Polak człowiekiem zmęczonym. Dlaczego ciągle jesteśmy wyczerpani?

Liczby są bezwzględne i wskazują na to, że Polacy są narodem ludzi zmęczonych. W badaniu przeprowadzonym przez UCE RESEARCH i SYNO Poland ankietowani mieli odpowiedzieć, czy występuje u nich jeden z takich objawów depresji jak zmęczenie, brak energii, kłopoty ze snem czy obniżenie nastroju. Aż 72,8 proc. badanych potwierdziło, że odczuwa przynajmniej jeden z wyżej wymienionych oznak. To właśnie zmęczenie i brak energii, zaraz po obniżonym nastroju, było wskazywane najczęściej.

Dla wielu ludzi, zwłaszcza tych mieszkających w dużych miastach, poranna podróż do pracy to nic przyjemnego. Tramwaje i autobusy wypełnione po brzegi, a na drogach ciągnące się korki. Zamiast uśmiechów, na twarzach widać rozgoryczenie, niechęć do życia, zaspanie. Ze snem u Polaków, zwłaszcza młodych, faktycznie jest nie najlepiej. Z badania UCE RESEARCH i SYNO Poland przeprowadzonego dla platformy ePsycholodzy.pl wynika, że niecałe 44 proc. z tysiąca pytanych Polaków jest zadowolonych z jakości swojego snu, podczas gdy jeszcze w 2021 roku ten wynik wynosił 55,9 proc. Z czego wynika tak drastyczna zmiana?

Praca i finanse wpływają na zmęczenie

"Pogorszenie wynika z tego, że sytuacja ekonomiczna Polaków jest coraz trudniejsza. Więcej osób martwi się sprawami zawodowymi, chociaż mamy stosunkowo niskie bezrobocie. Ludzie niepokoją się rosnącymi cenami w sklepach i stałymi zobowiązaniami finansowymi. Pracują od wczesnych poranków do późnych godzin nocnych, żeby związać koniec z końcem. Nie mają czasu na odpowiedni wypoczynek. Do tego wyraźnie widać, że obecny stan wysokiej inflacji ma dużo gorszy wpływ na sen Polaków niż sama pandemia, która przecież była bardzo niekorzystnym zjawiskiem społecznym. Wiele firm bankrutowało, a zwykli Polacy zamartwiali się o swoją pracę" – wskazują analitycy raportu.

Polacy swój sen uzależniają od sytuacji finansowej. Kiedy pieniędzy nie ma, lub jest jakiś inny problem z nimi związany, wówczas nie potrafimy wypoczywać. W przywoływanym badaniu niemal 40 proc. osób wskazało, że ich trudności ze snem wynikają właśnie z kłopotów finansowych. Jeszcze dwa lata temu na tę przyczynę wskazywało jedynie 13,8 proc. ankietowanych.

– Tak istotny przyrost liczby respondentów wskazujących na trudności finansowe jako główną przyczynę problemów ze snem w ciągu dwóch lat może wynikać z dynamicznych zmian gospodarczych w tym okresie. Kwestie finansowe, utrata pracy lub spadek dochodów, generują stres i niepewność, co negatywnie wpływa na jakość snu. To, czy trend wzrostowy utrzyma się, zależy od sytuacji ekonomicznej. Jeśli sprawy finansowe nadal będą jednym z głównych tematów społecznych, o których się mówi – a sądzę, że tak będzie jeszcze przez dłuższy czas, to związane z nimi trudności ze snem mogą nadal pozostawać znaczące – zauważa Michał Murgrabia założyciel ePsycholodzy.pl.

Polska w ogonie państw najbardziej wypoczętych

W ubiegłym roku producent mebli sypialnych Bed Kingdom zbadał, który kraj w Europie jest najbardziej wypoczęty. Polska wypadła w tym zestawieniu blado, zajmując 23. miejsce spośród 28 uwzględnionych państw. Pierwsze trzy miejsca w tym rankingu przypadły po kolei Słowacji, Finlandii i Bułgarii, z kolei na samym końcu zestawienia znalazły się Włochy, Holandia i Grecja. Dlaczego Słowacy są bardziej wypoczęci od Polaków? "Niektóre z powodów, dla których Słowacy śpią tak spokojnie w nocy, to aż 28 dni płatnego urlopu w ciągu roku, dodatkowe 15 dni świąt publicznych oraz 12 godzin wypoczynku między zmianami w pracy. Większość krajów w Europie ma minimum 11 godzin wypoczynku dobowego – czytamy na portalu biznes.interia.pl.

