Uniknij wyłudzenia kredytu i zabezpiecz się przed oszustami. Gdzie i jak można zastrzeć PESEL?

Coraz więcej osób pada ofiarą oszustów, którzy używają naszych danych osobowych, by np. wziąć kredyt. Ministerstwo Cyfryzacji wprowadziło usługę „Zastrzeż PESEL”, dzięki której obywatele mogą zabezpieczyć swoje dane osobowe. Z usługi można skorzystać bezpłatne i bezpieczne. Do tej pory zrobiło to już ponad 2,7 mln osób w Polsce. Natomiast od 1 czerwca 2024 roku wszystkie instytucje finansowe będą musiały sprawdzić Rejestr Zastrzeżeń Numerów PESEL, zanim udzielą komuś pożyczki czy podpiszą umowę.

Obecnie to ofiara przestępstwa czy kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązanie prawne lub finansowe. Nowe przepisy zmienią tę sytuację. Jeśli obywatel zastrzeże swój PESEL i w tym czasie ktoś zaciągnie na niego zobowiązanie, instytucja finansowa nie będzie mogła domagać się od tej osoby np. spłaty długu.

Jak można zastrzec swój PESEL?

Jest wiele możliwości i sposobów, żeby zastrzec swój PESEL. Można to robić i na poziomie stacjonarnym - w gminie. Można to zrobić w aplikacji i serwisie mObywatel. Zastrzeżenie możesz w każdej chwili cofnąć.

Co to znaczy: Zastrzec PESEL?

Numer PESEL jest jedną z najważniejszych danych, jakimi dysponujemy. Jeśli wykorzystają go niepowołane osoby, możemy znaleźć się w trudnej sytuacji. Jeśli obywatel zastrzeże swój numer PESEL, informacja o tym pojawi się w Rejestrze Zastrzeżeń Numerów PESEL.

Zastrzeganie PESEL ma chronić osoby prywatne (konsumentów) przed finansowymi skutkami kradzieży ich danych. Nie dotyczy ono innych sytuacji codziennych czy formalnych - nawet, jeśli używamy w nich swoich danych osobowych.

Od 1 czerwca br. banki i firmy pożyczkowe oraz notariusze i operatorzy telekomunikacyjni będą musieli sprawdzać ten rejestr, nim podpiszą umowę z klientem. Jeśli np. udzielą pożyczki pomimo zastrzeżenia numeru PESEL, osoba poszkodowana, której dane skradziono, nie będzie musiała spłacać zadłużenia, które zaciągnęli oszuści.

W trosce o bezpieczeństwo danych zaleca się, aby na wszelki wypadek mieć swój PESEL cały czas zastrzeżony i cofać zastrzeżenie tylko w sytuacjach, kiedy planujemy załatwić konkretną sprawę.

Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na:

- sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów), - sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty), - udział w wyborach, - ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy), - korzystanie z profilu zaufanego, - podróżowanie (np. przekraczanie granicy, podróże lotnicze czy kupowanie biletów lotniczych), - wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy), - korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).

Kto może zastrzec PESEL?

Osoby pełnoletnie, które mają numer PESEL.

Kiedy warto cofnąć zastrzeżenie?

Zastrzeżenie numeru PESEL cofnij, gdy planujesz załatwić ważną sprawę i podpisać umowę z: firmami i instytucjami finansowymi, w tym bankami i instytucjami kredytowymi (np. umowę o kredyt, pożyczkę, zakup z płatnością ratalną czy leasing), notariuszami (np. umowę o kupnie lub sprzedaży nieruchomości), operatorami telekomunikacyjnymi (np. gdy chcesz otrzymać kopię swojej karty SIM).

Zgubiony lub skradziony dowód osobisty

Nasze dane osobowe są szczególnie zagrożone, kiedy zgubimy dowód osobisty lub gdy ktoś nam go ukradnie. Od 1 czerwca, gdy zgłosimy, że utraciliśmy dowód osobisty jednocześnie automatycznie zostanie zastrzeżony numer PESEL.

Zastrzeżenie PESEL nie będzie mieć wówczas wpływu na wyrobienie nowego dowodu osobistego - będzie można to zrobić tak samo jak do tej pory.

Takie zastrzeżenie nie zostanie automatycznie cofnięte z chwilą, gdy uzyskamy nowy dowód osobisty. W takim przypadku, jeśli chcemy cofnąć zastrzeżenie, musimy zrobić to elektronicznie w aplikacji lub serwisie mObywatel albo stacjonarnie w dowolnym urzędzie gminy.

Nowe przepisy, które zobowiązują firmy i instytucje finansowe, notariuszy oraz operatorów telekomunikacyjnych do tego, aby sprawdzali rejestr PESEL, wchodzą w życie już 1 czerwca 2024 roku.

PAP/dm