Włochy: obrady w Trieście na 30-lecie Inicjatywy Środkowoeuropejskiej

Trzydziestolecie istnienia obchodzi w tym roku Inicjatywa Środkowoeuropejska, powołana w czasie historycznych przemian na kontynencie po upadku żelaznej kurtyny. Doroczne spotkanie 17 szefów MSZ krajów IŚ odbędzie się w środę w Trieście na północy Włoch.

Jest to pierwsza i największa organizacja współpracy regionalnej, działająca w centrum i na południowym wschodzie Europy; to struktura dialogu politycznego, przede wszystkim na temat integracji europejskiej i jej wspierania.

Polskę na obradach w Trieście reprezentować będzie podsekretarz stanu w MSZ Piotr Wawrzyk.

Spotkaniu w siedzibie władz regionu Friuli-Wenecja Julijska przewodniczyć będzie szef dyplomacji Włoch Enzo Moavero Milanesi; Włochy stoją w tym roku na czele IŚ.

Inicjatywa Środkowoeuropejska powstała 11 listopada 1989 roku. Pomysłodawcą jej powołania był ówczesny włoski minister spraw zagranicznych Gianni De Michelis, zmarły w maju br. Głównym celem było wypełnienie luki, jaka powstawała wtedy w wyniku rozpadu bloku wschodniego, oraz ułatwienie państwom postkomunistycznym współpracy z Europą Zachodnią.

Początkiem organizacji była inicjatywa czterostronna (Quadragonale), powołana wtedy przez Austrię, ówczesną Jugosławię, Węgry i Włochy. Gdy w 1990 roku przyłączyła się do nich Czechosłowacja, nazwę zmieniono na Pentagonale, a po przystąpieniu Polski w 1991 r. na Hexagonale. Pod obecną nazwą działa od 1992 roku z inicjatywy Austrii.

W skład IŚ wchodzi 17 państw, w większości są to kraje członkowskie Unii Europejskiej, a także te kandydujące do Unii i należące do Partnerstwa Wschodniego. Do Inicjatywy należą: Albania, Białoruś, Bośnia i Hercegowina, Bułgaria, Chorwacja, Czarnogóra, Czechy, Macedonia Północna, Mołdawia, Polska, Rumunia, Serbia, Słowacja, Słowenia, Ukraina, Węgry oraz Włochy.

Austria, która była członkiem założycielem, nie figuruje obecnie na oficjalnej liście państw Inicjatywy.

Zwraca się uwagę na geograficzne i symboliczne znaczenie Triestu jako jej siedziby. Miasto to od zawsze uważano za kosmopolityczne i kojarzone z "duszą środkowoeuropejską", mające za sobą pełną zmian i przełomów historię typową dla dziejów kontynentu, a zarazem położone na skrzyżowaniu jego kultur i tradycji oraz różnych realiów ekonomicznych i społecznych.

To międzyrządowe ugrupowanie współpracy regionalnej w ostatnim czasie odgrywa mniej wyraźną i widoczną rolę na forum Europy i nie występuje z istotnymi inicjatywami. Jego działalność opiera się na dwóch hasłach: łączność i różnorodność. Obecne cele to umacnianie spójności Europy, a także jej politycznej, gospodarczej i społecznej stabilności oraz bezpieczeństwa.

Wśród zadań IŚ wymienia się ponadto pogłębianie spójności regionalnej i zacieśnianie współpracy między państwami członkowskimi niezależnie od postępów w procesie integracji europejskiej oraz promowanie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego jako katalizatora procesów zmian demokratycznych.

Szef dyplomacji Włoch Milanesi zabiega o wzmocnienie znaczenia Inicjatywy oraz współpracy w jej ramach, a także o zwiększenie jej roli przy organizacjach międzynarodowych, na czele z ONZ, w której IŚ ma status obserwatora. Za jeden z priorytetów strona włoska uważa skierowanie uwagi na młodzież i zaproponowanie specjalnej agendy o tej tematyce.