Być może popełniasz takie grzechy, ale o tym nie wiesz. Ten rachunek sumienia otworzy ci oczy

Zaniedbujemy to i potem sprowadza to na nas cierpienie. Co gorsze, bardzo możemy zaszkodzić naszym dzieciom i wnukom.

"Wszyscy ludzie wierzący powinni sprawę sto­sunku do ochrony środowiska włączyć do swego rachunku sumienia i uświadomić sobie, że przez zaniedbania w tej dziedzinie mogą sprowadzić na bliźnich ogrom szkód i cierpienia" (z dokumentów Synodu Archidiecezji Krakowskiej 1972-1979).

Przedstawiony tu rachunek sumienia jest, oczywiście, jedynie rozszerzeniem naszych trady­cyjnych rachunków sumienia, a nie ich alternatywą. Podane poniżej pytania nie wyczerpują ludzkich możliwości grzechu w sferze ekologii. Są jedynie wprowadzeniem w obszar własnego sumienia.

Podział na trzy części ma pomóc w uświadomie­niu sobie kierunku, w którym ma iść nawróce­nie. Grzech, zaniedbanie może dotyczyć relacji z Bogiem, samym sobą i całym stworzeniem. Pyta­nia mają za zadanie pomóc w weryfikacji własnych postaw wobec rzeczywistości, ukazać obszary potrzebujące nawrócenia myślenia, odczuwania, działania.

I

"Zakłócenia równowagi, na które cierpi dzisiejszy świat, w istocie wiążą się z bardziej podstawowym zachwianiem równowagi, które ma miejsce w sercu ludzkim" (Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, nr 10).

• Czy uznaję Boga za Stwórcę, Ojca, Dawcę życia i istnienia?
• Czy pogłębiam swoją relację z Bogiem?
• Czy dziękuję Bogu za dar życia?
• Czy przez piękno zawarte w przyrodzie uczę się dostrzegać Boga, jej Stwórcę?
• Czy w swoim działaniu uznaję wyższość i mądrość woli Boga nad własnymi planami?
• Czy dziękuję Bogu za otrzymane talenty, czy dobrze z nich korzystam?
• Czy współpracuję z łaską Boga w budowa­niu lepszego świata?
• Czy Pismo Święte jest dla mnie księgą życia, czy traktuję je jako słowo Boga do mnie?

II

"Czy ów postęp, którego autorem i sprawcą jest człowiek, czyni życie ludzkie na ziemi pod każdym względem «bardziej ludzkim», bardziej «godnym człowieka*? Pytanie to muszą stawiać sobie wszyscy ludzie" (Jan Paweł II, Redemptor hominis, nr 15).

• Czy i w jaki sposób kształtuję swoją wraż­liwość na potrzeby bliźniego, na cierpienia człowieka?
• Jak oceniam wartość siebie i innych ludzi? Czy przedkładam bogactwo duchowe nad bogactwo materialne, czy też jestem nasta­wiony jedynie na korzyść własną i kon­sumpcję?
• Czy dbam o własne zdrowie? Czy w mia­rę możliwości prowadzę zdrowy tryb życia (sport, zdrowe jedzenie, odpoczynek)?
• Czy rozwijam u siebie poczucie piękna przy­rody i dbałość o jego zachowanie? Czy uczę się obserwacji świata przyrody?
• Czy korzystam z dostępnej wiedzy, informa­cji na temat otaczającego mnie środowiska? Czy rzetelnie dochodzę prawdy o zagroże­niu środowiska?
• Czy korzystam świadomie z danych mi dóbr naturalnych?
• Czy czuję się odpowiedzialny za otaczający mnie świat, za ekologię mego serca, domu, środowiska życia, pracy?
• Czy staram się patrzeć perspektywicznie? Czy kształtuję swą wyobraźnię? Czy potrafię zobaczyć możliwe dobre i złe skutki mych wyborów, działań i postaw?

III

"Chrześcijanie nie sądzą, jakoby dzieła zrodzone przez pomysłowość i sprawność ludzi przeciwsta­wiały się potędze Boga, przeciwnie, są oni przeko­nani, że zwycięstwa rodzaju ludzkiego są oznaką wielkości Boga i owocem niewypowiedzianego Jego planu. Im zaś bardziej potęga ludzi rośnie, tym szerzej sięga odpowiedzialność zarówno jed­nostek, jak i społeczeństw" (Konstytucja duszpa­sterska o Kościele w świecie współczesnym Gau-dium et spes, nr 34).

