Grzegorz z Nazjanzu i Bazyli Wielki

św. Bazyli Wielki, św. Jan Chryzostom, św. Grzegorz z Nazjansu (IV w.) (fot. wikipedia.org)

Teologia zawdzięcza im bardzo wiele. To oni należą do najważniejszych twórców refleksji nad tajemnicą Trójcy Świętej w IV wieku. Napisali tyle, ile człowiek może powiedzieć o tym, co jest niewypowiedziane. Wierni Słowu Bożemu i Tradycji Ojców Apostolskich utrwalili na długie wieki nauczanie Kościoła katolickiego o Bogu, który objawił się w Trzech Osobach a zarazem jest Bogiem Jedynym. Ich głęboka modlitwa i błyskotliwa refleksja nad Ekonomią zbawienia była bezcenna w procesie wdrażania dogmatów katolickiej wiary zdefiniowanych na Soborze w Konstantynopolu w 325 roku.

Św. Bazyli urodził się w 330 roku Cezarei Kapadockiej i pochodził z chrześcijańskiej rodziny; jego dziadek był męczennikiem. Otrzymał bardzo gruntowne wykształcenie; studiował retorykę, filozofię, i medycynę. Podczas studiów w Atenach zaprzyjaźnił się z Grzegorzem z Nazjanzu. Około roku 357 przyjął chrzest. W jednym ze swoich listów napisał:
"Pewnego dnia, jakby budząc się z głębokiego snu, zwróciłem się ku cudownemu światłu prawdy Ewangelii…, i płakałem nad mym nędznym życiem".
Zrezygnował z posady nauczyciela i udał się na pustynię. Brał przykład ze swej siostry, św. Makryny, oddając się rozważaniu życia Jezusa, którego pragnął całym sercem kochać i naśladować. Odwiedzał mnichów w Syrii, Palestynie i Egipcie. W oparciu o to doświadczenie, razem ze św. Grzegorzem, napisał reguły zakonne dla mnichów. Razem opracowali też tzw. Filokalię, antologię tekstów Orygenesa. W roku 370 Bazyli został wybrany na biskupa Cezarei Kapadockiej. Obok działalności ewangelizacyjnej i troski o piękno liturgii, cechowała go troska o ubogich, dlatego nie przestawał wzywać powierzonych mu wiernych do uczynków miłosierdzia. Zakładane przez niego bractwa łączyły modlitwę z zakładaniem szkół, hospicjów i szpitali. Bazyli z wielką odwagą interweniował u rządzących domagając się od nich większej troski o ubogich.
Papież Benedykt XVI podkreśla ważny wkład św. Bazylego w refleksję trynitarną: "jedyny Bóg, właśnie dlatego, że jest Miłością, jest Bogiem w trzech Osobach, które tworzą jedność najgłębszą, jaka istnieje, jedność boską".
Św. Grzegorz był przyjacielem Bazylego. Urodził się w 330 roku w rodzinie arystokratycznej. Po powrocie ze studiów rozpoczął życie mnicha. Jak sam napisał: "Nic nie wydaje mi się większe niż to: doprowadzić do wyciszenia własnych uczuć, do opuszczenia ciała świata, do skupienia się w samym sobie, niezajmowania się już sprawami ludzkimi, poza tymi najbardziej niezbędnymi; rozmawiać z sobą samym i z Bogiem, prowadzić życie, które przenika rzeczy widzialne; nosić w duszy zawsze czyste obrazy Boże, nie mieszając ich z formami ziemskimi i błędnymi; być prawdziwie nieskalanym zwierciadłem Boga i rzeczy boskich i stawać się nim coraz bardziej, czerpiąc światło ze światła…; cieszyć się, w obecnej nadziei, dobrem przyszłym i rozmawiać z aniołami; już porzucić ziemię, nawet pozostając na ziemi, będąc duchowymi przeniesionymi na wysokości".
W roku 362 wyświęcono go na kapłana, by pomagał swojemu ojcu. Św. Bazyli mianował go biskupem ale nigdy nie dotarł do swojej stolicy biskupiej, Sasimy. Przez kilka lat przebywał na pustyni a następnie został biskupem Konstantynopola. Spotkał się jednak z niechęcią niektórych biskupów podczas soboru powszechnego odbywającego się w tym mieście w 381 roku. Powrócił do Nazjanzu a od roku 383 aż do śmierci w 390 roku oddany był modlitwie i pisaniu dzieł teologicznych. Największą sławę przyniosły mu Mowy Teologiczne. Św. Grzegorz kontynuował trynitarną refleksję Bazylego i rozwinął teorię relacji w Trójcy. Niezrodzony to Ojciec, zrodzony to Syn i pochodzący to Duch Święty. Teolog zabiegał o ugruntowanie się wiary w bóstwo Ducha Świętego. Przyczynił się też do postępu refleksji chrystologicznej, podkreślając, że bóstwo Chrystusa i człowieczeństwo tworzą jeden podmiot. On też przyczynił się do obrony tytułu Maryi jako Bożej Rodzicielki.
Zarówno św. Bazyli jak i św. Grzegorz przeciwstawiali się heretykom nie uznającym bóstwa Jezusa lub negującym bóstwo Ducha Świętego. Obaj byli "pomocnikami Boga, ogrodnikami Bożych roślin i budowniczymi świątyni Bożej, Kościoła".

DEON.PL POLECA

Tworzymy DEON.pl dla Ciebie
Tu możesz nas wesprzeć.

Tematy w artykule

Skomentuj artykuł

Grzegorz z Nazjanzu i Bazyli Wielki
Komentarze (3)
C
chrysorroas
2 stycznia 2014, 17:25
nie jestem ekspertem, ale w 325 roku był Sobór w NICEI, nie w Konstantynopolu !!! Prosze o poprawienie tekstu. Pozdrawiam. ... To dość świadczy o kompetencji autora...
C
czytelniik
2 stycznia 2014, 17:12
nie jestem ekspertem, ale w 325 roku był Sobór w NICEI, nie w Konstantynopolu !!! Prosze o poprawienie tekstu. Pozdrawiam.
RK
Robert Kożuchowski
2 stycznia 2010, 09:51
O! I teraz w modlitwie  "Litania do Wszystkich Świętych" już wiadomo kim są święci Bazyli i Grzegorzu z Nazjanzu.