Naśladujmy św. Józefa w codziennej pracy!

Zdarza się, że ludzie narzekają, iż nie znajdują w Ewangelii żadnych słów Józefa. Chciałoby się lepiej poznać jego oblicze moralne i reakcje wobec wydarzeń, które zmieniły jego życie. A przecież milczenie Ewangelii jest bardziej wymowne niż długie dyskursy. Ani Józef, ani Maryja nie mieli za zadanie przedstawić światu swe Dziecko; pewnie nie przyjęlibyśmy ich świadectwa. Zostali powołani po to, by przyjąć Słowo Boże, Światłość nie stworzoną i by na jakiś czas przysłonić Jego blask. W niczym nie sprzeniewierzyli się swemu posłannictwu. Józef nie miał ludziom nic do powiedzenia. A zresztą, czy mógłby powiedzieć coś, co byłoby choć trochę zbliżone do naszej rzeczywistości? Żadna z tajemnic, przeżytych przez Józefa i Maryję, nie może być wyrażona w ludzkim języku. Tego, czego doświadczyli poprzez tajemnicę Wcielonego Słowa, nie byli w stanie przełożyć na słowa; poza tym nie bylibyśmy w stanie ich zrozumieć. To do Przedwiecznego Słowa Bożego należało ujawnianie Siebie - kiedy chciało i jak uważało za stosowne. Zresztą, gdyby Józef i Maryja przemówili, to czy Żydzi uwierzyliby im? Jest to mało prawdopodobne, ponieważ oczekiwali oni na zupełnie innego Mesjasza.

Maryja i Józef zamiast mówić czynili coś lepszego: działali. Józef zrobił dla nas więcej poprzez swoje czyny, niż mógłby zdziałać poprzez słowa. Z własnej woli i z pełną świadomością zgodził się związać swe życie z życiem Słowa Wcielonego. Zgodził się na wszystkie wyrzeczenia, jakich wymagała od niego ta zupełnie wyjątkowa sytuacja. Wziął na siebie odpo­wiedzialność za Dziecko, nie stawiając żadnych warunków i nie dopytując się, jak długo to potrwa. Zgodził się być ojcem Dziecka-Boga, ojcem jedynym w swym rodzaju, ojcem w imie­niu Boga, ojcem proroczym, ojcem bardzo prawdziwym. Duch Święty w tym samym czasie kształtował serce matki u Maryi i serce ojca u Józefa.

Maryja również nie powiedziała nic, co przyczyniłoby się do poznania Jej Syna. Wyśpiewała swą wdzięczność w Magnificat potwierdzając, że Pan uczynił dla Niej cuda i że miłosierdzie Zbawiciela rozciągnie się po wiek wieków. Dała tylko jedną radę, która przechowana została dla nas w Ewangelii i która dotyczy nas wszystkich: Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie (J 2,5). To zdanie Św. Jan słyszał na weselu w Kanie; odnosiło się ono przede wszystkim do obsługujących przyjęcie, a następ­nie do nowo wybranych Apostołów. W owym momencie nie wiedzieli oni jeszcze, co mają robić. Matka Boża powiedziała im: Zróbcie wszystko, co On wam powie, zaufajcie Mu! Nie będziecie żałować, że poszliście za Nim.

Józef daje nam takie samo polecenie - nie słowami, lecz całym życiem. Zaangażował on całą swą energię fizyczną, emocjonalną, duchową i intelektualną w pozornie bezsensowną przygodę. Godząc się, aby Mesjasz narodził się w jego domu, poświęcił swój spokój i przyszłość. Dzień po dniu, w szarości codziennych obowiązków godził się na wszystkie wyrzeczenia, które wynikały z tej trudnej sytuacji. Jego zasługą jest to, że w życiu - z ludzkiego punktu widzenia - bez horyzontów i żadnych korzyści, zaufał Panu.

Ewangelia nic nie mówi o zajęciach Józefa i Maryi. Zapewne robili to, co wszyscy ich współcześni. Szli ku świętości w śro­dowisku i w okolicznościach nie będących w żaden sposób nadzwyczajnymi. Dzięki temu można ich łatwiej naśladować. Łatwiej niż innych świętych. Czasem mówi się, że święci są bardziej do podziwiania niż do naśladowania; to stwierdzenie jest niesłuszne. Nie są oni świętymi za to, że zrobili taką czy inną rzecz, lecz dlatego, że z doskonałą miłością wypełnili wolę Pana.

