Czyje szczątki zostały odnalezione na "Łączce"?

IPN ogłosi 28 września kolejne nazwiska ofiar komunistycznej bezpieki, które zidentyfikowano po ekshumacjach na Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach. Uroczystość odbędzie się z udziałem prezydenta Bronisława Komorowskiego w 75-lecie Polskiego Państwa Podziemnego.

Wyniki identyfikacji ofiar komunizmu ogłosi m.in. prezes IPN Łukasz Kamiński. W ocenie Instytutu wszystkim ofiarom terroru komunistycznego - dawnym polskim żołnierzom, którzy po II wojnie światowej walczyli z sowietyzacją Polski - należy przywrócić imię i nazwisko oraz przypomnieć o ich zasługach.

Do tej pory na Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie wydobyto szczątki ok. 200 osób, z których 28 zidentyfikowano. Udało się odnaleźć szczątki wybitnych dowódców oddziałów Armii Krajowej i Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość": mjr. Zygmunta Szendzielarza "Łupaszki", mjr. Hieronima Dekutowskiego "Zapory", a także ostatniego dowódcy Narodowych Sił Zbrojnych ppłk. Stanisława Kasznicy. Nadal są poszukiwane pochówki tak ważnych postaci dla polskiej historii jak gen. August Emil Fieldorf oraz rotmistrz Witold Pilecki.

IPN przypomina, że ostateczne zakończenie prac na Łączce, czyli wydobycie wszystkich szczątków ofiar zbrodni komunistycznych oraz budowa Panteonu Narodowego, mającego być wyrazem czci dla żołnierzy antykomunistycznego podziemia - wymaga zmiany prawa. Przeszkodą są groby z lat 80., pod którymi są ofiary; ich przeniesienie wymaga zgody rodzin.

Prace nad odpowiednią nowelizacją prowadzi Kancelaria Prezydenta. Projekt noweli ma dotyczyć dwóch ustaw: o grobach i cmentarzach wojennych oraz o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Zmiana przepisów ma pozwolić przeniesienie na stałe ok. 200 grobów wybudowanych na Łączce w latach 80., pod którymi znajdują się szczątki ofiar komunizmu z lat 40. i 50.

Obecnie prawo zabrania, by groby te mogły zostać przeniesione na stałe w inne miejsce bez zgody - jak szacuje IPN - kilku tysięcy krewnych pochowanych tam osób (możliwa jest jedynie na wniosek prokuratury ich ekshumacja, ale wówczas wszystkie groby musiałyby wrócić na swoje miejsce). Po zmianie przepisów IPN zamierza wznowić prace i dokończyć wydobywanie szczątków ofiar; następnie Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, jak zapowiedział jej sekretarz Andrzej Krzysztof Kunert, wybuduje panteon upamiętniający żołnierzy antykomunistycznego podziemia.

Prace dotyczące ofiar komunizmu prowadzone są w ramach ogólnopolskiego projektu naukowo-badawczego "Poszukiwania nieznanych miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego z lat 1944-1956". W projekcie tym uczestniczą IPN, Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Ministerstwo Sprawiedliwości oraz uczelnie medyczne ze Szczecina i Wrocławia.