tym spotkaniu sekretarz generalny Episkopatu Polski bp Wojciech Polak, strona kościelna tylko "przyjęła do wiadomości" tę propozycję rządu i poinformowała, że dalsze procedowanie odbędzie się w ramach prac komisji konkordatowych: kościelnej i państwowej, jako właściwych gremiów dla rozstrzygania spraw finansowania Kościoła.

W niedawnym wywiadzie dla KAI, bp Polak przypomniał, iż "Fundusz Kościelny nie jest darowizną państwa wobec Kościoła, nie jest przywilejem Kościoła czy jego dodatkowym zabezpieczeniem. Jest to rzeczywistość, która musi być rozwiązana zgodnie z zasadami sprawiedliwości, ze świadomością, że Fundusz został stworzony z dóbr zabranych Kościołowi. Dlatego mówimy jedynie o możliwości przekształcenia Funduszu".

Fundusz Kościelny został utworzony na podstawie ustawy z 20 marca 1950 r. o przejęciu przez Państwo dóbr martwej ręki, poręczeniu proboszczom posiadania gospodarstw rolnych i utworzeniu Funduszu Kościelnego.

Fundusz ten - w świetle ustawy - miał być funduszem rekompensacyjnym, działającym w ten sposób, że za przejęte dobra Kościół otrzymuje pieniądze na konkretne cele. Nigdy to nie zostało zrealizowane. W okresie komunistycznym Fundusz służył głównie na finansowanie działalności wymierzonej przeciwko Kościołowi, m.in. na wspomaganie księży patriotów. Po 1989 r. zasady działania Funduszu zostały zmienione, a większość jego wydatków obejmuje dopłaty do składek emerytalnych duchownych różnych wyznań. Jego budżet nie odzwierciedla w żaden sposób wielkość dóbr zabranych Kościołowi, lecz jest wyłącznie wyrazem uznaniowości ze strony państwa.

Fundusz Kościelny stanowi obecnie wyodrębnioną pozycję budżetu państwa w części: wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne. Dysponentem jest minister właściwy do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych - obecnie Minister Administracji i Cyfryzacji.

Środki Funduszu, stosownie do art. 9 ust. 1 ustawy z 20 marca 1950 r. i rozporządzenia Rady Ministrów z 23 sierpnia 1990 r. w sprawie rozszerzenia celów Funduszu Kościelnego, teoretycznie mogą być przeznaczane na wspomaganie działalności charytatywnej, oświatowo-wychowawczej i opiekuńczo-wychowawczej, w tym na prowadzenie domów opieki społecznej, specjalistycznych zakładów dla głęboko upośledzonych dzieci i dorosłych, domów starców, domów samotnej matki, schroniska dla bezdomnych i jadłodajnie, oraz zakłady wychowawcze i specjalnej troski bądź domów dziecka, prowadzonych przez kościelne osoby prawne.

Dotacje z Funduszu mogą być ponadto udzielane na remonty i konserwację zabytkowych obiektów o charakterze sakralnym, ale tylko na podstawowe prace zabezpieczające.

W budżecie państwa na rok 2012 r. na Fundusz Kościelny przeznaczono 94 mln 320 tys. zł.