Abp Babjak SJ doktorem honoris causa UKSW

Greckokatolicki metropolita preszowski abp Ján Babjak SJ jest od 25 kwietnia doktorem honoris causa Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego (UKSW) w Warszawie. Hierarcha sprawuje swój urząd od czasu nadania przez Benedykta XVI przed 5 laty Kościołowi greckokatolickiemu u naszych południowych sąsiadów rangi metropolii "sui iuris". 6 stycznia br. minęło też 10 lat od przyjęcia przez władykę sakry biskupiej z rąk Jana Pawła II w Rzymie.

W ceremonii wzięli udział m.in. metropolita warszawski kard. Kazimierz Nycz, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski bp Wojciech Polak, greckokatolicki metropolita przemysko-warszawski abp Jan Martyniak, ambasador Słowacji w Polsce Vasil Grivna, przedstawiciele władz samorządowych i państwowych stolicy i dzielnicy Bielany, a także stołecznych uczelni wyższych. W czasie spotkania odczytano depeszę gratulacyjną dla nowego doktora h.c. od minister nauki Barbary Kudryckiej.

Witając wszystkich zebranych rektor UKSW ks. prof. Stanisław Dziekoński zaznaczył, że nadanie komuś tytułu doktora honoris causa jest zawsze wielkim wydarzeniem dla uczelni, która przyznaje ten tytuł. W wypadku zaś uniwersytetu, którego patronem jest Prymas Tysiąclecia, jest to szczególnie zobowiązujące. Rektor zwrócił również uwagę na fakt nadania tej godności w Roku Wiary i w roku 1150. rocznicy przybycia na ziemie dzisiejszej Słowacji świętych Braci Cyryla i Metodego, którzy w ten sposób rozpoczęli tam swą misję ewangelizacyjną wśród Słowian.

Mówca zaznaczył także, iż dzisiejszy doktor honorowy jest nie tylko duchownym, i to bardzo zaangażowanym w życie swego Kościoła, ale również zna z własnego doświadczenia jego losy zwłaszcza w okresie reżymu komunistycznego, który - w 1950 zdelegalizował wszystkie zakony męskie i Kościół greckokatolicki, a jego dotychczasowych wiernych zmuszał najczęściej do przechodzenia na prawosławie.

Z kolei pełniący obowiązki dziekana Wydziału Nauk Historycznych i Społecznych dr hab. Tadeusz Kamiński przedstawił tekst uchwały Senatu uczelni z 21 lutego br. o nadaniu arcybiskupowi tytułu doktora honoris causa. Zaznaczył, że decyzję w tej sprawie zatwierdzono jednogłośnie, uczelnia chciała bowiem w ten sposób podkreślić zarówno znaczący dorobek naukowy kandydata, jak i jego świadectwo wiary dawane w trudnych czasach delegalizacji i prześladowań grekokatolików w całej ówczesnej Czechosłowacji (lata 1950-68).

Następnie ks. prof. Tadeusz Bąk ukazał w laudacji krótko postać arcybiskupa. Zauważył na wstępie, że w jego "pasterskiej i intelektualnej posłudze (...) uderza wierna realizacja wizji Kościoła, ukazanej w konstytucji [soborowej] "Gaudium et spes". "Kulturowe wyzwania epoki wielkich przemian wyznaczają kierunki pasterskiej troski hierarchy, którego posługa jest w szczególny sposób związana z pontyfikatami bł. Jana Pawła II i Benedykta XVI" - stwierdził laudator.

Przedstawił krótko życiorys metropolity preszowskiego. Urodził się on 28 października 1953 w miejscowości Hažin nad Cirochou koło Humennego we wschodniej Słowacji. Po ukończeniu jedynego w czasach komunistycznych na ziemi słowackiej Wydziału Teologicznego św. Cyryla i Metodego w Bratysławie przyjął 11 czerwca 1978 w Preszowie święcenia kapłańskie. Pracował potem jako wikary lub proboszcz w dwóch parafiach (do 1989), a w 1987 wstąpił potajemnie do Towarzystwa Jezusowego. Gdy jesienią 1989 upadł w ówczesnej Czechosłowacji reżym komunistyczny, ks. Babjak mógł bardzo ożywić swą działalność duszpasterską, m.in. uzupełniał swą wiedzę w Papieskim Instytucie Wschodnim w Rzymie, był też współpracownikiem sekcji słowackiej Radia Watykańskiego a po powrocie do kraju był wykładowcą, rekolekcjonistą i napisał pracę doktorską. Zbierał też i stopniowo ogłaszał materiały o męczeństwie grekokatolików pod rządami komunistycznymi.

