Francja: przedłużono stan wyjątkowy

Francuski Senat zaakceptował w piątek decyzję o przedłużeniu stanu wyjątkowego o trzy miesiące. Przyjął też poprawki przegłosowane w czwartek przez Zgromadzenie Narodowe. Stan wyjątkowy ogłoszony po zamachach z 13 listopada jest szóstym w historii Francji.

W zamachach terrorystycznych w Paryżu zginęło 130 osób, a 350 odniosło rany.

Poprawki do ustawy, które zostały przegłosowane w czwartek przez izbę niższą parlamentu, a w piątek - przez Senat, miały na celu dostosowanie jej do współczesnych warunków.

Zgodnie z poprawkami w przypadku wydawania zakazu zmiany miejsca pobytu przyjęto tryb stosowany dotychczas w odniesieniu do obcokrajowców i osób, którym odmówiono azylu. Zarazem wprowadzono możliwość odwołania od tej decyzji. Uproszczono też sposób wydawania przez administrację decyzji o rozwiązaniu zgromadzeń publicznych.

Procedurę i tryb wprowadzenia stanu wyjątkowego reguluje ustawa z 3 kwietnia 1955 roku. Zgodnie z nią instancją uprawnioną do ogłoszenia stanu wyjątkowego jest gabinet ministrów, który może go wprowadzić bez zgody Zgromadzenia Narodowego na okres nie dłuższy niż 12 dni. Ustawa zezwala na wprowadzenie stanu wyjątkowego już to w przypadku zagrożenia wywołanego poważnym naruszeniem porządku publicznego, już to w przypadku klęski żywiołowej. Możliwe jest czasowe ograniczenie wolności obywatelskich takich jak swoboda przemieszczania się oraz prawo pobytu.

Ogłoszenie stanu wyjątkowego wyposaża stojących na czele administracji regionalnej prefektów w takie pełnomocnictwa, jak prawo wydawania zakazu przemieszczania się osób lub pojazdów, wyznaczania stref bezpieczeństwa, w których mogą przebywać jedynie upoważnieni ludzie, i prawo do wydalania osób utrudniających pracę administracji lub policji w tych strefach. Minister spraw wewnętrznych i prefekci mogą też zarządzić konfiskatę broni.

W przypadku niezastosowania się do rozporządzeń władz działających w ramach prawa stanu wyjątkowego grozi kara pozbawienia wolności do 2 miesięcy i grzywna w wysokości 3750 euro (16 tys. złotych).

Ustawa o stanie wyjątkowym nie wprowadza godziny policyjnej. Decyzję o jej zarządzeniu podejmują w świetle francuskiego prawa prefekci i merowie miast. W 2005 roku, gdy we Francji obowiązywał poprzedni stan wyjątkowy, godzinę policyjną ustanowiono w pięciu miastach. Agencja AFP poinformowała w piątek, że władze miasta Sens wprowadziły godzinę policyjną w dzielnicy, w której dzięki rewizjom odkryto broń oraz fałszywe dokumenty. Mieszkańcy tej części miasta mają zakaz przemieszczania się od 22.00 do 6.00 rano.

Przed 2015 rokiem stan wyjątkowy wprowadzano we Francji pięciokrotnie. Trzy pierwsze przypadki były związane z konfliktem wojennym w Algierii.

Po raz pierwszy stan wyjątkowy ogłoszono w 1955 roku w reakcji na początek działań zbrojnych algierskiego Frontu Wyzwolenia Narodowego. Obowiązywał on na określonych obszarach, w sierpniu objęto nim całą Algierię. Został odwołany w listopadzie.

W maju 1958 roku, po zajęciu stolicy Algierii przez grupę generałów francuskich gotowych uznać autonomię tej prowincji, ponownie ogłoszono stan wyjątkowy, który obowiązywał tym razem w całej Francji metropolitalnej. W związku z przejęciem władzy przez generała Charles'a de Gaulle'a został odwołany 1 czerwca.

Stan wyjątkowy wprowadzony dekretem generała de Gaulle'a w 1961 roku trwał aż trzy lata. Był reakcją na próbę puczu zorganizowanego przez francuską generalicję sprzeciwiającą się oderwaniu Algierii od Francji. Obowiązywał na terytorium całego państwa (bez posiadłości zamorskich) do maja 1963 roku.

W 1985 roku ogłoszono stan wyjątkowy w położonej na Oceanie Spokojnym francuskiej Nowej Kaledonii w związku z tzw. buntem Kanaków, rdzennych mieszkańców tego terytorium. Stan wyjątkowy obowiązywał tam od stycznia do sierpnia 1985 roku. W 1998 roku Nowa Kaledonia uzyskała szeroką autonomię państwową.

W listopadzie 2005 roku rząd Dominique'a Villepina podjął decyzję o wprowadzeniu stanu wyjątkowego w związku z rozruchami na przedmieściach Paryża. Zgromadzenie Narodowe przedłużyło jego trwanie o trzy miesiące. Rozporządzenie obowiązywało w 25 spośród wszystkich 96 departamentów Francji metropolitalnej.