RPO o stanie placówek wsparcia dziennego

Trzeba pomóc placówkom wsparcia dziennego w dostosowaniu zajmowanych lokali do nowych wymagań - apeluje Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak. Do końca czerwca placówki te muszą spełnić wymogi określone w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Z opieki tego rodzaju placówek, zwanych też świetlicami środowiskowymi, korzystają głównie dzieci zaniedbane wychowawczo lub pochodzące z najuboższych rodzin. Mogą tam odrobić lekcje z pomocą wychowawców, mają zajęcia poszerzające wiedzę o świecie, uczą się nawyków higienicznych i dostają ciepły posiłek.

- Gdyby nie placówki wsparcia dziennego, wiele dzieci trafiłoby do pieczy zastępczej - przekonuje Michalak w wystąpieniach do szefa MPiPS Władysława Kosiniaka-Kamysza oraz starostów, prezydentów miast, burmistrzów i wójtów. Dodaje, że szczególnego wsparcia wymagają świetlice prowadzone przez organizacje pozarządowe.

RPD poprosił Kosiniaka-Kamysza o informacje na temat aktualnej sytuacji placówek wsparcia dziennego oraz możliwości udzielenia im pomocy w dostosowaniu zajmowanych przez nie lokali do nowych wymagań. Również do samorządowców zaapelował o pomoc organom prowadzącym placówki wsparcia dziennego, którym grozi zamknięcie.

Z informacji docierających do RPD wynika, w najtrudniejszej sytuacji znalazły się świetlice prowadzone przez organizacje pozarządowe. Części z nich udało się zakończyć etap dostosowywania lokali do nowych standardów, jednak dla niektórych było to niemożliwe ze względu na brak środków finansowych bądź usytuowanie pomieszczenia.

Rzecznik spytał Kosiniaka-Kamysza m.in. o liczbę placówek rozwiązanych w tym roku z powodu niespełnienia standardów określonych w ustawie, liczbę placówek, które mogą zostać rozwiązane po 30 czerwca oraz o to, jakie wsparcie zaoferowało MPiPS świetlicom w dostosowaniu się do nowych wymogów.

RPD przypomniał, że jeszcze w 2012 r., gdy sygnalizował, że wiele placówek wsparcia dziennego może mieć problemy, uzyskał od szefa resortu pracy zapewnienie, że wygospodaruje środki na pomoc dla nich.

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wprowadziła zmiany w organizacji tych placówek, de facto zrównując je z placówkami oświatowymi. Oznaczało to, że aby otrzymać zezwolenie na prowadzenie placówki wsparcia dziennego, trzeba spełnić dość restrykcyjne wymogi budowlane oraz standardy sanitarne i dotyczące bezpieczeństwa pożarowego. Tymczasem większość placówek prowadzonych w formie świetlic socjoterapeutycznych i środowiskowych znajduje się w lokalach, które nie są w stanie sprostać warunkom niezbędnym do otrzymania pozytywnych opinii straży pożarnej i inspekcji sanitarnej (np. w piwnicach czy suterenach).

Michalak alarmował wówczas, że w związku z tym większość świetlic może przestać istnieć. Na wniosek RPD w październiku 2012 r. Senat przygotował projekt ustawy, który umożliwił tego rodzaju placówkom działanie na dotychczasowych zasadach przez kolejne dwa lata. Uchwalona pod koniec 2012 r. nowelizacja ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej stanowiła, że zarówno samorządy, jak i podmioty niepubliczne prowadzące takie placówki mają czas na dostosowanie się do nowych przepisów do końca 2014 r.

Wkrótce okazało się jednak, że mimo wydłużenia okresu przejściowego z 12 do 36 miesięcy, większość świetlic nie będzie w stanie spełnić ustawowych wymogów. Zdecydowano się - w kolejnej nowelizacji ustawy (uchwalonej w drugiej połowie zeszłego roku) - wprowadzić przepisy umożliwiające utrzymanie istniejących już placówek.

Te z nich, które powstały przed 1 stycznia 2012 r. (czyli przed wejściem w życie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), nie muszą spełniać nowych wymagań lokalowych i sanitarnych, jednak w obecnym kształcie mogą funkcjonować nie dłużej niż do 30 czerwca br. Aby móc dalej działać, do tego czasu muszą w taki sposób zorganizować placówkę, aby zapewniała dzieciom bezpieczne i higieniczne warunki pobytu.

To, czy warunki te zostały zapewnione, stwierdza wójt. Oznacza to, że placówki te mają czas do końca czerwca, aby - w porozumieniu z samorządem gminnym - przystosować placówkę do wymagań, jakie samorząd ten postawi.