Joyce Banda objęła władzę w Malawi

Joyce Banda z Malawi została drugą w Afryce kobietą, która objęła przywództwo państwa. Pierwsza, Ellen Sirleaf Johnson, laureatka zeszłorocznej Pokojowej Nagrody Nobla rządzi od 2006 r. w zachodnioafrykańskiej Liberii.

Malawijka, pełniąca dotąd obowiązki wiceprezydenta, nie została wybrana na urząd, lecz odziedziczyła go po śmierci prezydenta Bingu wa Muthariki, który w zeszły czwartek zmarł na atak serca. Niewiele zresztą brakowało, a nie zostałaby prezydentem kraju. Ministrowie z rządu Muthariki i dygnitarze z rządzącej Demokratycznej Partii Postępowej nie chcieli dopuścić do jej zaprzysiężenia, twierdząc, że jako zdrajczyni powinna ustąpić z wiceprezydentury i nie sięgać po najwyższy urząd.

Wykształcona w USA właścicielka fabryki odzieżowej i piekarni, a przede wszystkim znana w całym świecie bojowniczka o prawa kobiet miała mu zapewnić reelekcję i poparcie Zachodu, którego datki składają się na połowę budżetu tego biednego kraju, leżącego nad jeziorem Niasa.

Tandem Mutharika-Banda wygrał wybory w 2009 r., ale już rok później doszło między nimi do wojny. Mutharika, 78-letni ekonomista, z reformatora i liberała z wiekiem i prezydenckim stażem przemieniał się w satrapę, a na swojego następcę szykował brata, Petera. Wobec protestów pani Joyce wyrzucił ją z partii i próbował odebrać wiceprezydenturę. Banda założyła własną, opozycyjna Partię Ludową i broniła się jak lwica. Malawi stało się jedynym na świecie krajem, w którym przez rok prezydent nie rozmawiał ze swoim zastępcą.

Wojny między prezydentami i namaszczanymi przez nich dziedzicami tronu mają już w Malawi tradycję. Bakili Muluzi, który w 1994 r. wygrał pierwsze wolne wybory i odsunął od władzy satrapę Kamuzu Bandę, składając w 2004 r. urząd sam wyznaczył na następcę Bingu wa Mutharikę. Liczył, że dziedzic będzie strzegł jego bezpieczeństwa i majątku, jakiego dorobił się jako władca. Mutharika jednak, aby wyzwolić się spod kurateli swojego dobrodzieja, już jako prezydent założył własną partię, a Muluziego zaczął ciągać po sądach za korupcję. Pod koniec panowania zaczął szukać swojego następcy, a brat wydał mu się lepszym gwarantem bezpieczeństwa niż Joyce Banda i próbował się jej pozbyć.

W zeszły czwartek Mutharika umarł na atak serca. Rząd zataił informację o śmierci prezydenta, ogłaszając, że wyjechał do Południowej Afryki na leczenie. W rzeczywistości ciało Muthariki wywieziono do Johannesburga, ponieważ z powodu kryzysu gospodarczego w stolicy kraju, Lilongwe, nie sposób było nawet prawidłowo przeprowadzić autopsji zwłok ani ich przechowywać.

Kiedy Joyce Banda ogłosiła, że wobec niedyspozycji prezydenta przejmuje jego obowiązki, dygnitarze z partii rządzącej pod przywództwem Petera wa Muthariki oskarżyli ją o próbę przewrotu. Sami zaś pospiesznie próbowali zebrać parlament na pilną sesję, by poprawić konstytucję i uniemożliwić Bandzie sukcesję tronu. Skapitulowali, gdy prezes Sądu Najwyższego Lovemore Munlo orzekł, że to ich starania będą w istocie zamachem stanu. Przekazania władzy Joyce Bandzie jako wiceprezydentowi domagał się też Zachód i państwa afrykańskie, mające dość kłopotów z Mali.