O Polakach mówi się, że to niezwykle pracowity naród. Niestety skutki naszej pracowitości nie zawsze dają pozytywne efekty, a nadmiar pracy znacząco wpływa na poziom naszego zmęczenia. Jak wynika z danych Eurostatu na rok 2023, przeciętny obywatel Unii Europejskiej pracuje 37,5 godziny tygodniowo. W tym zestawieniu Polska zajmuje czołowe, bo 2. miejsce. Nie jest to jednak powód do dumy, gdyż na końcu zestawiania znalazły się państwa, w których tydzień pracy jest najkrótszy. Polacy pracują średnio 40,4 godziny tygodniowo, a wyprzedzają nas jedynie Grecy (41 godzin). Najkrócej w UE pracują Holendrzy (33,2 godziny), Niemcy (35,3 godziny) i Duńczycy (35,4 godziny).

Dlaczego pracujemy tak dużo?

O tym, dlaczego pracujemy tak dużo mówi w rozmowie z Onetem dr Anna Kieszkowska-Grudny, psycholożka i psychoterapeutka z Instytutu BezStresu: "W latach 90. i później nowy rynek pracy dopiero się w Polce kształtował. Możliwości awansu dla tych zaharowujących się były niemal nieograniczone. Oczywiście, generalizuję, bo każda sytuacja każdej jednostki jest odmienna, jednak próbujemy ocenić całość. I w tej całości wyraźnie widać, że w epoce transformacji i zaraz po niej polski rynek ewidentnie doceniał tę 'kulturę wypruwania żył'. To były niewiarygodnie dynamiczne przemiany gospodarcze, my wchodziliśmy w demokrację, rynek wchodził w kapitalizm i dopiero się tworzył... My byliśmy w tej zmianie i widzieliśmy – jeśli nie u siebie, to u kogoś innego, że 'więcej pracujesz, to więcej masz'".

- Normą i wręcz nobilitacją stało się zapracowywanie się. Powodem do dumy. A że tracimy życie osobiste? Cóż, są rzeczy ważne i ważniejsze, jak się wtedy mawiało. I mamy teraz efekty. Ludzi wypalonych, zestresowanych, chronicznie zmęczonych i rodziny, w których nie ma nic, co by je łączyło, bo zamiast pielęgnować więzy, rodzice przepracowali ten czas – dodaje dr Kieszkowska-Grudny.

Dla wielu ludzi praca oznacza ciągły stres, który ma ogromny i negatywny wpływ na zdrowie psychiczne Polaków, co także przekłada się na wysoki poziom naszego zmęczenia. Autorzy badania przeprowadzonego na zlecenie Nationale-Nederlanden, zapytali respondentów o czynniki, które prowadzą do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego polskiego społeczeństwa. Na stres w życiu codziennym wskazało aż 79 proc. ankietowanych. Na drugim miejscu znalazła się inflacja - na nią wskazało 76 proc. badanych.

Polak zmęczony nieustannie

Zmęczenie nie oznacza jedynie kilku gorszych dni w miesiącu. Okazuje się, że większość z nas zmaga się ze stałym, chronicznym zmęczeniem. W badaniu przeprowadzonym przez Centrum Diagnostyki Organizmu Revitum, aż 62 proc. respondentów wskazało, że czuje się stale zmęczona. Takie osoby nierzadko szukają pomocy u lekarza. - Zgłasza się do mnie coraz więcej pacjentów, którzy czują się zmęczeni – mówi lekarz rodzinny Magdalena Bochniak w rozmowie z portal.abczdrowie.pl i dodaje: "Chorzy skarżą się na całkowity brak energii. Czują się niewyspani, mimo przespanej nocy. Często odsypiają w weekend. Tracą radość życia".

- Uczucie zmęczenia, odbierające chęć i motywację do działania, może potęgować negatywne myśli. Poczucie braku energii może być związane z wieloma czynnikami i występować też w innych zaburzeniach psychicznych. Jeśli danej osobie trudno jest samej odpowiedzieć na pytanie, dlaczego czuje ww. objaw, powinna udać się do lekarza lub psychologa – wskazuje Michał Murgrabia.

Zmęczenie. Jak sobie z tym poradzić?

Na zmęczenie wpływa naprawdę wiele różnych czynników, których nie można bagatelizować. Nie ma też jednej i sprawdzonej odpowiedzi na to, jak sobie ze zmęczeniem radzić. Magdalena Bochniak proponuje jednak, aby zacząć od zmiany stylu życia. - Zalecam spacery, nawet w pochmurne dni. Polecam zmienić dietę na lekką. Warto przyjmować witaminę D, właśnie jesienią i zimą, gdy brakuje nam słońca – wyjaśnia.

- Ludzie, którzy dobrze zarządzają swoją energią, to są ludzie, którzy są po prostu szczęśliwi. Mają zwykle dobrze poukładane priorytety, są blisko swoich wartości, którzy wiedzą, jakie są te wartości i od nich zaczynają dzień – tłumaczy z kolei Marzena Jankowska, wykładowca Wyższej Szkoły Bankowej w Chorzowie i Katowicach w rozmowie z Newseria Biznes.

Źródło: ePsycholodzy.pl / Onet / PAP