• Czy przykładem i słowem uczę innych postawy szacunku dla wszelkiego życia jako daru od Boga?
• Czy wobec świata stworzonego nie zacho­wuję się jak pan i rządca? Czy kształtuję swoją postawę brata i odpowiedzialnego gospodarza?
• Czy korzystając z bogactw przyrody, pamię­tam, że są one dobrem wspólnym wszyst­kich ludzi i pokoleń, które przyjdą po nas? Czy nie dopuszczam się rozrzutności i mar­notrawstwa?
• Czy jestem opiekuńczy wobec tych, za któ­rych jestem odpowiedzialny, których ko­cham, którzy są pod moją opieką?
• Czy jestem świadkiem i nauczycielem posta­wy odpowiedzialności i troski o wszelkie stworzenie? Czy zachęcam innych do obser­wacji przyrody?
• Czy szanuję życie ludzkie od poczęcia do naturalnej śmierci? Czy nie jestem zwo­lennikiem aborcji, eutanazji? Czy człowieka przedstawiam tylko w aspekcie biologicz­nym, pomijając wymiar duchowy?
• Czy szanuję ciało swoje, bliźnich? Czy nie niszczę życia przez przemoc, nałogi, używ­ki, niedbałość o zdrowie, nieprzestrzeganie zasad higieny i bezpieczeństwa? Czy np. nie skazuję bliźnich na wdychanie dymu tytoniowego?
• Czy wskazuję na zależność zdrowia fizycz­nego i psychicznego człowieka od czystości środowiska przyrodniczego?
• Czy nie bagatelizuję spraw ochrony śro­dowiska, poszanowania życia człowieka i wszelkiego istnienia? Czy problemu zagro­żenia środowiska nie uważam za wymyślo­ny, a troski o ochronę przyrody za przejaw maniactwa i nadwrażliwości?
• Czy stosuję do budowy mieszkań materia­ły nieszkodliwe dla zdrowia ludzi? Czy nie niszczę zieleni na terenie budowy lub czy nie zmieniam szkodliwie warunków śro­dowiskowych?
• Czy niepotrzebnie nie wycinam drzew i krzewów? Czy nie wypalam trawy na łąkach i miedzach?
• Jak gospodaruję we własnym domu, w moim otoczeniu, za które jestem odpowiedzialny?
• Czy nie wyrzucam w niedozwolonych miej­scach śmieci, odpadów, resztek środków ochrony roślin?
• Czy używam nawozów i środków ochrony roślin prawidłowo co do ilości i terminu zabiegu? Czy nie zatruwam przyrody ście­kami z gospodarstwa i domu?
• Czy nie niszczę równowagi przyrodniczej przez nieprzemyślane melioracje?
• Jaki jest mój stosunek do zwierząt, roślin, których nie znam? Czy staram się poznawać moje otoczenie?
• Czy nie zadaję cierpień zwierzętom, np. przez zbyt ciasne pomieszczenia, niedokarmienie itd.?
• Czy przestrzegam i wymagam przestrzega­nia w lesie, na szlakach i ścieżkach turystycz­nych zachowania spokoju, niezaśmiecania, chodzenia według oznaczonych tras, nie-zbierania bez potrzeby roślin i niepłoszenia zwierząt? Czy nie zostawiam po sobie śmieci, nie palę ognisk ani papierosów w miejscach, w których jest to wyraźnie zabronione?
• Czy czas urlopu spędzam w spokoju koniecznym do odpoczynku własnego oraz innych ludzi?
• Czy nie niszczę bezmyślnie przyrody, np. przez niepotrzebne zrywanie roślin, płoszenie i zabijanie zwierząt, niszczenie jaskiń, skał przez odłupywanie kawałków, wykonywa­nie napisów?
• Czy dbam o dobry stan techniczny pojaz­dów, aby nie były źródłem nadmiernego hałasu i spalin? Czy przestrzegam zakazów wjazdu do lasu? Czy nie parkuję na zieleń­cach, nie myję pojazdu w rzece, nie spusz­czam oleju do kanalizacji?
• Czy staram się tak kształtować moją pracę, aby nie tylko nie szkodziła środowisku, ale przynosiła mu korzyść (np. przez wymyśle­nie, co zrobić z odpadami...)?
• Czy nie jestem jednym z drobnych, ale skutecznych niszczycieli Ziemi przez niepotrzebny hałas, deptanie trawników, beztroskie śmiecenie, łamanie gałęzi, rwanie ziół i kwiatów, płoszenie ptaków, wrogość do zwierząt i inne niszczycielskie czyny?

"Człowiek może i powinien miłować rzeczy jako stworzone przez Boga. Otrzymuje je bowiem od Boga i widzi je niejako spływające z ręki Bożej - dlatego je szanuje. Dziękując za nie Bogu Dobro­czyńcy i używając stworzeń, i korzystając z nich w duchu ubóstwa oraz wolności, wprowadza siebie w prawdziwe posiadanie świata niby nic nie mając, a wszystko posiadając" (Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes, nr 37).

^{Materiał pochodzi z książki "Brewiarz ekologa" >>}

^{Tekst pierwotnie ukazał się na stronie REFA >>}