Rzecznik Praw Dziecka wskazuje uchybienia podczas adopcji, które "naruszają dobro dziecka"

RPD zwrócił się w tej sprawie do ministrów: rodziny, pracy i polityki społecznej - Elżbiety Rafalskiej, sprawiedliwości - Zbigniewa Ziobry oraz do prezesa NIK Krzysztofa Kwiatkowskiego.

Rzecznik zbadał akta spraw sądowych dotyczących orzeczonych adopcji w latach 2014-2017. Badanie obejmowało analizę zawartych w aktach dokumentów dotyczących dziecka i kandydatów na rodziców adopcyjnych, postępowania sądowego prowadzonego wobec dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, postępowania sądowego prowadzonego po złożeniu wniosku o adopcję oraz postępowania adopcyjnego prowadzonego wobec dziecka i kandydatów na rodziców adopcyjnych w ośrodkach adopcyjnych.

RPD zaznaczył, że analiza pozwoliła dostrzec uchybienia, "które naruszają dobro dziecka lub jego interes oraz powodują, że dziecko jest niewłaściwie reprezentowane w postępowaniu sądowym". Chodzi m.in. o przewlekłość postępowania sądowego w sprawach o ustanowienie opiekuna dziecka po pozbawieniu jego rodziców władzy rodzicielskiej, po wyrażeniu przez rodziców zgody na adopcję oraz o przewlekłość prowadzenia postępowania o orzeczenie adopcji.

Rzecznik wskazał na brak bieżącej analizy sytuacji dzieci umieszczonych w pieczy zastępczej, co powoduje nieuzasadnione długie okresy ich przebywania w pieczy. Kolejnym uchybieniem jest orzekanie przez sądy adopcji z pominięciem przepisów ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz orzekanie o adopcji z pominięciem ośrodka adopcyjnego.

Zaznaczył, że w niektórych sprawach brakuje właściwej reprezentacji dzieci adoptowanych w postępowaniu sądowym (opiekun dziecka, kurator procesowy). Naruszane są także zasady poufności. RPD wskazał również na przewlekłość czynności ośrodków adopcyjnych w kwalifikowaniu dzieci do adopcji oraz orzekanie przez sądy o adopcji ze wskazaniem sprzecznie z obowiązującym art. 119 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Ponadto RPD zwrócił uwagę, że sądy sprzecznie z prawem orzekły w ośmiu sprawach adopcję ze wskazaniem. "Tylko w 30 proc. spraw dotyczących adopcji pozarodzinnej do akt sądowych dołączono dokument potwierdzający kwalifikację dziecka do adopcji, tylko w 15 proc. spraw dziecko zostało wysłuchane przez sąd. W badaniu przyjęto granicę wieku dziecka wysłuchiwanego po ukończeniu przez nie 5. roku życia" - czytamy w piśmie.