Złoty martwi dłużników, cieszy eksporterów

Zamiast oczekiwanego w 2011 r. umocnienia polskiej waluty, nastąpiło istotne osłabienie złotego. W efekcie wartość wielu kredytów hipotecznych przekroczyła ceny nieruchomości, co niepokoi kredytobiorców. Słaby złoty za to cieszy eksporterów.

Przygotowywane w 2010 r. prognozy Ministerstwa Finansów na 2011 r. przewidywały zupełnie inny scenariusz dla złotego, niż ten który miał miejsce. W uzasadnieniu do ustawy budżetowej na 2011 r. MF zakładało, że złoty umocni się w stosunku do euro o 3,5 proc., a wobec dolara o 1,7 proc. Średnioroczny kurs euro miał wynieść 3,75 zł, a dolara 2,88 zł.

Jeszcze w marcu 2011 r. resort finansów oczekiwał, że w średnim terminie złoty będzie zyskiwał na wartości. Wiceminister finansów Ludwik Kotecki tłumaczył, że umocnieniu złotego będą sprzyjać fundamenty polskiej gospodarki i konsolidacja finansów publicznych.

Osłabienie złotego przyprawiało o ból głowy przede wszystkim osoby, które zaciągnęły kredyty walutowe, zwłaszcza we franku szwajcarskim. Interwencje Narodowego Banku Polskiego na rynku walutowym, które zaczęły się we wrześniu, przynosiły jedynie krótkotrwałą ulgę.

"To nie był najlepszy rok dla kredytobiorców. Nawet osoby zapożyczone w euro w większości przypadków płacą wyższe raty niż w momencie zadłużania się" - powiedziała analityczka Open Finance Halina Kochalska.

W efekcie osłabienia złotego niektórzy kredytobiorcy zostali na trwale "związani" ze swoimi nieruchomościami. "Obecnie sprzedaż mieszkania kupionego za kredyt walutowy w latach 2007-2008 oznaczałyby stratę. Wartość takiego kredytu w wielu przypadkach przewyższa wartość nieruchomości, a już niemal zawsze przewyższa kwotę kredytu walutowego wyrażoną w złotych. W dodatku ceny mieszkań spadły" - mówi Kochalska.

W 2011 r. niskie stopy procentowe kredytów we frankach czy euro przestały kredytobiorcom rekompensować wysoki kurs tych walut. Wiosną 2011 r. co najmniej 130 tys. osób, które brały kredyty we franku w 2008 r. (wtedy waluta była najsłabsza) zaczęło płacić wyższe raty niż te, które wzięły kredyt złotowy.

O ile słaby złoty martwi kredytobiorców, o tyle cieszy eksporterów, bo za każdego dolara, czy euro otrzymują więcej złotych.

Zdaniem członka Rady Głównej Stowarzyszenia Eksporterów Polskich Mikołaja Oniszczuka, nie ulega wątpliwości, że słabszy złoty pozytywnie wpływa na wyniki eksportu. Według niego deprecjacja polskiej waluty była ratunkiem dla wielu firm, które wysyłają towary zagranicę.

"Eksporterzy nie narzekają. (...). Wręcz przeciwnie, uważają, że gdyby nie kurs złotego, z wieloma firmami byłoby nie najlepiej. Nawet jeżeli w kryzysie popyt na rynkach jest bardziej ograniczony i ilościowo eksport może spadać, wartościowo utrzymuje się i nadal jest opłacalny" - wyjaśnia Oniszczuk.

Wskazał też, że dzięki słabemu złotemu eksport odnotowuje dwucyfrowy wzrost, a w przypadku rynków wschodnich dynamika sięga nawet 30 proc. Oniszczuk zaznaczył, że eksport, obok popytu wewnętrznego jest jednym z dwóch filarów polskiej gospodarki.

"Przy mocnym złotym eksporterom byłoby znacznie trudniej utrzymać konkurencyjność. Nasz eksport jest bowiem rozdrobniony, bazuje na małym i średnim biznesie. Takie firmy nie mają wielkich zysków, działają na pograniczu opłacalności. Dlatego każde wahnięcie kursu złotego może być dla nich bardzo niekorzystne" - powiedział.

Zaznaczył, że słaby złoty ma też swoją druga stronę - podraża import. Tymczasem znaczna część polskiego eksportu jest "importochłonna".