Portugalia: 39. rocznica rewolucji goździków

W portugalskich miastach odbyły się w czwartek uroczystości upamiętniające 39. rocznicę bezkrwawej rewolucji goździków. Obchody rocznicowe przerodziły się częściowo w antyrządowe demonstracje.

Największy marsz upamiętniający rewolucję goździków wyruszył po południu szeroką Avenidą Liberdade, aleją Wolności, z lizbońskiego placu Markiza de Pombala. Uczestniczyło w nim co najmniej 100 tys. osób, w większości członków dwóch największych central związkowych UGT i CGTP.

Ich liderzy, Carlos Silva i Armenio Carlos, jeszcze przed rozpoczęciem pochodu potwierdzili, że oba syndykaty są coraz bardziej jednomyślne w krytyce oszczędnościowego programu rządu Pedra Passosa Coelho. Obaj związkowcy szli ramię w ramię na czele marszu.

Na znak solidarności z "wojskowymi, którzy dokonali bezkrwawej rewolucji, obalając w 1974 r. dyktaturę portugalską" - pisze z Lizbony AFP - były demokratyczny prezydent Portugalii, socjalista Mario Soares, uważany za jednego z ojców założycieli portugalskiej demokracji, postanowił nie brać udziału w oficjalnych obchodach rocznicowego święta i nie zajął miejsca wśród konserwatywnego członków rządu, którzy śledzili przebieg pochodu.

Soares powrócił do kraju w pierwszych dniach rewolucji goździków i jako przywódca portugalskich socjalistów przeciwstawiał się lewackim tendencjom części jej wojskowych i cywilnych liderów.

"Linia polityczna realizowana przez władze Portugalii nie odzwierciedla już celów ustroju demokratycznego odziedziczonego po (rewolucji) 25 kwietnia" - oświadczyło Stowarzyszenie 25 kwietnia, które skupia weteranów przewrotu wojskowego sprzed 39 lat.

W trakcie manifestacji w Lizbonie wznoszono okrzyki wyrażające ostrą krytykę polityki rządu, a nawet głęboko nieprzychylne nastawienie wobec centroprawicowego gabinetu i trojki, czyli Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Centralnego oraz Międzynarodowego Funduszu Walutowego, tj. kredytodawców Portugalii. Odrzucano ich żądania realizacji programu naprawy finansów publicznych poprzez głębokie cięcia w wydatkach na edukację, służbę zdrowia oraz inne cele publiczne.

Młodzież z organizacji lewicowych i lewackich niosła konia trojańskiego wykonanego z kartonu, który miał być wizerunkiem roli spełnianej wobec portugalskiego społeczeństwa przez te instytucje.

Wielotysięczne marsze upamiętniające rewolucję goździków zorganizowano także w innych portugalskich miastach, m.in. w Porto, Coimbrze oraz w Faro, gdzie domagano się dymisji rządu Passosa Coelho.

Podczas przedpołudniowej sesji portugalskiego parlamentu prezydent Anibal Cavaco Silva przypomniał o trudnej sytuacji ekonomicznej, w jakiej znalazło się społeczeństwo w efekcie wdrażanej w kraju polityki oszczędnościowej.

"Pomimo wielu wysiłków, do których zostali zmuszeni nasi obywatele, wyjścia z kryzysu nie należy upatrywać w radykalnych zmianach politycznych. Postulowane przez niektóre środowiska przedterminowe wybory parlamentarne nie są najlepszym rozwiązaniem. Do kryzysu gospodarczego i społecznego, którym Portugalia jest dziś ogarnięta, nie potrzeba nam jeszcze kryzysu politycznego" - powiedział Cavaco Silva.

O trudnej sytuacji finansowej Portugalczyków przypomniała w czwartkowym wystąpieniu również Assuncao Esteves, przewodnicząca Zgromadzenia Republiki. Zaapelowała o wrażliwość na los coraz większej grupy mieszkańców kraju, którym doskwiera ubóstwo.

39. rocznica rewolucji goździków posłużyła grupie hakerów Sidekingdom 12 do ataku na strony internetowe rządu oraz głównych portugalskich partii politycznych: socjaldemokratów (PSD), socjalistów (PS) oraz ludowców (CDS-PP). W ciągu dnia aktywiści kilkakrotnie blokowali ich witryny. W komunikacie wydanym za pośrednictwem serwisu Youtube wyjaśnili swoje działanie chęcią ukarania polityków odpowiedzialnych za “ubożenie obywateli".

Rewolucja goździków z 25 kwietnia 1974 r. zakończyła ponad 40-letnie rządy prawicowego reżimu salazarystów. Osłabienie gospodarcze Portugalii i ofiary w ludziach w wyniku przewlekłej wojny kolonialnej w Afryce były głównym powodem niezadowolenia społeczeństwa i buntu w siłach zbrojnych, które w efekcie doprowadziły do bezkrwawego obalenia dyktatury.