Lekcja o szczęściu

Autor pomysłu: Wojciech Żmudziński SJ

Adresat: Uczniowie klas gimnazjalnych i licealnych.

Liczba uczestników: od kilkunastu do dwudziestu kilku

Materiały: Lista cytatów. Kartka papieru, nożyczki, kolorowe flamastry lub kredki. Można również wykorzystać podczas zajęć elementy papieroplastyki.

Przebieg zajęć

Uczniowie z pewnością nie raz widzieli zaproszenia na różne uroczystości, zaproszenia na wesele, na studniówkę, bal gimnazjalny, festyn rodzinny czy dyskotekę. Można pokazać na lekcji kilka takich zaproszeń wybierając te najbardziej atrakcyjne, kolorowe, zachęcające zapraszaną osobę do wzięcia udziału w imprezie.

Niech uczniowie pomyślą, jak mogłoby wyglądać zaproszenie na uroczystości czekające na nich w Niebie.

Nauczyciel daje uczniom polecenie, aby każdy wykonał z papieru zaproszenie do Nieba adresując je do osoby, którą lubi i dobrze zna. Co by sprawiło tej osobie największa radość? Co byście chcieli, aby Bóg przygotował waszej koleżance, waszemu koledze lub osobie bliskiej, w Niebie. Skoncentrujcie się na niematerialnych, duchowych przyjemnościach, takich jak: radość płynąca z zobaczenia owoców swoich dobrych czynów (jakie to będą owoce) lub z poznania egzystencjalnych tajemnic (jakich), zachwyt nad pięknem i ludzką bezinteresownością, doświadczenie bycia osobą wyjątkową i kochaną, możliwość rozwijania własnych pasji i talentów, aktywny odpoczynek w czyimś towarzystwie. Pamiętajcie także, że człowiek jest istotą cielesno-duchową. Dlatego też przyjemności duchowe przenikają do naszej sfery cielesnej i sprawiają, że pragniemy bliskości z osobą, dla której jesteśmy kimś wyjątkowym. Wybierzcie jeden z poniższych cytatów i umieśćcie go na zaproszeniu.

"Przyjemność ma się do szczęścia mniej więcej tak, jak drzewo do ogrodu, nie ma ogrodu bez drzew, ale drzewa, nawet w wielkiej ilości, nie stanowią jeszcze ogrodu" (Władysław Tatarkiewicz)

"Szczęście to łza, którą się otarło i uśmiech, który się wywołało" (Maxence van der Meersch)

"Szczęście to jedyna rzecz, którą się mnoży, gdy się ją dzieli" (Albert Schweitzer)

"Ten jest najszczęśliwszy z ludzi, kto koniec życia umie powiązać z jego początkiem" (Johann Wolfgang von Goethe)

"Człowiek współczesny szuka przyjemności bez szczęścia…" (Maria Grossek-Korycka z Nowickich)

"Szczęście jest przyjemnością wolną od wyrzutów sumienia" (Sokrates)

"Momenty szczęścia wcale nie muszą być odpoczynkiem" (Autor nieznany)

"Człowiek szuka miłości, bo w głębi serca wie, że tylko miłość może uczynić go szczęśliwym" (Jan Paweł II)

"Człowiek, tak jak nie może sam siebie stworzyć, tak nie może sam siebie uszczęśliwić" (św. Augustyn)

Uczniowie mogą wykonać zaproszenia pracując na lekcji lub w domu, by potem zaprezentować je na forum klasy opowiadając, jakie wspaniałości zgotował Bóg ich koledze lub koleżance. Podczas prezentacji zaproszeń, nauczyciel zwraca uwagę na to, co wykracza poza cielesne, zmysłowe przyjemności. Podkreśla każde sformułowanie, które sygnalizuje istotne dla chrześcijanina wartości. Następnie animuje dyskusję wśród uczniów na temat stanu wiecznego szczęścia. Jak sobie to szczęście wyobrażają? Czy przyjemność jest warunkiem szczęścia? Czy można być szczęśliwym bez doświadczania cielesnych, zmysłowych przyjemności? Czy przyjemne odczucia czynią człowieka szczęśliwym? Czym jest duchowa przyjemność? Czym różni się ona od przyjemności zmysłowych?

Takie lub inne pytania można zadać uczniom podczas dyskusji. Pomocne będą nauczycielowi przykłady ludzi szczęśliwych zaczerpnięte z literatury, które można wpleść w dyskusję. Zajęcia kończymy stworzeniem wspólnej definicji szczęścia.

Polecana lektura:

Dariusz Piórkowski SJ, W objęciach przyjemności. Przeczytaj tutaj

Przykłady z literatury

Nauczyciel może nawiązać do bohatera książki "Mały książę", którą napisał w 1943 roku Antoine de Saint-Exupéry i którą zna dzisiaj prawie każdy dorosły Polak. Przetłumaczona została na 130 języków a sprzedana w ponad 50 milionach egzemplarzy. Czy mały książę jest szczęśliwy na swojej planecie?

Można sięgnąć do literatury średniowiecznej, gdzie idealną postawą zapewniającą wieczne szczęście była asceza. Człowiek rezygnując z dóbr materialnych oraz poświęcając się modlitwie i prostej pracy fizycznej doświadczał już za życia szczęścia duchowego. Nauczyciel może przywołać w dyskusji z uczniami postać świętego Franciszka lub świętego Aleksego. Na czym polegało ich szczęście?

W dziele Stefana Żeromskiego "Ludzie bezdomni", doktor Tomasz Judym poszukuje szczęśliwego życia w poświęceniu się ludziom potrzebującym. Pomagając ludziom cierpiącym, realizuje swój ideał szczęścia. Czy można nazwać go człowiekiem szczęśliwym?