"Chrześcijanin przebacza nie dlatego, że winowajca się upokorzył, wyznał winy, przeprosił. Chrześcijanin przebacza bez jakichkolwiek wstępnych warunków. Owszem, w jakiś sposób liczy, ma nadzieję, że jego przebaczenie "otworzy" winowajcę na żal za winy i na podjęcie pokuty, ale to wszystko nie jest warunkiem wstępnym" - pisze Ludwik Wiśniewski OP w książce "Nowe czarne z białym".
Wczoraj na kolędzie w jednym z domów rozgorzała dyskusja na temat słów Jezusa zawartych w Ewangelii św. Łukasza w rozdziale 6: "Jeśli cię kto w policzek uderzy, nadstaw mu i drugi". Jest to, jak wiadomo, tekst, który inspiruje niekończące się dyskusje. Nie będę streszczał tej wczorajszej. Wielokrotnie wypowiadałem się na ten temat. Chcę po prostu napisać, jak rozumiem te niezwykłe słowa Pana Jezusa.
Niektórzy chcieliby je odczytywać jakby w nawiasie. Po prostu omijają je jako niezrozumiałe. Innym wydaje się, że słowa te oznaczają wezwanie, aby na tej ziemi nie szukać sprawiedliwości, być doskonale obojętnym na wszystko, co się tutaj dzieje, i jedynie liczyć na Boską sprawiedliwość - kiedyś, po śmierci, u Boga, w wieczności.
Jednakże w zawartej w tym poleceniu Jezusa nauce jest inna treść. I jest to coś bardzo ważnego. Ośmielam się twierdzić, że to jedno z najdonioślejszych wskazań świętej Ewangelii. Popatrzmy: kiedy człowiek zostaje uderzony, kiedy doznaje krzywdy, możliwa jest jego dwojaka reakcja: oddać - jest to reakcja człowieka silnego, albo uciekać - jest to reakcja człowieka tchórzliwego. Jezus w tym stwierdzeniu uczy: ani oddawać, ani uciekać - ale wytrzymać.
Jezus odrzuca prawo odwetu, zakorzenione u ludzi Starego Testamentu i rozpowszechnione wśród wszystkich ludów i narodów. Bardzo jasno o tym mówi w paralelnym tekście Ewangelii św. Mateusza "Słyszeliście, że powiedziano: »oko za oko ząb za ząb« (Wj 21,24). a ja powiadam wam: Nie opierajcie się złu" (Mt 5,38-39). Nie opierajcie się złu - znaczy: nie reagujcie na zło złem.
Równocześnie Jezus odrzuca bierność - nie uciekać! Wytrzymać. Nie można ot tak być zwyczajnie obojętnym na zło. Trzeba podjąć walkę, ale nie posługując się odwetem.
Ten tekst Pisma świętego był natchnieniem dla człowieka dalekiego od chrześcijaństwa, mianowicie Mahatmy Gandhiego, do podjęcia walki o wyzwolenie Indii, ale bez użycia przemocy. W okresie stanu wojennego w naszym kraju ten tekst był wskazówką dla wielu spośród nas, jak mamy walczyć ze złem.
Dla pełniejszego zrozumienia omawianych słów trzeba uwzględnić kontekst, w który są one wpisane. a kontekst mówi o miłości nieprzyjaciół i o przebaczeniu. Trwają u nas dyskusje o przebaczeniu tym, którzy w minionym okresie skrzywdzili poszczególnych ludzi i jakoś zawinili względem narodu. Wikłamy się w niepotrzebne polemiki. Niektórzy mówią, że winowajca powinien spełnić pewne warunki, aby można mu przebaczyć.
Otóż przebaczenie, którego nas uczy Chrystus, jest bezwarunkowe. Chrześcijanin przebacza nie dlatego, że winowajca się upokorzył, wyznał winy, przeprosił. Chrześcijanin przebacza bez jakichkolwiek wstępnych warunków. Owszem, w jakiś sposób liczy, ma nadzieję, że jego przebaczenie "otworzy" winowajcę na żal za winy i na podjęcie pokuty. ale to wszystko nie jest warunkiem wstępnym. Chrześcijańskie przebaczenie jest bezwarunkowe.
W tym przebaczeniu mieszczą się konkretnie trzy momenty.
Po pierwsze - przebaczający wyrzeka się odwetu, nie chce zemsty. Tego uczy Chrystus.
Po drugie - przebaczający pragnie dla tego, kto skrzywdził, dobra. Przede wszystkim dobra najwyższego, zbawienia, miłosierdzia Bożego. Dlatego Chrystus każe się modlić za nieprzyjaciół. I po trzecie - przebaczający wyrzeka się pogardy dla tego człowieka. W swoich myślach i słowach nie wyrzuca go poza rodzaj ludzki. Ten człowiek, może zbrodniarz, jest jednak bratem czy siostrą.
Przebaczenie natomiast nie oznacza usprawiedliwienia. To nie jest usprawiedliwienie ani człowieka, ani czynu. zły czyn pozostaje w dalszym ciągu złym, mimo przebaczenia. Jeśli sprawiedliwość wymaga, aby sprawca czynu poniósł karę, to powinien ponieść karę.
Przebaczenie powinno się zawsze dokonywać w prawdzie.
Przebaczam, ale nie fałszuję rzeczywistości.
Fragment książki Ludwika Wiśniewskiego OP "Nowe czarne z białym".
Skomentuj artykuł