Ludzkość widziała zaledwie 0,001 proc. dna morskich głębin. Naukowcy biją na alarm

Choć oceaniczne głębiny pokrywają ponad dwie trzecie powierzchni Ziemi, człowiek widział zaledwie jedną tysięczną procenta ich dna – wynika z najnowszych analiz opublikowanych w Science Advances. Badacze z Ocean Discovery League ostrzegają, że brak wiedzy o tych ekosystemach zagraża przyszłości planety, zwłaszcza w kontekście postępującej eksploatacji zasobów głębinowych.

Głębie, czyli obszary położone poniżej 200 metrów, nie są martwą strefą. Przeciwnie – pełnią kluczowe funkcje ekologiczne: produkują tlen, regulują klimat, a ich fauna i flora mogą mieć ogromne znaczenie dla rozwoju medycyny.

Gdzie są granice naszej wiedzy?

Zebrane dane obejmują ponad 44 tysiące zejść w głębiny w okresie od 1958 roku w wodach 120 krajów. Choć brzmi to imponująco, zakres faktycznej eksploracji jest zdumiewająco mały – ludzie mają dostęp do obrazów mniej niż 0,001 proc. dna głębinowego. To obszar odpowiadający zaledwie jednej dziesiątej powierzchni Belgii.

Co gorsza, niemal 30 proc. tych obserwacji dokonano przed 1980 rokiem, przy użyciu sprzętu oferującego niską rozdzielczość i wyłącznie czarno-białe nagrania.

Eksplorują tylko najbogatsi

Ponad 65 proc. wizualnych obserwacji głębin miało miejsce w promieniu 200 mil morskich od wybrzeży trzech państw: USA, Japonii i Nowej Zelandii. Aż 97 proc. wszystkich danych pochodzi od zaledwie pięciu krajów (dodatkowo: Francja i Niemcy). To prowadzi do ogromnej nierównowagi geograficznej w badaniach, a także do wybiórczości w ocenie kondycji globalnych ekosystemów morskich.

Jak podkreślają autorzy badania, stosunkowo lepiej zbadane są kaniony, grzbiety i inne formy ukształtowania dna, natomiast najmniej wiemy o rozległych równinach abisalnych i podmorskich górach – które mogą skrywać ogromne bogactwo bioróżnorodności.

Zagrożenie bez poznania

– W obliczu zmian klimatu i planów głębinowego górnictwa nie możemy sobie pozwolić na decyzje w ciemno – ostrzega dr Katy Croff Bell, przewodnicząca Ocean Discovery League. – Musimy zacząć lepiej rozumieć ekosystemy, które znajdują się poza zasięgiem ludzkiego wzroku, ale w centrum równowagi naszej planety.

Autorzy apelują o międzynarodowe inwestycje w badania, mapowanie i rejestrowanie głębin z wykorzystaniem nowoczesnych technologii, w tym autonomicznych pojazdów podwodnych. Tylko pełniejsze dane mogą stanowić podstawę do świadomego zarządzania zasobami morskimi i ochrony najbardziej wrażliwych obszarów przed nieodwracalną degradacją.