ADHD. Jaki jest stosunek ojca do dziecka?

ADHD znacznie częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek - przynajmniej jako połączenie braku koncentracji i nadpobudliwości. Właśnie dlatego, że ADHD jawi się jako typowo „męski" problem, na nas, mężczyznach, spoczywa obowiązek szczególnej troski i odpowiedzialności za naszych własnych synów.

Podczas wielu spotkań z rodzinami z ADHD zadaję pytanie: „Jaki jest stosunek do ojca?". Pytanie to może pójść jednak i w innym kierunku: „Jaki jest stosunek ojca do dziecka?". Zadaję sobie to pytanie także podczas oglądania programów informacyjnych na temat rodzin z ADHD w telewizji, rzadko jednak znajduję tam na nie odpowiedź.

"Do poradni zgłasza się mężczyzna, którego syn ma ADHD. Chłopiec jest bardzo agresywny, czasami demoluje nawet swój pokój, wszystko to każe ojcu z niepokojem patrzeć w przyszłość. W trakcie porady systemowej okazuje się, że mężczyzna ten sam wychował się bez ojca. Nigdy go nie poznał. Jako dziecko uważał to za brak i opowiadał swoim przyjaciołom różne zmyślone historie, aby tylko usprawiedliwić nieobecność ojca. Później sam próbował go odnaleźć, ale bezskutecznie. Mężczyzna ten powiedział mi również, że jego ojciec nie żyje już od dziesięciu lat, a on od ośmiu lat wie, gdzie znajduje się jego grób. Ale nigdy tam nie był. Człowiek ten przez trzydzieści lat odczuwał brak ojca i chętnie byłby się z nim spotkał. A jednak, kiedy w końcu czegoś się dowiedział, przez osiem lat nie mógł niczego przedsięwziąć.

Podczas naszych spotkań w poradni mężczyzna ten zbliża się wewnętrznie do swojego ojca. Zawiera z nim pokój. Jest to trudny proces, który na chwilę na nowo otwiera stare rany. Zdarzają się też na tej drodze „ remisje", podczas których człowiek ten nie chce nic wiedzieć „o tym wszystkim". Ciągle jednak zachowanie jego własnego dziecka pozostaje dla niego wskazówką, w jaki sposób może zaakceptować własnego ojca. Jeśli zbliży się do niego wewnętrznie, jego własne dziecko także do niego przyjdzie i przytuli się do niego, spokojne i ufne, jeśli jednak zwróci się on duchowo przeciwko swojemu ojcu, to i jego własny syn nie zbliży się do niego i będzie zachowywał się w swój zwykły, agresywny sposób."

Oto i korzyść płynąca z ADHD: z jego pomocą można pokazać ojcu, w jak wielkim konflikcie pozostaje ze swoim własnym rodzicem. Jakim ojcem dziecka z ADHD może być bowiem ktoś, kto sam nie może zaakceptować własnego ojca? Jest rzeczą niezmiernie ważną, abyśmy podczas naszej obecności w domu byli obecni także dla naszych synów - tym bardziej, im więcej czasu spędzamy w pracy.

Poniżej podajemy kilka wskazówek pomocnych na co dzień, które sam od czasu do czasu skutecznie stosuję w postępowaniu z moimi - przejściowo nadpobudliwymi - synami.

• Przede wszystkim zatroszczcie się o swój własny spokój.
• Skoncentrujcie się na własnej relacji z ojcem... Zastanówcie się, na ile go lubiliście. Zastanówcie się też, ile spędzał z Wami czasu.
• Zwróćcie się do Waszego dziecka, nie stawiając żadnych roszczeń. Zwróćcie się do niego z zamiarem podarowania mu czegoś - samych siebie.
• Bądźcie uważni, równocześnie jednak skierujcie swą uwagę do Waszego wnętrza: wyobraźcie sobie, że jesteście ogromną bramą, za którą otwiera się nieskończoność. Tam właśnie znika całe nadpobudliwe ADHD Waszego dziecka, po prostu rozpływa się w tej nicości. Jeśli Wam się to uda: Co zaobserwowaliście w Waszym synu?
• W wyobraźni otulcie Waszego syna w chustę spokoju.
• W myślach powiedzcie mu: „Tato zostanie z tobą". (Jeśli ciężko Wam będzie się na to zdobyć, powiedzcie mu: „Zostanę z tobą". Sprawdźcie, co dla Was samych zabrzmi lepiej). Dajcie mu odczuć, że wolno mu mieć Was w całości. (Jeśli się nie uda, zapytajcie samych siebie, dlaczego nie możecie poświęcić się mu całkowicie).

Ćwiczenia te mają jedną wadę: nie pasują zbytnio do mężczyzny typu Jean Claude van Damme, Sylvester Stallone czy Arnold Schwarzenegger, lecz raczej do wizerunku mężczyzny reprezentowanego przez Robina Williamsa - bądźcie zatem gotowi na rezygnację z wizerunku „bohatera".

Więcej w książce: Zrozumieć i leczyć dzieci nadpobudliwe. Poradnik dla rodziców - Bernd Mumbach