11 grudnia 2002 Jan Paweł II mianował go biskupem grecko-katolikiej eparchii (diecezji) preszowskiej i osobiście udzielił mu sakry 6 stycznia następnego roku w bazylice św. Piotra w Watykanie. A gdy 30 stycznia 2008 Benedykt XVI utworzył metropolię greckokatolicką "sui iuris" z dwiema eparchiami, pierwszym jej rządcą został właśnie bp Babjak, wyniesiony tym samym do godności arcybiskupa metropolity.

Ks. prof. Bąk zwrócił uwagę, że grekokatolicy słowaccy, będący spadkobiercami Unii Użhorodzkiej z 1646, doświadczyli wielu ciężkich prób w czasach rządów komunistycznych - wielu duchownych, łącznie z biskupami, i świeckich trafiło do więzień, a niektórzy nawet zginęli za dochowanie wierności Ewangelii i Kościołowi. "Zlikwidowany przez komunistów Kościół greckokatolicki nadal funkcjonował w podziemiu, kapłani narażeni na represje nieśli posługę duszpasterską wiernym" - podkreślił mówca. Kościół odżył w 1968, choć nadal nie mógł mieć własnego biskupa. To stało się możliwe dopiero pod koniec 1989 r.

Laudator zaznaczył, że abp Ján Babjak posiada znaczący dorobek naukowy w zakresie problematyki duchowości wschodniej, ikonografii, historii i współczesności swego Kościoła, jest autorem licznych artykułów w pismach krajowych i zagranicznych oraz w opracowaniach zbiorowych. Napisał kilka dużych książek, z których na szczególną uwagę zasługuje 8-tomowe opracowanie nt. martyrologium grekokatolików słowackich. Od kilku lat organizuje corocznie pielgrzymki swych współwyznawców do Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie-Łagiewnikach. Ma wiele odznaczeń i wyróżnień państwowych i kościelnych. W 2010 otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Preszowskiego.

Po laudacji ks. rektor Dziekoński odczytał łaciński tekst dyplomu o nadaniu tytułu honorowego i wręczył go nowemu doktorowi.

Dziękując za wyróżnienie gość ze Słowacji zaznaczył, że czuje się tym bardziej zaszczycony, że otrzymuje ten tytuł na ziemi polskiej, w ojczyźnie wielkiego papieża Jana Pawła II, który obdarzył go biskupstwem. Traktuje to jako wyróżnienie dla całego Kościoła greckokatolickiego w Słowacji. Arcybiskup poinformował, że obecnie w jego archidiecezji pracuje ponad 300 kapłanów, w większości żonatych, ale biskupem może być tylko celibatariusz. On sam jest zakonnikiem, co - jak dodał z uśmiechem - nie jest obecnie trudne, gdy papieżem jest także jezuitą.

Arcybiskup przypomniał trudne losy swego Kościoła, zwłaszcza po 1950, gdy decyzją władz został on zlikwidowany, a jego wyznawców formalnie włączono do Kościoła prawosławnego, który przejął także majątek grekokatolików. Ale wiara przetrwała - mimo represji, uwięzienia ponad 120 kapłanów, a nawet śmierci kilku biskupów, większość katolików wschodnich pozostała wierna swemu Kościołowi i papieżowi.

Dziś na wydziale teologii greckokatolickiej w Preszowie kształci się ponad 600 studentów, a do kapłaństwa przygotowuje się prawie 70 kleryków. Trwa budowa 8 nowych kościołów, z których prawdopodobnie 5 lub 6 zostanie konsekrowanych w tym roku.

Uroczystość zakończyła się odśpiewaniem przez chór uczelniany hymnu "Gaudeamus igitur".