A żaden święty nie wypełnił woli Boga w tak doskonały sposób, jak uczynili to Józef i Maryja, żaden nie jest więc godniejszy naśladowania. Im jakiś święty znajduje się bliżej Boga, tym bardziej promieniuje on na świat. Nikt nie był tak blisko Wcielonego Słowa, jak Maryja i Józef. Zbliżając się do nich, zbliżamy się do światła; możemy się bardziej nim radować i obficiej rozlewać je na innych.

Naśladować nie znaczy kopiować; byłoby to niepotrzebne i nieudane fałszerstwo. Bóg, który nie stworzył dwóch takich samych liści na drzewie, nie chce identycznych świętych; każdy powinien być świętym w taki sposób, jak chce tego Bóg. Kamienie szlachetne różnią się kolorem i wartością; odbijają to samo światło słoneczne, ale ze skrajnie różnymi odcieniami. Tak samo jest w przypadku świętych i wybranych. Pan nie robi niczego "seryjnie"; w Jego dziełach widać zawsze harmonię i różnorodność. Żaden święty nie zaćmiewa innych; przeciwnie - jedni uwypuklają zalety drugich. Dziewica Maryja i święty Józef czynią wszystkich wybranych uczestnikami swej chwały.

Oprócz prozaicznej "pańszczyzny", która ciąży nad matką biednej rodziny, a do której należą: gotowanie, zmywanie, pranie, zbieranie owoców i warzyw, szycie ubrań, zaopatrzenie w wodę itd., było jeszcze coś, co można nazwać kontaktami towarzyskimi. Maryja miała sąsiadów i sąsiadki, a także bliż­szych i dalszych krewnych. Nieuniknione były więc zatargi; zazdrość istnieje ponad czasem i ponad granicami państw. Mieszkańcy Nazaretu nie byli gorsi od swych współczesnych, a jednak widzimy, jak wpadają w gniew przeciw Jezusowi, powodowani zazdrością. Najpierw wpadli w podziw, słuchając Jego słów w synagodze, a potem, przepełnieni złością, zapro­wadzili Go na szczyt góry, aby Go strącić w przepaść (por. Łk 4,14-30). Byłoby dziwne, gdyby gospodynie z Nazaretu nie skierowały paru nieprzyjemnych słów pod adresem Maryi, Jezusa czy Józefa. Na Wschodzie błogosławieństwa i przekleń­stwa padają bardzo łatwo.

Józef był narażony na takie nieprzyjemności o wiele częściej niż Maryja, z racji swej pracy, która zmuszała go do licznych i częstych kontaktów z ludźmi. O tym, jaki był jego zawód, dowiadujemy się jedynie pośrednio. Kiedy Jezus nauczał w sy­nagodze w Nazarecie, ludzie byli wstrząśnięci i mówili: (Mt 13, 54-55). Albo jeszcze: Czy nie jest to cieśla? (Mk 6,3). Jezus pomagał Józefowi, a więc obydwaj mieli taki sam zawód. Dla­tego Jezus określony jest jako robotnik i syn robotnika, bez dokładniejszej charakterystyki Jego pracy. Z czasem zawód ten został uściślony; termin robotnik zaczęto tłumaczyć jako cieśla. W grece, co ważne, występuje rodzajnik. I tak w tym przy­padku nie mówi się o jakimś tam robotniku, lecz o robotniku konkretnym i określonym. To do niego zwraca się każdy, kto potrzebuje czegoś w domu czy w pracy. A głównie w sprawie wszelkiego rodzaju wyrobów z drewna, takich jak: zręby domów, meble czy narzędzia rolnicze: pługi, brony, widły do oczyszczania zboża itp. Do wykonania tego wszystkiego wystarczały proste narzędzia: piła, siekiera, młotek, hebel itp. Jakość pracy zależała nie tyle od jakości użytych narzędzi, ile od pomysłowości rzemieślnika.

Józef nie był rzemieślnikiem, który uprawia sztukę dla sztuki; był zawsze gotów każdemu usłużyć. Jego dom, a raczej warsztat, był miejscem spotkań tych wszystkich, którzy potrze­bowali pomocy fachowca. Był to dom otwarty dla wszystkich, w którym wszyscy czują się dobrze. Józef zajmował się budo­wą, konserwacją i naprawą. Pracował nie tylko w warsztacie. Na pewno nieraz musiał pójść gdzieś daleko, by zaopatrzyć się w drewno czy inne niezbędne rzeczy lub by spełnić życzenie klientów, którzy żądali pracy u siebie w domu czy w polu.

Fragment pochodzi z książki Józef z Nazaretu, Bernard Martelet, Wydawnictwo WAM.